جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از این نوشتار معرفی بخش‌های اصلی نظام فکری و فلسفی کواین، با محوریت مقالاتی از سلسله کتاب-های انتشارات کمبریج به نام کواین، می‌باشد. در این چارچوب، در مقدمه با توجه به اهمیتی که آراء حلقه‌ی وین یا همان شاکله‌ی اصلی پوزیتیویست‌های منطقی و به اقتفای آنان دیدگاه‌های فلسفی ردولف کارنپ بر شکل دهی و جهت دهی به تفکر کواین داشته است، اشاره‌ی بسیار کوتاهی به سرخط تفکر آنان شده است. فصل اول به معرفت شناسی طبیعی شده‌ی کواین و تلاش او می‌پردازد که می‌خواهد معرفت شناسی را درون خود علم تجربی بنا نهد و بر پایه‌های آن استوار سازد. از نظر کواین معرفت شناسی مبنایی برای علم تجربی به‌دست نمی‌دهد بلکه این علم تجربی است که چارچوبی برای فهم خود در اختیار قرار می‌دهد. این باژگونی هسته‌ی انقلابی مفهوم معرفت شناسی طبیعی شده‌ی کواین را بیان می‌دارد. در ادامه نویسنده سعی می‌کند نشان دهد که به-رغم تعدیل‌هایی که کواین در مدل خود و نیز بخش‌های مختلفی از نظام فلسفی خود برای ایجاد امکان دفاع از نظریه‌اش ایجاد می‌کند، اولاً نمی‌تواند به‌طور کامل پای بند تجربه باوری خود باقی بماند و ثانیاً از میان احتمالات مختلف به سوی احتمالاتی می‌غلتد که وزنه‌ی طبیعت گرایانه‌ی آن کم‌تر است، به‌گونه‌ای که می‌توان آن را بازگشتی از رویکرد طبیعت گرایانه به‌شمار آورد.تمایز میان دو قضیه‌ی تحلیلی و ترکیبی، پس از کانت، به موضوعی اصلی در مباحث معرفت شناسانه و امکان فهم مورد توجه قرار گرفت. از جمله این موضوع در مباحث کارنپ، به‌عنوان یکی از اعضای برجسته‌ی حلقه‌ی وین، مورد اهتمام آشکار بود. کواین با چاپ مقاله‌ی "دو حکم جزمی تجربه گرایی" به این اصل، در کنار اصل تقلیل گرایی، حمله برد. فصل دوم از این پژوهش به ارزیابی مشروعیت مطالبات و بحث کواین توجه نشان می-دهد. کواین فقدان محتوای تجربی در تقسیم بندی قضایا به تحلیلی و ترکیبی را سبب آن می‌داند که این بحث به باوری متافیزیکی و در نتیجه ناپذیرفتنی بدل شود. البته در این زمینه تقابل اصلی میان کارنپ و کواین شکل می-گیرد. کواین، هم‌چنین، وجود معیاری تجربه گرایانه را در فهم پذیری تمایز تحلیلی- ترکیبی لازم می‌داند و این مطالبه‌ای است که مشروعیت و محتوای خود را از سنت تجربه گرایی به‌دست می‌آورد. اما مشکل آن است که کواین جزییات خواست خود را به شکل مبهمی بیان کرده است. از سوی دیگر نویسنده با توجه به آن که کواین تقلیل گرایی را به‌عنوان دومین حکم جزمی تجربه گرایی مورد تهاجم قرار می‌دهد، می‌کوشد نشان می‌دهد که وی در مخالفت با تمایز تحلیلی- ترکیبی در برخی جنبه‌ها هم تقلیل گرا می‌شود وهم اثبات گرا. درنهایت هم نشان می‌دهد که کواین، به رغم تعدیل‌هایی که در نگاه کل گرایانه‌ی خود می‌دهد، می‌پذیرد که "جملات از لحاظ شناختی معادلند، اگر جایگزینی یکی به جای دیگری تأثیر بر محتوای تجربی هیچ کدام از مجموعه جملات نداشته باشد" و این بیان برای حفظ تحلیلی بودن کافی است.