جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
فخر رازی
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
تعداد رکورد ها : 109
عنوان :
ماهیت وجود ذهنی و نقش آن در شناخت از دیدگاه بوعلی، فخررازی و ملاصدرا
نویسنده:
محمدجواد پاشایی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
ملاصدرا
,
شناخت
,
علم حصولی
,
معارف اسلامی
,
فیلسوف
,
ابن سینا
,
خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)
,
فخررازی، محمدبن عمر
,
شناخت
,
وجود ذهنی
,
صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم
,
ابن سینا، حسینبن عبدالله
,
هنر و علوم انسانی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
اين پژوهش که باموضوع وجود ذهني بر مدار سنجش نظرگاههاي سه فيلسوف (ابن سینا، فخررازی و ملاصدرا) جهت يافته است، بر آن است تا از رهگذر اين مقايسه، زواياي مسأله وجود ذهني را در حد امکان پوشش و عياري مطمئن جهت راستي آزمايي مشکل شناخت براي مخاطب خود به ارمغان آورد. از اين روي و با همين دغدغه، رويکرد هر يک از اين سه فيلسوف را در چهار مقام ماهيت، ادله، اشکالها و ارزش شناخت واکاوي و سعي بليغ داشتیم تا اين پژوهش را به غايت قصواي خود که پوشش دادن زواياي نهان و عيان مسأله وجود ذهني و ارزش شناخت است، نزديک سازيم. در اين ميان تلاش شده اتهام عدم پرداخت ابنسینا به مسأله و تهافت کلمات فخر در این زمینه رفع گردد و با اصطیاد نظرگاه صدرا در آن و سنجش ميان اين سه، ابهامات مسأله برطرف شود؛ چه آنکه به اين نتيجه منتهي شديم که جناب بوعلي اول حکيمي بوده که به تفصيل اما پراکنده در اين موضوع قلم زده و همو خوان اين نعمت را براي آيندگان گسترانيده است. رازي نيز اول کسي بوده که با عنوان وجود ذهني اين مبحث را رسما به حلقه مباحث فلاسفه وارد نموده و هرگز خود را ميان منکران وجود ذهني نديده است، چراکه افزون بر ارائه ماهيت، ادله و اشکالات اين موضوع، به وضوح مجال تهمت انکار را نسبت به خويش از همگان ربوده است. (گرچه پژوهشگر را در جمع بندي نظر خويش به تکلف خاصي گرفتار ميآورد.) صدرا نيز که با استعانت از گذشتگان و به ويژه بوعلي دست به ابتکاري بديع در مسأله زده، کمتر مجالي براي قيل و قال ديگران گذاشته است. با اين همه، مشکل مسأله شناخت به طور تمام و کمال پس از او التيام نيافته است. گفتني است که برآيند تطبيق نظرات سه فيلسوف و اصطياد وجوه اشتراک و افتراق آنان، کمک شاياني به فهم درستتر مقصود آنها ميتواند داشته باشد. انشاءالله.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
حقیقت و قلمرو علم امام از منظر قاضی عبدالجبار، فخررازی و علامه طباطبایی
نویسنده:
محمدصادق موحدیان
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
علامه طباطبایی
,
قاضی عبدالجبار
,
امام
,
علم امام (ع)
,
قلمرو علم امام
,
حقیقت علم امام
,
درباره علامه طباطبایی
چکیده :
این رساله به بیان دیدگاه قاضی عبدالجبار، فخر رازی و علامه طباطبایی(ره) دربارهگستره و قلمرو علم امام پرداخته است. قاضی عبدالجبار آگاهی و علم امام به احکام دین را در دو قسم بیان نموده است: قسم اول، مواردی است که با اجتهاد و استنباط حاصل میشود که در این قسم امام باید مجتهد و اهل تحقیق و اجتهاد باشد وگرنه با علماء مشورت کند و صحیح ترین نظر را برگزیند. قسم دوم، مواردی است که علم و معرفت به آن در منابع است؛ در این صورت یا باید مستقیم به آن موارد عالم باشد یا راه رسیدن به آن را بلد باشد؛ چون اقتضای وظایفی که بر عهده او گذاشته شده همین است وگرنه قادر به انجام مسئولیت امامت نخواهد بود. فخر رازی، علم امام را در حد اجتهاد مربوط به اصول و فروع میداند و به قلمرو