جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان» نوشته علاء الدین علی بن حسام الدین مشهور به متقی هندی (م ۹۷۵ ق)، از کتاب‌ های اهل سنت در مهدویت است. این کتاب، از کتاب‌ های حدیثی مفصل در باب مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است که بیش از ۲۷۰ حدیث را در برگرفته است. ابواب کتاب دربارۀ حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و موضوعات مربوط به آن حضرت، به شرح زیر است: ۱. فی الکرامات؛ ۲. فی نسب المهدی علیه السلام؛ ۳. فی حلیة المهدی علیه السلام؛ ۴. فی احوال تقع قبل خروج المهدی علیه السلام؛ ۵. فی جامع العلامات و... در باب‌ های بعد، به چگونگی بیعت با حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، یاران، فتوحات، مدت حکومت و نازل شدن عیسی علیه‌السّلام برای یاری آن حضرت، اشاره شده است. نگارنده دربارۀ کتاب خود می گوید: چون کتاب العرف الوردی فی اخبار المهدی نگارش جلال الدین سیوطی را مشاهده کردم، از آن جا که آن کتاب، دارای باب بندی و نظم لازم کرد، آن را باب بندی نمودم و برخی احادیث دیگر بر آن افزودم.

«مقومات الانتصار و تکالیف الانتظار» اثر مهدی حمد فتلاوی، به بررسی عوامل مؤثر در پیروزی قیام جهانی حضرت مهدی عجّل‌ الله‌ فرجه‌ الشریف و تکالیف منتظران آن حضرت پرداخته است. کتاب به زبان عربی و در سال ۲۰۰۳ میلادی نوشته شده و انگیزه نویسنده، اهمیت پرداختن به موضوع و مباحث مهدویت می‌ باشد. بخش نخست، به بررسی و پاسخ به این سؤال پرداخته است که چگونه حضرت مهدی عجّل‌ الله‌ فرجه‌ الشریف بر دشمنان خود در دول مستکبر و طاغوتی جهان که دارای انواع سلاح‌ های پیشرفته و مدرن هستند، پیروز خواهد شد، با این که ایشان فاقد این گونه سلاح‌ ها می‌ باشند. دوم، در سه بخش، اختصاص دارد به بررسی عوامل مؤثر در یاری رساندن به آن حضرت و تکالیف منتظران، شامل: ۱- تکالیف ایمانی: از جمله تمسک به تقوا، ورع، اخلاق حسنه، اطاعت از اهل بیت علیه‌السّلام و... ۲- تکالیف اعتقادی انتظار: تمسک به امامت ائمه علیه‌ السّلام و ثبات بر اعتقاد به امامت حضرت مهدی عجّل‌ الله‌ فرجه‌ الشریف علی رغم طولانی شدن غیبت و انتظار. ۳- تکالیف جهادی که روایات مربوط به فراهم کردن اسلحه، نیروی نظامی و آماده بودن برای یاری آن حضرت، به آن دلالت دارند. در پایان، به چند سؤال در رابطه با حضرت مهدی عجّل‌ الله‌ فرجه‌ الشریف و علائم ظهور ایشان پاسخ داده شده است، از جمله این که: ۱- مؤمنین در عصر ائمه علیه‌ السّلام دارای فضیلت بیشتری هستند یا در غیبت؟ ۲- آیا امام مهدی عجّل‌ الله‌ فرجه‌ الشریف به دست یک زن به شهادت می‌رسند؟ ۳- مدت حکومت آن حضرت، چند سال است؟ و...

کتاب «موسوعة أهل البیت علیهم السلام» نوشته علی آشور، که به بررسی زندگی چهارده معصوم در بیست جلد می پردازد. جلد بیستم این کتاب به موضوع امام مهدی علیه السلام می پردازد. برخی از عناوین مرتبط با جلد بیستم شامل: شمائل المهدی و اوصافه عجل الله فرجه، صفته و جماله عجل الله فرجه، سخاوة و کرمه و علمه عجل الله فرجه، دعاء القائم عجل الله فرجه المستجاب، تالیف القلوب، اقامة حدود الله، حمایته عجل الله فرجه للاسلام، حیاة الارض به عجل الله فرجه، قتل الشیطان الرجیم، خطبة البیان، انتظار فرج و غیره می باشد.