فصل سوم به چهار موضوع می‌پردازد: ارائه‌ی خلاصه‌ای از مباحث کواین درباره‌ی کل گرایی معنا؛ نسبت میان کل گرایی، طبیعت گرایی و تحقیق پذیری معنا؛ طرح جزییات بیش‌تری از استدلال کواین درباره‌ی کل گرایی و ارتباط ادعای نامعقولی تمایز تحلیلی- ترکیبی با کل گراییمعتدل و ریشه‌ای؛ پرسش‌های بی‌پاسخ ناشی از مدعای کواین در زمینه‌ی کل گرایی.مسایل مربوط به ارجاع و وجودشناسی بخش قابل توجهی از آثار کواین را به خود اختصاص داده که در فصل چهارم مورد بحث قرار می‌گیرد. در این فصل ابتدا مختصری از دیدگاه راسل درباره‌ی ارتباط ذهن با جهان خارج طرح می‌شود که در تغایر کامل با نقطه نظرات کواین است. چگونگی دست یابی به معرفت و نحوه‌ی تماس ذهن با چیزهایی غیر از خود پرسش‌هایی است که کواین، در پاسخ، به آنها می‌پردازد. پاسخ‌هایی که از مسیر دیدگاه طبیعت گرایانه‌ی وی گذر می‌کند. اما نکته‌ی کلیدی در پاسخ‌های کواین پنداری است که او از جمله‌ی مشاهدتی دارد. از نظر او تمامی معرفت ما، هرچند تئوریک، در نهایت از طریق جملات مشاهدتی قابل پاسخ گویی است که وی آنها را مشاهده‌ی مطلق می‌نامد.از سوی دیگر، کواین، به‌نوعی مشابه با راسل، بر جنبه‌ی ارجاعی زبان تأکید دارد. لکن، این ارجاع را بنیادین، به معنای راسلی آن، نمی‌داند. به‌علاوه، مفاهیمی که از طریق آنها زبان اقدام به برقراری ارتباط با جهان می‌کند از دیدگاه وی ارجاعی نیستند. ارجاع از نظر کواین نسبتی میان زبان و برخی اصطلاحات زبانی و جهان است و قابلیت ارجاع یک قابلیت استفاده از زبان است. او هم‌چنین، از ارتباط میان کارکرد ارجاعی زبان و شاکله‌ی مفهومی ما سخن می‌گوید که البته از نظر وی این دو دو تلاش جدا از هم نیستند و درک ارجاع یک گام مهم به سوی توضیح مفهومی است درباره‌ی وجود. وجودشناسی، از منظر کواین، موضوعی تصنعی به‌شمار می‌رود و این رأی در کنار نوع نگاه او به زبان نوعی نسبیت وجودشناختی را تداعی می‌کند؛ هرچند وی چنین نسبیتی را انکار می‌نماید. در این فصل با بررسی نظرات کواین به زبان (زبان معمولی و زبان تابع) و رابطه‌ی آن با وجودشناسی و پرسش‌های ناشی از آن و در عین حال مقایسه‌ی آرای کواین و کارنپ دست به ارزیابی دیدگاه کواین زده می‌شود.فصل پنجم، هم‌دلانه‌تر، دو موضوعی را مورد نظر قرار می‌دهد که می‌توان آنها را از شاکله‌های اساسی اندیشه‌ی کواینی دانست: رفتارگرایی و تجربه‌گرایی. در این بخش تلاش آن بوده که با توجه به بخش‌های مختلف آرای کواین رابطه‌ی میان طبیعت گرایی، فیزیکالیسم و تجربه گرایی وی تبیین شود و معلوم گردد که تجربه‌گرایی که کواین آن را نوین می‌داند چیست و آن نقشی که در حوزه‌ی زبان ایفا می‌کند کدام است. البته باید در نظر آورد که زبان نیز در چارچوب نظام کواینی مولفه‌ای محوری است.از نظر کواین، در حوزه‌ی زبان شناسی، افراد یک انتخاب بیش‌تر ندارند: فراگیری زبان از طریق مشاهده‌ی رفتار دیگران به صورت بین الاذهانی. نتیجه‌ی این ادعای تجربی درباره‌ی یادگیری زبان، هم، ادعایی مبتنی بر معناشناسی است که بر اساس آن، هیچ معنای زبانی وجود ندارد که در رفتار پدیدار نباشد.