و گستره ای که شامل علم به موضوعات و تفاصیل و نوع خاصی از علم مانند علم لدنی و حضوری باشد قائل نیست. قاضی عبدالجبار و فخر رازی به دلیل نگاه ساده و ظاهری به امام، علم او را محدود به امور دین و سیاست و از نوع علم اجتهادی مقرون به خطا میدانند و برای امامت شأن و جایگاه زمینی و بشری قائلند. از نظر علامه طباطبایی، قلمرو علم امام بسیار وسیع و گسترده است که شامل علم به همه احکام، عقاید و همه موضوعات و حقایق گذشته و حال و آینده میشود و نیز امام هم از علم ظاهری بشری و هم از علم باطنی الهی و لدنی برخوردار است؛ زیرا شأن و وظایف مهم او اقتضا و استدعای چنین علمی را دارد؛ همانگونه که برای انبیا لازم و ضروری است و نیز علم امام خطاناپذیر و معصومانه است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
حقیقت کلام خدا ازدیدگاه قاضی عبد الجبار، فخررازی وملاصدرا
نویسنده:
محسن پیرهادی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
ملاصدرا
,
قاضی عبدالجبار
,
علوم انسانی
,
کلام
,
کلام
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
چکیده تکلم یکی از اوصاف خداوند است، در اتصاف خدوند به تکلم همه اتفاق نظر دارند، ولی در کیفیت اتصاف اختلاف وجود دارد، اختلاف نظردر میان معتزله واشاعره وحکماء است، قاضی عبدالجبارمعتزلی قائل است به اینکه کلام خداوند عبارت است از: اصوات و حروف که خداوند ایجاد می کند و قائم به ذات او نیست. این همان کلام لفظی است که مورد اتفاق همگان است.بحث در این است که آیا قسم دیگری وجود دارد؟ فخررازیِ اشعری، معتقد است ورای این الفاظ در ذهن متکلم معانی قرار دارد و حقیقت کلام همین معانی است که آن را کلام نفسی می نامند. در پاسخ گفته شدهکه در ذهن متکلم ورای الفاظ معانی قرار دارد؛ امااین که به این معانی کلام گفته شود مورد قبول نیست، و دلیلی بر اثبات آن وجود نداردو در عرف به معانی کلام گفته نمی شود، در جملات خبریه غیر از علم و در جملات انشایی غیر از اراده و کراهت چیزی به نام کلام نفسی وجود ندارد و هر چه است همان علم و اراده است. ملاصدرا در معنای کلام، توسعه قائل می شود و بر اساس این توسعه می فرماید: کلام عبارت است از انشاء و ایجاد چیزی که بر درون و ضمیر متکلم دلالت کند. با این تعریف، کلام شامل تمام موجودات وافعال می شود؛ چرا که کشف از نهان وغیب می کنند و همان خصوصیت کلام لفظی داراست. در این نوشتار بعد از تحقیق و دقت و نظر میان انظار سه گانه احراز گردید که از میان این سه نظریه، دیدگاه صدرالمتالهین دارای جامعیت است و از آیات و روایات بر این نظریه موید وجود دارد، وبر اساس آن می توان به روشنی مراد آیات و روایاتی که در آنها کلام بر غیر از کلام لفظی اطلاق شده است را تبیین کرد.واژگان کلیدی: کلام خداوند، قاضی عبدالجبار، فخررازی، ملاصدرا
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مبانی هدایت و ضلالت از دیدگاه سید مرتضی علم الهدی (ره) و فخر الدین رازی امام المشکّکین
نویسنده:
تقی ایزدجو
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
علوم انسانی
,
ضلالت
,
هدایت
,
مرتضی علم الهدی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی: علی بن حسین بن موسی
چکیده :