«کتاب النور فی الامام المستور» اثر محمدباقر بهاری همدانی (۱۲۷۰- ۱۳۳۳ ق) می‌ باشد. اثر، در صدد بیان ادله اثبات وجود حضرت مهدی علیه‌السّلام است. مولف در مقدمه، اشاره‌ ای به نیاز وجود شخصی که جاپای نبی اکرم صلی‌ الله‌ علیه‌ و‌ آله‌ وسلّم گذاشته، وظایف او را در خصوص هدایت و تبلیغ دین بین مردم انجام دهد، می‌ پردازد. و در ادامه در باب اول به وجود امام و وجوب آن، بحث از اطاعت نمودن از اوامر امام و بعضی از ویژگی‌ ها و صفات امام از طریق روایات اشاره می‌کند. نویسنده در ابواب هشت گانه، افزون بر اثبات وجود حضرت مهدی علیه‌ السّلام درباره امامت عامه و خاصه، امامان دوازده گانه، جایگاه و فضیلت اهل بیت در قرآن و حدیث پرداخته و با استناد به روایات از متون قدیم شیعه و اهل سنت، ضمن بیان مشترکات شیعه و اهل سنت در این زمینه، تمایزات هر یک را یادآور می‌ شود. همچنین مولف با تکیه به کتاب‌ هایی درباره حضرت مهدی علیه‌ السّلام ، داستان‌ هایی از ملاقات عالمان و شخصیت‌ ها با آن حضرت را نقل کرده است. وی در بخش خاتمه، برخی از مدارک و منابعی که در نگارش اثر از آنها سود جسته است را، معرفی می‌ کند.

«مع الدکتور احمد امین فی حدیث المهدی و المهدویة، مع کتاب الثقلان الکتاب و العترة»، مشتمل بر دو کتاب می‌باشد که کتاب اول، «مع الدکتور احمد امین فی حدیث المهدی و المهدویة» نوشته خود محمدامین زین الدین، بحثی مفصل درباره سند، منابع و معنای حدیث ثقلین، همراه با رد شبهات مخالفین می‌باشد که به زبان عربی و در سال ۱۳۷۰ ق نوشته شده است. انگیزه مؤلف، پاسخ گویی به شبهات احمد امین و اثبات تواتر احادیث مهدویت است «الثقلان الکتاب و العترة»، اثر عربی شیخ محمدحسین مظفر، به بررسی و تحلیل محتوای حدیث ثقلین و تعیین مصادیق آن و نیز اثبات امامت، علم امام، عصمت امام و ثمرات وجود امام از منظر شیعه امامیه، اختصاص یافته است. با مقدمه ناشر در بیان متن حدیث ثقلین آغاز شده است. به اعتقاد نویسنده با اینکه تمام فرقه‌ های اسلامی، حدیث ثقلین را به تواتر نقل کرده‌ اند، ولی مخالفین شیعه و حقانیت اهل بیت علیه‌السّلام، معانی ظاهری آن را تحریف و در مصادیق آن مجادله کرده‌ اند؛ بدین جهت وی فقرات حدیث را در شش بخش جداگانه آورده و پس از توضیح آنها، دیدگاه‌ های مخالفین را نقد کرده است. وی در پایان از فقره آخر حدیث مسئله استمرار خلافت و وصایت پیامبر صلی‌ الله‌ علیه‌ و‌ آله‌ و سلّم را نتیجه گرفته و به مسئله مهدویت پرداخته است.