چکیدهاز آغاز ورود تشیع به ایران در قرن نخستین هجری در قم فرهنگ و شعایر شیعی به آرامی در ایران نفوذ کرد تا اینکه در زمان صفویه و با رسمیت مذهب تشیع، فرهنگ و مولفه های فرهنگی و شعایر شیعی، در تار و پود جامعه ایرانی ورود کرده و در گذر زمان بر عمق و گستره و شکوفایی آن افزوده گشت. در این عصر علمای شیعه موفق به تمدن سازی شدند و راهبردهای فرهنگی گسترده ای برای مهندسی فرهنگی جامعه ایرانی طراحی و اجرا کردند.در این فرایند، مکتب حسینی و مولفه های قیام سیدالشهدا (علیه السلام) که خود شالوده ای از عناصر اصلی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مذهب تشیع و دین اسلام است و دارای ماهیت فکری، عقیدتی و عاطفی شگرف و پیوستگی عمیق با جان و فکر جامعه شیعی می باشد، تأثیری نمایان تر، عمیق تر و گسترده تر می یافت. فرهنگ حسینی که همان فرهنگ دین مداری و سریان اندیشه های اسلامی در رگ های جامعه اسلامی و شیعی و فرهنگ ظلم ستیزی و عدالت گستری، ذلت ناپذیری، آزادی خواهی عملی، فکری و معنوی وکرامت انسانی است، با فعالیت حکیمانه ائمه اطهار (علیهم السلام)در بستر سوگواری و عزاداری در مصایب و قیام حسینی پایدار مانده و نسل به نسل در فکر و روح و جان جامعه شیعی منتقل گشت.از این منظر عزاداری حسینی در دوره های مختلف تاریخی کارکردهای گوناگونی می یافت.یکی از دوره های مهم تاریخی ایران در دوران معاصر دوره حکومت رضاشاه پهلوی است. در این بازه تاریخی ویژگی های گوناگونی از جمله استبداد شدید، تسلط یکجانبه و کامل استعماری انگلیس بر ایران، مدرنیزاسیون، سکولاریسم، غرب زدگی و هجمه به اصول و شعایر اسلامی و شیعی قابل شمارش است. در این میان محافل عزاداری حسینی به سبب ماهیت خویش که قبلًا به آن اشاره کردیم، مأمنی برای تقابل با این سیایت ها قرار می گرفت که البتّه در هر مورد شدّت یا ضعفی داشت. از همین منظر در این پایان نامه تلاش بر آن بوده است که با تکیه بر اسناد، منابع اصلی و منابع تحقیقاتی، کارکردهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی که محافل عزاداری حسینی در این دوره تاریخی در قبال ویژگی های گوناگون سیاسی، اجتماعی و فرهنگی می یافت، بررسی گردد.کلید واژگان: عزاداری، شیعه، امام حسین (علیه السلام)، کارکرد، پهلوی اوّل

چکیده ندارد.

سابقه معرفت شناسی از نظر تاریخی به قدمت عمر بشر می باشد . معرفت شناسی اگر بر حس گرایی مبتنی باشد طبیعتا انسان شناسی ،هستی شناسی وارزش شناسی متاثر از آن خواهد بود و نگاهی پوزیتویستی حاکم می شود و اگر معرفت شناسی تکیه بر عقل خود بنیادداشته باشد قطعا همین نگاه بر حوزه های هستی شناسی ، انسان شناسی و ارزش شناسی تاثیر خواهد داشت.آنچه مسلم است معرفتشناسی اسلامی تکیه بر عقل دارد که پشتوانه آن وحی می باشد . عقل با پشتوانه وحی می تواند تولید" معادلات "نماید البته معادلاتی کهدر راستای رفع نیازهای واقعی باشد.معرفت شناسی اسلامی سلول بنیادین و اساسی اندیشه سیاسی اسلام را تشکیل می دهد و با توجه به مولفه "زمان" به نیاز های بشر پاسخمی دهد . این پاسخ گویی مصداقی در ایده "جمهوری اسلامی "تجلی پیدا کرده است این با پشتوانه "ما هیتی" معرفت شناسی اسلامیو قالب "جمهوریت "توانسته در قرن بیست و یکم بخش قابل توجهی از مشکلات واقعی بشر را پاسخگو باشد . هر چند تجربه جمهوریاسلامی روند تکاملی را طی می کند و درقسمتی از بخش ها با آزمون و خطا پیش می رود تفکری که با" مشروعیت الهی" و "مقبولیتمردمی" به رقابت با ایدئولوژیهای مادی بر خاسته است توانسته بعنوان رقیبی جدی مطرح شود. در این پژوهش به بحث اندیشه ی"جمهوری اسلامی مبتنی بر ولایت مطلقه فقیه" بعنوان نسخه اسلام و بخصوص شیعه برای عصر غیبت مطرح است.

در این رساله نامه های نور الدین عبدالرحمن جامی در چهار بافت سیاسی ، علمی ، عرفانی و دوستانه مورد بررسی قرار گرفته است . این بررسی باهدف مشخص نمودن کارکرد اصلی نامه ها ، گفتمان حاکم بر آن ها ، شناسایی ویژگی های همسان و متفاوت و وجه تمایز سبکی نامه ها با توجه به بافت موقعیت ، چگونگی روابط قدرت و بازتولید جهان بینی نویسنده انجام شده است. روش پژوهش توصیفی وتحلیلی است و داده ها در سه سطح توصیف ، تفسیر و تبیین بر اساس نظریه ی سه بعدی فرکلاف به عنوان یکی از رویکرد های تحلیل گفتمان انتقادی بررسی شده است . شیوه ی گردآوری داده ها کتابخانه ای است . یافته های تحقیق نشان می دهد که جامی با اتخاذ گفتمان عارفانه و ادبیانه و با توجه به بافت موقعیت و نوع تعامل با هر یک از افراد طبقات مختلف ، عناصر زبانی خاصی را به کار برده است که موجب همسانی و تفاوت در ویژگی های سبکی نامه ها گردیده است . کارکرد اصلی نامه ها ؛ ارتباط موثر با علما و عرفا در جهت حفظ اقتدار نهاد دین و عرفان ، سفارش و ترغیب سلاطین ، وزرا و مقامات درباربه رعایت حال رعایا ، اجرای عدالت ، پرهیز از جنگ ، رفع گرفتاری های مردم می باشد . به این وسیله نویسنده نهاد حکومت را در راستای نظریه ی خانقاهی ، سیاسی نقشبندیه با جریان تصوف همسو نموده و بر عملکرد آن نظارت می کند .