در این تحقیق پس از نقل تعاریف و اقسام هدایت و ضلالت از دیدگاه این دو عالم برجسته به مبانی آنها که عبارت از: توحید افعالی، علم ازلی الهی، اراده مطلقه الهی و قدرت قاهره الهی است دست یافتم. البته این دو دانشمند اگر چه در ظاهر عناوین این مبانی اشتراک نظر دارند ولی هرکدام تفسیر و معنای خاصی را از این مبانی اراده میکنند. پس از دقت و بررسی دیدگاه های این دو دانشمند و عرضه آنها به آیات قرآن، به این جا رسیدم که هدایت به ابتدایی و پاداشی تقسیم می شود. هدایت ابتدایی از آن همه انسان هاست و هدایت پاداشی به انسان هایی تعلق می گیرد که مسیر ایمان و عمل صالح را می پیمایند. در قلمرو ضلالت، خداوند اضلال ابتدایی ندارد و اضلال کیفری او هم از آن گنهکاران و ظالمان است. از این رو تفسیری که فخر رازی از مبانی هدایت و ضلالت نموده اند با دلایل عقلی ناسازگار دیدم همانگونه که با هدف از ارسال رسل و انزال کتب و آیات قرآنی که مبتنی بر اختیار و اراده انسان است در ناسازگاری کامل است، ولی تفسیری را که سید مرتضی علم الهدی از مبانی هدایت و ضلالت ارائه نموده اند سازگار با عقل و نقل یافتم.واژگان کلیدی: هدایت، ضلالت، قضا وقدر، مرتضی علم الهدی، فخر رازی
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مقایسه دیدگاه عبدالجبار معتزلی، فخر رازی و خواجه طوسی در باب گستره عصمت انبیاء
نویسنده:
علی پریمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
قاضی عبدالجبار
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
علوم انسانی
,
گستره عصمت انبیاء
,
دلائل عصمت انبیاء
,
شبهات عصمت انبیاء
چکیده :
فخر رازی، قاضی عبدالجبار و خواجه نصیر الدین طوسی بر عصمت پیامبران به اعتبار بعد نظری که شامل دریافت، حفظ و انتقال وحی میباشد، وحدت نظر دارند. اما در این باب، به اعتبار بعد عملی اختلاف نظرهایی میان این سه شخصیت وجود دارد. قاضی عبدالجبار، صدور گناهان کبیره را به طور مطلق، اعم از پیش از بعثت و پس از بعثت و سهوی یا عمدی، جایز ندانسته، اما از دیدگاه ایشان صدور گناهان صغیره غیر نفرتآور، جایز دانسته شده است. از سوئی دیگر از نظر فخر رازی اگرچه عصمت پیامبران بعد از بعثت ضروری است، اما در عین حال، ایشان عصمت قبل از بعثت را برای پیامبران لازم ندانسته و معتقد است که اگر چه پیامبران گناه کبیره عمدی انجام نمیدهند، اما صدور گناه کبیره سهوی از ایشان ممتنع نیست. اما از نظر خواجه طوسی، عصمت پیامبران به اعتبار بعد عملی مطلق بوده و شامل قبل و بعد از بعثت، گناهان کبیره و صغیره، عمدی و سهوی، نفرتآور و غیر نفرتآور و حتی داوری در منازعات، تشخیص موضوعات احکام دینی، مسائل اجتماعی تشخیص مصالح و مفاسد امور و حتی مسائل عادی زندگی هم میشود. نظریه مختار در خصوص گستره عصمت انبیاء، عصمت به نحو مطلق در هر دو بعد نظری و عملی است؛ بدین معنا که علاوه بر اینکه پیامبر در دریافت، حفظ و ابلاغ وحی از هر گونه اشتباه عمدی یا سهوی معصوم است، در قبل یا بعد از بعثت، گناه کبیره یا صغیره عمدی یا سهوی، آشکار یا پنهان، نفرتآور یا غیر نفرتآور هم انجام نداده است.. بنابراین گستره عصمت، عام بوده و همه عرصههای زندگی پیامبران حتی شئون فردی زندگی آنها را نیز شامل میشود. این نظر، دیدگاه مختار اکثر متکلمان امامیه بوده و نظریهای برتر در مواجهه با شبهاتی است که مبتنی بر ظواهر برخی از آیات و روایات، در موضوع عصمت انبیاء، مطرح میشود.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
امام شناسی جلد 7
نویسنده:
محمد حسین حسینی طهرانی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه قائمیه
فهرست
معرفی کتاب
نسخه متنی قائمیه
نسخه PDF
وضعیت نشر :
مشهد: موسسه ترجمه و نشر دوره علوم و معارف اسلام,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
امام شناسی
,
آیات امامت
,
احادیث امامت
,
امامت
,
شناخت امام
,
آیه تبلیغ
,
احادیث امامت امام علی(ع)
,
حقیت امامت علی علیه السلام
,
حدیث غدیر
,
ولایت امام علی(ع)
,
فضایل امام علی(ع)
,
احادیث شیعه
,
احادیث و روایات
,
اصطلاحنامه تاریخ اسلام
,
احادیث اهل سنت
,
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