«الإمامة و التبصرة من الحيرة» اثرى از ابو الحسن على بن الحسين بن بابويه القمى معروف به صدوق اول، كه به موضوع امامت به نحو عام و به موضوع غيبت امام مهدى عليه الصلاة و السلام به طور ويژه پرداخته است. البته مباحثى كه درباره امامت به نحو عام در اين اثر آمده مباحثى است كه با امر غيبت و شؤون آن مرتبط است نه مباحث اصل امامت. با پيچيدگى‏هاى خاصى كه داراست. از اين‏رو، روى سخن در اين اثر با كسانى است كه به« امامت» به‏عنوان اصلى از اصول مذهب باور دارند و ليكن در شخص هر امامى پس از امام ديگر با هم اختلاف نظر پيدا نموده‏اند. اين معنا از عناوين ابواب كتاب به خوبى پيداست. خط سيرى كه در اين ابواب دنبال مى‏شود اتصال سلسله امامت از زمان حضرت آدم عليه السلام و خالى نبودن زمين از امام و حجت خدا( چه حاضر و چه غائب) و نيز انحصار امامت در خاندان محمد مصطفى صلى اللّه عليه و آله و سلّم حسب نصوص وارده مى‏باشد. مؤلف در ابواب ۶ تا ۱۷ كتاب حاضر به نقد ديدگاه‏هاى كسانى مى‏پردازد كه از امامت ائمه اثناعشر روى گردانده و به امامت كسانى ديگر از اين خاندان معتقد شده و يا اينكه در يكى از ايشان متوقف گشته‏اند. در برخى ديگر از ابواب كتاب با اعتقاد فرقه‏هايى از شيعه كه به انكار امامت برخى امامان دوازده‏گانه و يا شك در امامت ايشان گرديده و يا كسى را با امام در امر امامت شريك ساخته‏اند به معارضه و مبارزه پرداخته است. اما در خصوص موضوع« غيبت» مؤلف كتاب دست به ابداع و نوآورى زده است‏چرا كه ميان روش اهل حديث كه تنها بر نصوص اعتماد مى‏ورزند و بين اسلوب اهل كلام كه به بحث آزاد رهاى از قيد و بند نصوص ملتزمند گرد آورده است. از اين‏رو وى در مقدمه كتاب تمام فروض و تشكيكات را به روش متكلمان مورد بررسى قرار داده سپس نتايج به دست آمده را براى رسيدن به محتواى نصوص به كار مى‏گيرد. از سويى چونان محدثى محض به بررسى حديث از جوانب مختلف پرداخته تا سرانجام به نتايج مورد نظر براساس تعبّد و انقياد به سنت شريف معصومان عليهم السلام دست يابد. مع الأسف اثر حاضر دچار نقص و كاستى شده و بخشى كه مرتبط با موضوع بحث يعنى امام مهدى عليه السلام و غيبت ايشان است در دسترس نيست اما خوشبختانه آن مقدار كه از آن باقى مانده خط سير بحث را به نحو كلى براى ما ترسيم مى‏نمايد و هدف اصلى مؤلف را از نگارش آن بيان مى‏دارد. اين نقص و كاستى توسط محقق اثر، با توجه به همان سير بحث كه مؤلف ترسيم نموده است، جبران گرديده و ايشان در رابطه با موضوع اصلى كتاب مطالبى نگاشته‏اند. ابن بابویه در تألیف کتاب الامامة و التبصرة از وجود علمایی مانند: سعد بن عبدالله بن خلف اشعری، محمد بن یحیی عطار، احمد بن ادریس، عبدالله بن جعفر حمیدی، حمزة بن قاسم، حسن بن احمد مالکی، علی بن ابراهیم و علی بن موسی بن جعفر الکمیذانی استفاده کرده است. این کتاب ارزشمند، دارای یک مقدمه و بیست و سه باب میباشد. در آخر کتاب هم استدراکاتی وجود دارد که مربوط به این کتاب و مؤلف آن نیست، بلکه به محقق کتاب- که روایات صدوق از پدرش را در رابطه با امامت امام زمان (ع)، نقل کرده است- مربوط میشود. مقدمة این کتاب، تقریباً مفصل بوده و بحثی دارد درباره این که امامت، از اصول و احکام؛ از فروع است و پس از آن نیز بحثهایی درباره غیبت، سرّ غیبت، بداء، نسخ و تفسیر دارد.

کتاب «بشارة الإسلام في علامات المهدي علیه السلام» نوشته مصطفى آل سيد حيدر كاظمی است. آنچه در این کتاب درباره امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به زبان عربی بحث می‌ شود اخبار و روایاتی است از امام علی (علیه السلام) و امامان دیگر شیعه که طی آن از وجود و ظهور امام زمان سخن رفته است. برخی از احادیث و روایات نیز از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) و صحابه نقل شده است.