اسارت برآیندی است از یک کنش و واکنش اجتماعی که از جنگ بین دو مملکت ، دو طائفه یا دو اردو پدید می‌آید و همچون دیگر دگرگونیها و تحولاتی که در زندگی اجتماعی انسانها رخ می‌دهد از اصول و قوانین معینی پیروی می‌کند و لذا می‌تواند موضوع مورد مطالعه جامعه‌شناسی باشد. با شروع جنگ و به اسارت درآمدن گروههایی از رزمندگان اسلام، تجمع اسرا شکل گرفت و زمانی که تعداد اسیران رو به فزونی نهاد، اجتماع اسرا شکل اولیه خود را پیدا کرد. به مرور زمان و تحت شرایط و موقعیت‌های مختلف ، این اجتماع از حالت ابتدایی خود خارج شد، کنشهای فردی بتدریج در قالب گروههای اجتماعی نمود پیدا کرده هر یک از اسرا با عضویت در گروههای مختلف به ایفای نقش پرداخته الگوهای فرهنگی خاص از رفتار را به نمایش گذاشتند و بدین ترتیب آن اجتماع پراکنده و فاقد ساخت ، فرهنگی خاص و ساختاری جدید یافت . روح جمعی حاکم بر محیط اجتماعی آنان گر چه نشانه‌هایی از فرهنگ‌های بومی مختلف درون همان اجتماع را به همراه داشت اماغیر آن بوده با هیچکدام آنها تشابهی نداشت ، بگونه‌ای که می‌توان از آن بعنوان فرهنگ اسارت یاد کرد. بدین طریق اسیر توانست تعادلی را که در اثر اسارت و در نتیجه مختل شدن مکانیسم‌های ارضاء نیازهابش بهم خورده بود، احیاء نماید ودر فرآیند اجتماعی شرکت جسته، نهادهای اجتماعی را خلق کند تا پاسخگوی نیازهای دوران اسارتش باشند. وی در این روند مسلما شخصیت اجتماعی‌اش تاثیراتی پذیرفته است که در خور تعمق ئ تفکر است .

از جمله شیوه های تحلیل در جامعه شناسی به قرار زیر می باشد : تحلیل کارکردی ، تحلیل ساختاری ، تحلیل سیستمی ، تحلیل شبکه ای ، تحلیل فرایندی و تحلیل شی گرا .تغییر فلسفه هستی شناسی باعث گردید تا تغییر دیدگاهی بر روی تحلیل های معاصرین به وجود آید .تغییر در فلسفه معرفت شناسی باعث شد تا تغییر فرایندی دانش جامعه شناسی ایجاد شود و همچنین خود فرایند دانش ، رخداد و فرایندهایی را درکل ایجاد می نماید که می تواند باعث آشفتگی و یا تغییر در پویایی و تغییر کل گردد .

چکیده ندارد.

معماری یکی از شاخه‌های مهم فنون و هنر تمدن بشری است که هزاره‌های متمادی تا به امروز مورد توجه بسیار جوامع انسانی قرار گرفته و سعی وافر در تکامل و گسترش آن شده است . در میان شاخه‌های معماری ساخت بناهای مذهبی از جایگاه ویژه‌ای برخودار است بطوریکه در طول تاریخ باشکوهترین، زبیاترین و ارزشمندترین هنرها و فنون در خدمت آنها قرار گرفته‌اند. معماری در ایران از سابقه 10 هزار ساله برخودار است ، که در طول زمان تحت تاثیر عوامل مختلف جغرافیایی و فرهنگی شگل گرفته و تکامل یافته است بطوریکه معماری ایران در جهان باستان از مقام شاخصی برخوردار بوده (معماری ایلامی، هخامنشی، اشکانی، ساسانی) که امروزه آثار متعدد آنرا در ایران و بناهای متاثر از آنرا در کشورهای مختلف می‌توان دید. ایران با چنین تجارب و معماری پیشرفته‌ای در قرن 1 هجری مغلوب اعراب تازه مسلمان شد که در نتیجه آن ایرانیان به اسلام گرویده و ساخت مساجد متعدد جانشین آتشکده‌ها شد. اسلام هر چند در شبه جزیره عربستان شکل گرفت و اولین مساجد نیز در آنجا ساخته شدند اما به جهت فقدان فن معماری پیشرفته معماری صدراسلام از یک طرف تحت تاثیر معماری بیزانس و از طرف دیگر معماری ایران قرار گرفت . با ساخت بناها و مساجد در بین‌النهرین، مخصوصا با انتقال مقر خلافت به این سرزمین که بمدت 1000 سال مرکز ثقل فرهنگی و هنری ایران باستان بود تاثیر هنر و معماری ایران در معماری اسلامی بشدت گسترش و تداوم یافت . از آنجا که هیچ نقطه از سرزمین اسلامی بدون مسجد نمی‌توانست باشد از همان ابتدای فتح ایران مساجد بیشماری در گوشه کنار ایران ساخته شدند که امروزه تنها آثار تعداد اندکی بر جای مانده است (مسجد شوش ، مسجد جامع فهرج، تاریخانه دامغان، مسجد جامع اصفهان دوره آل‌بویه، مسجد جامع عتیق شیراز، مسجد جامع نیریز، مسجد جامع نایین، اصل مسجد اردستان، اصل طاق هارونیه قزوین، ...) با مطالعه معماری این دسته از مساجد می‌توان به نتایج زیر دست یافت : 1 - مساجد فوق اکثرا با پلان شبستانی ستوندار و گاه ایوانی یا چهار طاقی با مصالح و شیوه ساده ساخته شده‌اند. 2 - معماری فوق در طی چهار قرن اول اسلامی چه از نظر پلان، شیوه‌های معماری، مصالح، تزئینات ... تداوم مشخصی را نشان می‌دهد که می‌توان شروع آنرا در دوره پیش از اسلام پی‌گیری نمود. 3 - با تکامل طرحهای معماری عناصر جدیدی به معماری ساده مساجد افزوده شدند (ایوان، مناره، گنبد ...) که آنها نیز بنوبه خود متاثر از معماری ایران پیش از اسلام بودند. 4 - معماری مساجد چهار قرن اول هجری تداوم و استمرار مشخص معماری دوره ساسانی با تصرفاتی در جهت انطباق با مذهب جدید می‌باشند.

در این رساله سعی شده است به شناخت کلی از سلسله‌های درویشی نایل آییم و در چارچوبه‌های مردم‌شناسانه و جامعه‌شناسانه ویژگیهای عمومی و کارکردهای کلی آنها را در حد میسور بیان نماییم و سلسله‌های درویشی در قم صرفا" یک نمونه می‌باشند که جهت تطبیق اصول کلی بر مصادیقشان انتخاب شده‌اند. البته هر جا که مطلبی اختصاص به قم داشته باشد آن را با ذکر این خصوصیت مطرح کرده‌ام. اصولا" یکی از اهداف بررسی به اصطلاح "علی‌اللهیان" قمرود نیز که به صورت ضمیمه همراه این رساله می‌باشد نشان دادن ویژگی شهر قم می‌باشد، اما این امر آنها را از "نمونه" بودن خارج نمی‌سازد. اینکه "علی‌اللهیان" قمرود که از اهل حق می‌باشند و به هیچ‌وجه در شرائطی مشابه اهل حق نواحی دیگر قرار نداشته‌اند و خصوصیات تماما" یکسانی نیز ندارند "نمونه" بودن آن را خدشه‌دار نمی‌سازد. برای آنکه مقصود از "نمونه" بودن مشخص شود به این مثال توجه کنید، اگر ثابت شود که سلسله‌های درویشی عکس‌العملی در برابر سنت دینی حاکم می‌باشند و از درون آن پدید می‌آیند، و سنت دینی حاکم در جهان اسلام و ایران "مذهب اهل سنت " بوده است و قم به دلیل شیعه بودن تا قبل صفویه جنبشهای درویشی زیادی را تجربه نکرده است باز می‌توانیم از "نمونه" قم آن اصل کلی را مورد تائید قرار دهیم که سلسله‌های درویشی عکس‌العملی در برابر سنت دینی حاکم می‌باشند.