,
13. علم کلام
کلیدواژههای فرعی :
امامت ,
فخر رازی ,
ولایت ,
عمر بن خطاب ,
علی ,
خلافت ,
شیعه ,
امیر المؤمنین ,
مولی ,
محمدحسین حسینی طهرانی ,
علامه امینی ,
فضائل علی ,
اهل سنت ,
متکمین معاصر ,
اختیار ,
حجة الوداع ,
غدیریه ,
صراط المستقیم ,
حدیث غدیر ,
غدیر ,
آیه تبلیغ ,
وصایت ,
روایات عامه و خاصه ,
ذوی القربی ,
اختیار ,
پیامبر ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طهرانی: محمدحسین حسینی طهرانی
شابک (isbn):
978-964-7227-07-0
چکیده :
«امام شناسى» از مهمترین آثار علامه طهرانى بشمار مى رود که در 18 جلد تدوین شده است این کتاب مجموعه اى است از بحث هاى تفسیرى، فلسفى، روائى، تاریخى، اجتماعى درباره امامت و ولایت به طور کلى و درباره امامت و ولایت امیرالمؤمنین (ع) ائمه معصومین علیهم السلام بالخصوص که به صورت درس هاى استدلالى علمى متخذ از قرآن کریم و روایات وارده از خاصه و عامه و ابحاث حلى و نقدى پیرامون ولایت مى باشد. این مجموعه که شامل 270 درس است در سال 1391 هجرى قمرى در ماه مبارک رمضان براى برخى از دوستان ایمانى تدریس شده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
جستاری در چیستی و چگونگی مسخ انسان
نویسنده:
محمدتقی شاکر اشتیجه، محمود قیوم زاده
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
تناسخ
,
جسم
,
روح
,
مسخ
,
03. انسان شناسی Human nature
,
قرآن
,
علم نفس
کلیدواژههای فرعی :
فخر رازی ,
علامه طباطبایی ,
فطرت ,
ملاصدرا ,
رابطه نفس و بدن ,
از خود بیگانگی ,
تجسم عمل ,
عین ثابت نفس ,
سیدمحمود آلوسی ,
روح حیوانی ,
مسخ اخلاقی ,
مسخ بنی اسراییل ,
عوامل مسخ ماهیت انسان ,
تفاوت مسخ و تناسخ ,
آیات مسخ ,
مسخ متصل ,
مسخ منفصل ,
بازگشت از فعل به قوه ,
اصحاب السبط ,
مسخ جسمانی ,
معجزه بودن مسخ ,
سرانجام مسخ شدگان ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
مسئله مسخ انسان ازجمله موضوعاتی است که در قرآن کریم به آن اشاره رفته است. البته مسخ مطرح شده در قرآن، تفاوتی ماهوی با تناسخ در سایر ادیان و مکاتب دارد. درخصوص تبیین چیستی مسخ و بیان چگونگی دگرگونی و تبدل - که آیا ظاهری و در صورت یا باطنی و در سیرت است - دیدگاه های متفاوتی ابراز گردیده است. مقاله حاضر با تبیین و تحلیل داده ها و یافته های مطالعاتی در این موضوع، با رویکردی توصیفی - تحلیلی پس از تبیین مسئله مسخ و انواع و چگونگی آن از نگاه قرآن و روایات، به تبیین دیدگاهها در اینخصوص می پردازد و امکان جمع میان این نظرات یا تقابل آنها را بررسی مینماید؛ همچنین زوایای مهمی از این مسئله را آشکار کرده و مجهولاتی چند در این حوزه را پاسخ گفته و به این نتیجه رسیده که مسخی که قرآن بیانگر آن است، گونه ای خاص از دگرگونی است و تعارضی میان آن و مبانی عقلی و نقلی نیست و تحقق تجلی تام و کامل آن در عالم آخرت خواهد بود.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 83 تا 107
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تحلیل و بررسی حسن و قبح عقلی از دیدگاه فخر رازی و خواجه طوسی ناظر به کتاب تلخیص المحصل
نویسنده:
سارا راستی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , خلاصه اثر , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
علوم انسانی
,
خواجه طوسی
,
09. قواعد کلامی Basic Principles of Kalam
,
قاعده حسن و قبح عقلی
,
حسن و قبح عقلی
,
حسن و قبح عقلی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