کتاب «الحركة الاصلاحية من الحسين (علیه السلام) الى المهدى (عجل الله تعالی فرجه)» اثر سيد صدرالدين قپانچى، مجموعه پرسش‌ ها و پاسخ‌ هاى عقيدتى درباره مهدويت، اصلاح‌ گرايى و سنت‌ هاى الهى در صحنه تاريخ اجتماعى است كه به زبان عربى و در سال 1426 ق، نوشته شده است. كتاب به در خواست مركز مطالعات تخصصى امام مهدى (عجل الله تعالی فرجه) نجف اشرف، تدوين شده است. كتاب با دو مقدمه از مركز مطالعات تخصصى امام مهدى (عجل الله تعالی فرجه) و مؤلف در تبيين اهداف مركز و بيان انگيزه تأليف، آغاز و مطالب در ده فصل ارائه گرديده است. نويسنده در فصل اول، بعد از توضيح اين نكته كه چگونه حركت امام مهدى (عجل الله تعالی فرجه) تعبيرى از وحدت حركت اديان و امتداد نهضت امام حسين (علیه السلام) مى‌ باشد، غيبت امام معصوم (علیه السلام) را بررسى نموده و قضيه امام مهدى (عجل الله تعالی فرجه) را ضرورت تفكر دينى دانسته است. در فصل دوم، فلسفه و اهداف حركت امام مهدى (عجل الله تعالی فرجه) و اينكه آيا ايشان دين جديدى را ارائه خواهند نمود، مورد بررسى قرار گرفته است. نويسنده در فصل سوم، پس از بيان اشتراكات حركت انبياء به اين سؤال پاسخ داده است كه آيا حركت امام مهدى (عجل الله تعالی فرجه)، مسلحانه بوده يا يك تغيير اجتماعى است؟ ايشان در فصل چهارم، به دنبال ارائه ادله‌ اى در رابطه با امكان طول عمر زياد بوده و به اين سؤال پاسخ داده است كه چرا امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) تا به حال ظهور نكرده است. وى در فصل پنجم، بشارت تورات و انجيل درباره حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه) را اثبات كرده و چگونگى تفسير نصوص پيامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و ساير انبياى الهى پيرامون آن حضرت را توضيح داده است. در فصل ششم، مسير حركت امام حسين (علیه السلام) از مدينه به مكه، احتجاج با حجاج در عرفات و سپس رهسپار شدن به‌ سوى كربلا، تشريح و تشابهات حركت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) با اين سير بررسى شده است. در فصل هفتم، نقاط افتراق بين حركت امام حسين (علیه السلام) و حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه) بيان شده است، فصل هشتم، معجزات و امور خارق العاده‌ اى كه در حركت حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه) به وقوع خواهد پيوست را بررسى نموده است. نويسنده، معتقد است كه نحوه ولادت، غيبت و طول عمر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) خود معجزه بزرگى است كه قابل انكار نمى‌ باشد. در فصل نهم، سنت ابتلا و مسئله ديدار با امام زمان در دوران غيبت مورد بررسى قرار گرفته است. نويسنده پس از تشريح ادله عقلى، شرعى، علمى و خارجى بر وجود امام منتظر (علیه السلام)، چهار صورت براى امكان ملاقات با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) را بيان كرده، هريك را مفصلا توضيح داده و براى هركدام نمونه‌ اى را ذكر كرده است. اين چهار صورت عبارتند از: لقاء عام، ديدار در خواب، ديدار در صورتى كه شخص آن حضرت را نشناسد و ملاقات در صورتى كه فرد امام زمان (علیه السلام) را بشناسد.

مُنتَخبُ الاَثَر فی الامام الثّانی عَشَر (عجل الله تعالی فرجه) کتابی روایی به زبان عربی اثر لطف‌الله صافی گلپایگانی در موضوع امام دوازدهم است. این کتاب برگزیده احادیث از کتاب‌های شیعه و اهل سنت است. کتاب در ده فصل تنظیم شده و بخش اول آن به اثبات وجود و امامت امام مهدی اختصاص دارد. احادیث مربوط به زندگانی امام دوازدهم (علیهم السلام)، نائبان او، عصر غیبت، ظهور و حکومت جهانی نیز در فصل‌های بعدی قرار گرفته‌اند. نویسنده گاه در پاورقی توضیحاتی درباره احادیث ذکر کرده است. این کتاب سه جلدی است. خلاصه آن نیز به صورت مستقل منتشر شده است. جلد اول مربوط به بحث عدد امامان علیهم السلام و احادیث مربوط به 12 تن بودن آن هاست.

مباحث كتاب به زبان عربی درباره مهدویت، امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و مسئله انتظار است كه در قالب هفده گفت و گو تدوین گردیده است.