خواجهی طوسی از متکلمین امامیه است که داعیهی حسن و قبح عقلی را دارد. بنابراین او باید در هر امری به عقل و روش عقلی مراجعه کند و حال آنکه روش نقلی و استفاده از آیات و روایات برایش غیر معمول نیست. خصوصا در بحث ایمان، دلایل نقلی بسیاری را مطرح میکند. فخر رازی نیز متفکر پر آوازهی اشعری است که او را بر خلاف اشعری بودنش، فردی عقلگرا مییابیم. در این زمینه چند احتمال به ذهن متبادر میشود:الف- عقل گرایی فخرالدین رازی، به این معناست که او به حسن و قبح عقلی معتقد است. ب- فخر رازی به زبان حسن وقبح شرعی را تایید میکند، ولی در عمل ملتزم به آن نیست.ج- فخر رازی کاملا معتقد به حسن و قبح شرعی است و برای عقل گراییاش توجیه دیگری وجود دارد.در استخراج مبانی حاصل از استدلالهای فخر، برای مورد بموارد متعدد پیدا میکنیمفخر هم به کافی نبودن عقل اذعان دارد و هم عدم استفاده از آن را تاب نمیآورد. امر دیگری که پیرامون فخر مورد مناقشه است، تهافت و تناقض گوییهای او در کتب و نوشتههای مختلف دربارهی موضوعات مختلف است.آیا فخر رازی با عقل به شکل مطلق مخالف است؟ پاسخ این سوال، قطعا منفی خواهد بود، زیرا کسی که با عقل به شکل مطلق مخالف است، در نقلیات از آن بهره نمیبرد. آنچه فخر رازی شدیدا با آن مخالف است، چیزی جز عقل مستقل نیست. اتفاقا فخر موافق عقل منفعل از دین و عقل ابزاری است و چنانکه آورده شد در سمعیات نیز از آن استفادهها کرده و بهرهها برده است. ممکن است سوالی پیش بیاید که آیا ممکن است کسی با اصل تناقض مخالف باشد ولی بتواند عقل منفعل از دین را بپذیرد؟ به نظر میرسد که چنین چیزی ممکن نباشد. هر چند فخر با اصل تناقض مخالفت میکند ولی نیک میداند که نفی اصل تناقض، نقل را هم زیر سوال میبرد. بنابراین با عقل مستقل به شکل مطلق مخالفت نمیکند اما نقش عقل مستقل را در حد درک ناتوانیهای عقل میداند و به عبارتی برای آن نقشی سلبی قائل میشود.با توجه به این نکته نباید فخر را فردی متضاد در عقیده و عمل دانست. او از این روش برای محدود کردن عقل بهره میجوید، زیرا غیر از این طریق، راه دیگری برای این مهم، قابل تعریف نیست.بنابراین به نظر میآید تنها عملی که فخر عقل را در آن، مستقل از نقل میداند، تعیین نقشی سلبی برای اوست و آن این که عقل در چه محدودهای نمیتواند وارد شود. شاید بتوان به همین دلیل او را امام المشککین دانست. زیرا او به تمام آن چه حاصل عقل است میتازد و در تمامی آنها تشکیک وارد میکند تا آنها را از قطع عقلی بیرون آورد.در مقابل، خواجهی طوسی قرار دارد که چون پیرو حسن و قبح عقلی است، در مقابل نقل صریح، سر تسلیم فرود میآورد. زیرا عقل برای او حجیت صد درصدی ندارد. برای او نیز عقل تعیین کنندهی محدودهی جولانگاه عقل است و این یعنی محدودهی عقل در حسن و قبح رانیز عقل تعیین میکند.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تحلیل تطبیقی دیدگاه علامه طباطبائی و فخر رازی درباره تکلم الهی
نویسنده:
عبداله نصری، معصومه مرزبان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه علامه طباطبایی(ره),
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
علامه طباطبایی
,
کلام الهی
,
حقیقت کلام
,
کلام نفسی
,
کلام لفظی
,
اسمای الهی
,
وحی
,
درباره علامه طباطبایی
کلیدواژههای فرعی :
امامت ,
معتزله ,
حضرت موسی (ع) ,
ملاصدرا ,
اشاعره ,
ابراهیم (ع) ,
حنابله ,
نفس رحمانی ,
خلق قرآن ,
اقسام تکلم خداوند ,
آراء متکلیمن درباره کلام الهی ,
اعتباری بودن کلام ,
ظهور خزائن خداوند ,
مکالمه خداوند با فرشتگان ,
مکالمه خداوند با موسی ,
تشکیک در کلام خداوند ,
ابتلای ابراهیم با کلمات ,
قدم کلام خدا ,
کلام تکوینی ,
رابطه لفظ و معنا ,
وحی ,
آیه ابتلاء ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
یکی از پرمخاطرهترین مسائل در تاریخ اندیشههای کلامی، مسئله کلام خداوند است. متکلّمان مسلمان، نخست تحت تأثیر آیات قرآن و احادیث پیامبر(ص) و آنگاه در مواجهه با اندیشههای مسیحی درباره تثلیث و فلسفه یونان، مسئله صفات را ارائه دادهاند. پس از آن بر مبنای تلقیهای متفاوت از صفات الهی، اختلافها و مشاجرههایی درباره متکلّم بودن خدا بهوجود آمد. با توجّه به دیدگاههای متکلّمان مسلمان درباره کلام خدا میتوان گفت که در طول تاریخ این مسئله دغدغه بسیاری از متفکّران بوده و در مواجهه با مسائل فرهنگی، اجتماعی و گاه سیاسی، صورتهای متفاوتی به خود گرفته است. اندیشمندان مسلمان در پی پاسخی مستدل به پرسش حقیقت کلام خداوند، مباحثی را مطرح کردهاند که در این میان اندیشه فخر رازی و نظریّه علاّمه طباطبائی از ژرفنگری خاصّی برخوردار است و نوشتار پیش رو، با هدف مقایسه و ارزیابی این دو نظریّه تدوین شده است. فخر رازی معتقد است ورای این الفاظ، در ذهن متکلّم معانی قرار دارد و حقیقت کلام همین معانی است که آن را کلام نفسی مینامند. در پاسخ گفته شده است که در ذهن متکلّم ورای الفاظ، معانی قرار دارد، امّا اینکه به این معانی کلام گفته شود، مورد قبول نیست و دلیلی بر اثبات آن وجود ندارد و در عرف به معانی، کلام گفته نمیشود، در جملههای خبری غیر از علم و در جملههای انشایی غیر از اراده و کراهت، چیزی به نام کلام نفسی وجود ندارد و هر چه است، همان علم و اراده است. در مقابل، نظرات علاّمه طباطبائی دالّ بر مجهول بودن حقیقت کلام الهی دارد. به اعتقاد علاّمه، از آیات قرآن چنین به دست میآید که خداوند با برخی از بندگان خود حقیقتاً سخن گفته است و سخن گفتن خداوند همانند سخن گفتن ما با عبور هوا از حنجره و نیز به ارتعاش درآوردن تارهای صوتی نیست، امّا اینکه حقیقت این سخن گفتن چیست، برای ما نیز معلوم نیست و تنها این را میدانیم که آثار کلام الهی همان «کشف ما فی الضّمیر» است و از این نظر، بین کلام خداوند و کلام بندگان تفاوتی نیست. کلام حق همان افاضه، افاده و ظهور علوم مکنونه و اسرار مخزونه غیبیّه بر کسانی است که حضرت الهی اراده فرموده، مورد اکرام او قرار گیرند و این کتابهای آسمانی که مجموعهای از حروف و کلمات هستند (قرآن و سایر کتابهای الهی) همگی کلام الهی میباشند. کلام نسبت به هر متکلّمی نوعی خاصّ است و در باب حق تعالی از نظر ظهور آن در عوالم روحانی، برزخی، حسیّ و نیز از نظر متعلّقات کلام یا مخاطبهای مختلف، متنوّع و ذو مراتب میگردد، امّا در جهت ذات حق مراتبی ندارد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 31 تا 60
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تجرد نفس: سنجش استدلال به آیه روح
نویسنده:
مهدی ذاکری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
علامه طباطبایی
,
تفسیر عرفانی
,
آیه روح
,
تفسیر فلسفی
,
تجرد نفس (فلسفه)
چکیده :
معتقدان به تجرد نفس به آیات فراوانی از قرآن استدلال کرده اند که مهم ترین آنها آیه 85 سوره اسراء است. فخررازی با ضمیمه کردن این آیه به برخی از آیات دیگر و حمل «امر» در این آیه بر عالم مجردات، اولین مفسری است که به این آیه برای تجرد نفس استناد میکند. پس از وی، برخی از مفسران دارایِ گرایش های عرفانی یا فلسفی نیز چنین استدلالی را مطرح کرده اند. در این مقاله با بررسی تفسیرهای مقدم بر فخررازی و نیز شواهد لغوی، این استدلال ارزیابی میشود. علامه طباطبایی با حمل «امر» بر ملکوت، استدلال مشابهی را مطرح کرده است. برخی از معاصران نیز به این آیه برای تجرد نفس استدلال کرده اند؛ این استدلال ها معتبر نیست و آیه روح بر تجرد نفس دلالت نمیکند.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
تعداد رکورد ها : 109
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید