جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه به یکی از موضوعات مهم یعنی روش شناسی تفسیر قرآن در داستان آدم (علیه السلام) در تفسیر المیزان علامه طباطبایی می پردازد. محقق در تفسیر خود از ریشه یابی اندیشه تفسیری در مراحل مختلف آن و تبیین دلایل مختلف مسیرهای تفسیری مفسران، اهداف تفسیری خود را مشخص کرده است و نشانه آن در روش شناسی تفسیر قرآن با قرآن است. عن، همان گونه که آیه قرآن را با آیه دیگری از قرآن تفسیر می کند، چه از همان سوره باشد و چه از سوره دیگر، خداوند متعال پیامبرش آدم را از مرحله مقدمه عبور داد و این مرحله به عنوان تربیت بود. مرحله ای که زندگی او را در زمین آسان کند و همگان بدانند که خداوند متعال هنگام خلقت حضرت آدم علیه السلام به فرشتگان فرمود که من در زمین خلیفه می سازم و هدف از این مطالعه برجسته کردن بعد علمی و کاربرد تفسیر قرآن توسط قرآن و بیان اجرای این احکام موجب درک صحیح کلام الله جل جلاله می شود و زیر پا گذاشتن آنها موجب سوء تفاهم از اراده او می شود. حضرت عالی و با رویکرد توصیفی تحلیلی در این تحقیق به نتایج متعددی دست یافتیم که مهمترین آنها : آدم علیه السلام نمونه ای از انسان با انسانیت کامل بود که شخصیت خود را بین بعد جسمانی و بعد اخلاقی و معنوی متعادل می کرد و به جای اینکه یکی را تحت الشعاع قرار دهد همه نیازها و نیازهای هر یک را تأمین می کرد. دیگری و اینکه تعلیم ملائکه با تعالیم آدم فرق دارد. به همین دلیل است که می دانند فقط آنچه را خداوند به آنها آموخته می دانند و این در سجده آنها برای او و بیداری حضرت آدم علیه السلام پس از غفلت و بصیرت پس از لغزش، توبه، توبه، بازگشت به سوی خدا آشکار است. میل به کتمان و فضیلت و اخلاق شریف.

قرآن کریم با عظمت خود، اقیانوسهای وسیع علم را در بر گرفته است که هر چه تلاش کنیم به آنها دسترسی نخواهیم داشت و چون این کتاب آسمانی خداست که بر بندگانش نازل شده تا برایشان روشن شود. مسیر زندگی آنها و هدایت آنها به راه حق، این حکمت خالق در آن بود که تصویری از زندگی اجتماعی با تمام تناقضات آن ترسیم کند، این تصویری است که تحقیق در فصول و مباحث خود سعی در روشنگری آن داشته است. در ادامه با مقایسه روش شناسی علامه طباطبایی و سید قطب در بررسی یا بررسی ویژگی های تأثیر اجتماعی در قرآن کریم و اتخاذ رویکرد تحلیلی و تبیینی برای رسیدن به نتایج مورد نیاز، اگر توحید به هر خاستگاهی اشاره دارد. مبانی عقیدتی را به او می‌رساند، منشأ واحد را در شاخه‌هایش می‌گستراند - طبق بیان علامت - و اگر توحید با اعتقادات پیوند خورد، علامت آن را با اخلاق پیوند می‌دهد، این همان پیوند متناقض ایمان و کفر - نفاق است. در مورد هدف این پایان نامه، شناسایی نقاط تشابه و تفاوت و تعریف مفهوم توحید از دیدگاه مفسران و تبیین رابطه توحید با جامعه است که مبتنی بر شناخت است. پدیده در بررسی و استخراج نتایج از آن است و در این روش از اینترنت، کتابهای چاپی و مقالات فارسی و عربی استفاده می شود. محقق در تحقیق خود عمدتاً به دو منبع، یعنی تفسیر المیزان طباطبایی و در ظل القرآن سید قطب و منابع دیگر تکیه کرده است. محقق در مطالعه موضوع خود رویکرد تحلیلی و تبیینی را برگزید، زیرا از نظر تناسب با ماهیت تحقیق، مناسب‌ترین رویکرد هستند. این تحقیق به مجموعه‌ای از نتایج دست یافت که از آن جمله می‌توان به دیدگاه دایره‌المعارفی علامه طباطبایی و جامعیت دیدگاه وی به مفهوم توحید و نیز مفهوم جامعه و تلاش علامه طباطبایی در احاطه مفاهیم اشاره کرد. با استناد به نظریه‌های اجتماعی و انسان‌شناختی، که گستردگی دانش او را برای ما آشکار می‌سازد و تلاشی برای به کارگیری این گستردگی در غنی‌سازی تفسیر او. رویکرد ادبی سید قطب مبتنی بر کتب فقهی و حدیثی و سنت بود و گفتار او جهت دار بود، زیرا از اصطلاحات جدید بسیاری استفاده می کرد.

نفس انسان یکی از مهم ترین موضوعات نزد روانشناسان و عالمان دین به شمار می رود و نظرات و تحقیقات در ماهیت و کارکردهای آن متفاوت است یکی از ابعاد مهم در روح انسان، انگیزه و میل محرکی است که انسان را به سوی هدف سوق می دهد. روانشناسان درباره عوامل و موانع انگیزش بحثهای زیادی در کتب خود مطرح نموده اند. علامه طباطبایی یکی از علمای دینی است که در تفسیر قرآن خود در ذیل آیات زیادی از قرآن و در قالبهای مختلفی اعم از عینی، داستانی و فلسفی به این مسئله پرداخته است. هدف اصلی این تحقیق بررسی عوامل و موانع انگیزش از منظر روانشناسان و علامه طباطبایی است که بصورت تطبیقی ارائه می شود. این تحقیق با روش تحلیلی- وصفی و با روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای انجام می شود. نتایج تحقیق نشان می دهد که روانشناسان بر روی عوامل جسمی و روانی دنیوی مثل خوراک پوشاک مسکن و ازدواج و نیاز به احترام در عوامل انگیزش تاکید دارند و علامه طباطبایی علاوه بر این عوامل به عوامل اخروی و محبت خدا نیز توجه ویژه ای دارد.

تعتبر قضیه الإمامه والولایه من أهم القضایا فی النقاشات الإسلامیه والقرآنیه ، وأهم قضیه فی مدرسه أهل البیت "الشیعه".نعتزم فی هذا البحث دراسه الإمامه بین الولایه التکوینیه والتشریعیه من وجهه نظر العلامه الطباطبائی فی تفسیر المیزان.معنی الإمام شخص اختاره بأمر الله ودخول الرسول لمواصله بعثات النبوه. وبغض النظر عن الوحی ، جمیع الواجبات النبویه الواجبه علی النبی من العصمه والعلم والقوامه والسلطه العلمیه والدینیه والسیاسیه واجبه علی الإمام.إلمام التام بکافه جوانب القرآن الکریم والسنه النبویه ومعرفته ، ومعرفه الأحکام والشرائع الدینیه فی سیاق الزمن ، والاستعداد للرد علی الشکوک ، واکتساب ثقه الناس بتجنب الأخطاء والمعاصی و ولایت التکوینیه و التشریعیه بإذن الله،کلهم فی دائره شؤون الإمامه وکل هذه الأمور لن تکون ممکنه ما لم یکن الإمام علمًاکن واسعًا ولدیک معرفه غامضه. العلامه (ره) یعتقد إن بالإضافه إلی النبوه ، یثیر القرآن قضیه أخری تسمی الإمامه ویعتبرها نتیجه إراده الله وأمره أو حتی أنه یعتبرها مکانه أعلی من النبوه التی بعد أن مرت بمراحل مختلفه واختبارات صعبه تثبت صحتها لبعض الناس (الأنبیاء والأئمه)،الإمامه هی الوظیفه التی یوجه صاحبها الناس بأمر إلهی ویقودهم إلی هدفهم المنشود. إن توجیه الإمام لیس فقط لإظهار الطریق ، ولکن أیضًا لأخذ ید الخلق والقیاده إلی الصراط المستقیم. یعتقد العلامه الطباطبائی أن موقع الإمامه فی الآیه 124 من سوره البقره یختلف عن موضع النبوه‌ و یقول ایضا یقول إذا وردت الإمامه فی القرآن فبعدها ذکرت مسأله الهدایه . یعتقد العلامه طباطبایی ان الائمه الاطهار من خلال تطویر القدرات واکتساب المعرفه والمعرفه وتحقیق الإیمان والیقین الفائقین ، دخلوا مجال الولایه الإلهیه اما الولایه تعنی الملکیه والسیطره والسلطه ، والإمام یعنی خلیفه الرسول التی یعینه الله.وفقًا لآیات القرآن الکریم ، یتمتع الأئمه بولایه تشریعیه و ولایه التکوینیه. وهذا یعنی أن أقوالهم وسلوکهم دلیل لنا فی المسائل الفقهیه وغیر الفقهیه ، ویمکنهم بإذن الله التدخل فی شؤون الوجود. معنی الولایه التکوینیه للأئمه المعصومین علیهم السلام أنهم بإذن الله یستطیعون أن یشغلوا عالم الخلق ، ومعنی الولایه التشریعیه هو المکانه والموقع الشرعی اللذان أعطاهما الله‌‌ لفرد کمسؤل ( امام علیهم السلام) یعتبر العلامه رضی الله عنه أن الإمامه المشار إلیها فی القرآن مساویه للولایه المعنویه و التکوینیه المسؤوله عن إرشاد الناس إلی الأمر الإلهی. معنی الولایه التکوینیه للأئمه المعصومین علیهم السلام أنهم بإذن الله یستطیعون أن یشغلوا عالم الخلق ، ومعنی الولایه التشریعیه هو المکانه والموقع الشرعی اللذان أعطاهما الله لفرد کمسؤول رسمی.

آیات عتاب گونه‌ی قرآن کریم در خطاب به پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) از جمله مواردیست که بین شیعه و اهل سنت مورد نزاع و قابل بررسی است. بیشتر علمای شیعه از جمله علامه طباطبایی در مواجهه با این گونه آیات؛ بر عصمت مطلقه رسول خدا(صلی الله علیه و آله) اتفاق نظر دارند. اما علمای اهل سنت در مواجهه با این آیات عتاب آمیز، دچار شک و شبهه شده و پیامبر(صلی الله علیه و آله) را دارای عصمت مطلقه نمی‌داند و این آیات عتاب آمیز را شاهدی بر ادعای خویش می‌دانند. بنابراین بررسی این آیات در جهت پاسخ‌گویی به شبهات پیرامون عصمت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ خصوصاً در عصر حاضر که عده‌ای توسط اینگونه آیات اذهان مردم را به انحراف کشانده و تصویر نادرستی از پیامبر (صلی الله علیه و آله) ایجاد می‌کنند، این مسئله اهمیت پیدا می‌کند.این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ، تحلیلی و با تکیه بر دو تفسیر المیزان و تفسیر انوار التنزیل و اسرارالتأویل به عنوان دو نماینده از تفاسیر شیعه و اهل سنت آن دسته از خطابات عتاب گونه‌ی قرآن را مورد بررسی قرار داده، که بیشتر در معرض شبهه قرار دارد و می‌تواند عصمت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را زیر سؤال ببرد و جایگاه نبوت را خدشه‌دار کند. و از دلایل دیگر آن، آیاتی را گلچین و انتخاب شده که سبب تاریخی دارد و جریانات تاریخی را این دو مفسر در ذیل آیات بیان فرموده که با بررسی آن حوادث و مکی و مدنی بودن آیات که لحن بیان و خطاب بودن آیات و جو حاکم بر آن در زمان وقوع حوادث از جمله مواردی ست که همگی از نگاه این دو مفسر مورد ارزیابی و کنکاش قرار گرفته تا در آخر به عصمت مطلقه‌ی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دست یابد و به اثبات برساند.

آیات فراوانی بیش از یک قول دارند و این اقوالی که در تفسیر آمده، قوت و استحکام متفاوتی دارد و در معنا متفاوت است و بر آن است که در مباحث توضیحی مطرح شده بر اقوال دیگر ارائه شود. برجسته‌ترین کسانی که تفسیرشان شامل این انتخاب‌ها و ترجیحات می‌شد، شیخ سعید حوا در تفسیر (اصول فی تفسیر)، و علامه طباطبایی در تفسیر المیزان بود. این پژوهش با هدف تأمل در برجسته‌ترین جنبه‌های تبیینی از دیدگاه علامه طباطبایی در تفسیر المیزان و شیخ سعید حوا در تفسیر اساس و ایستادگی بر آن‌ها و پرداختن به آنها با مطالعه و تحلیل انجام شده است. از آنجا که این دو تفسیر شامل انتخاب ها و ترجیحات گرانبهایی است که از اندیشه و تجربه و بینش ناشی می شود و جای بحث دارد و با بررسی آنها و نشان دادن سازگاری آنها با مقاصد و مقاصد قرآن دنبال کرده ام. رویکرد تحلیلی. این تحقیق به مجموعه ای از نتایج رسید که مهمترین آنها عبارتند از: این تحقیق جنبه های نورانی را در تاریخ عمر علامه طباطبایی و شیخ حوا در آثار دعوت آشکار کرد. دائرهالمعارف و نبوغ و فراوانی علم ایشان را نمایندگی کردم که کتب مفید ایشان مخصوصاً تفسیر المیزان و تفسیر اساس نشانگر آن بود. این مطالعه به این نتیجه رسید که روش های وزن دهی از نظر شیخ حوا با یک کلمه نشان دهنده آن صریح است و به عنوان اشاره ای است که از ساختار عبارت و ترتیب کلام فهمیده می شود. در این پژوهش، ابعاد زیادی از وزن دهی از نظر علامه طباطبایی، نمایانگر زمینه، وجود مناسبت ها، وحدت موضوع، متشابهات قرآنی، اهمیت هدف، حدیث نبوی و آثار، آشکار شد.

در مسیرهای تفسیر و روش های آن مشخص شده است.ببین آنچه در مورد تحقیق و مطالعات تفسیری و روش شناختی نوشتم می بیند که از تألیف در کتب تفسیری و نیز در سایر کتاب ها و روش های تفسیری در دانشگاه کمک شایانی کرده است. در عین حال با ایرادات فراوانی همراه بود که برخی از آنها به مسیرهای تحلیلی و توصیفی نوشته ها محدود می شددر تفسیر قرآن و روش‌های آن بدون شناسایی تفاوت‌ها از نظر سازگاری و تفاوت روش‌ها و منابع تفسیری که مشکل تحقیق ما در تعادل یا مقایسه بین دو رویکرد و تفسیر معاصر است که نیاز به برخوردهای انضباطی دارد. به دلیل ضعف در برخی از سایت های تفسیر برای جلوگیری از مشکل عدم وجود چنین مطالعاتیبین مفسران معاصر مدارس جبهه و عموم رویکرد پژوهش در جست‌وجوی و آشکار کردن معانی آیات قرآن و تفاوت‌های تفسیری مفسران (طباطبایی و ابن عاشور) است که از طریق آنچه مفسران در هدف پژوهش تجسم یافته‌اند. تا در تبیین معانی آن متون قرآنی با تکیه بر توازن میان آراء و روش بررسی و استنباط و بررسی آنها از طریق تحلیل آنهابرای متون قرآن کریم بر این اساس، اهمیت این پژوهش مبتنی بر تبیین معانی متن قرآنی و ایستادگی بر آنچه مفسران نزد دو عالم (طباطبایی و ابن عاشور) چه در یک آیه و چه در یک متن و برجسته ساختن آنها است. و سپس توازن آراء آنها و در نظر گرفتن آنها با اشاره به نزدیکترین استنباط به معنای آیات. و اما آنچه در این پژوهش جدید است، شامل دانشکده های تبیین و تجدید است که مطالعات تفسیری کمتر به تبیین و برون یابی ظرایف تبیینی بین دو رویکرد و تفسیری که برای مکتب جمهور و امامیه اهمیت فراوانی دارد، پرداخته است.بر این اساس، روش مطالعه در این پژوهش، بررسی روش توصیفی تحلیلی است که تعادل بین دو ایده از دو جهان را به همراه داشت.در مورد نتایج تحقیق برای این تحقیق، محقق به نتایج بسیاری رسیده است که برجسته‌ترین آنها این است که عالم طباطبایی و محقق ابن عاشور دارای علم تبیینی متفاوت از سایرین هستند.

این پایان نامه با عنوان «بررسی و نقد انگاره برتری بنی اسرائیل از دیدگاه تفسیر المیزان و روح المعانی» با هدف تبیین مساله برتری بنی اسرائیل در قرآن کریم از دیدگاه مفسران به ویژه المیزان و روح معانی و تبیین هدف خداوند از برتری دادن بنی اسرائیل نگارش شده است. در این تحقیق به صورت تفصیلی به رویکرد علامه علامه طباطبایی و آلوسی در تفسیر آیات تفضیل بنی اسرائیل و همچنین به وجوه اختلاف و اشتراک بین دو رویکرد در تفسیر این آیات پرداخته شده است. رویکرد ما در این رساله استفاده از روش تحلیلی-انتقادی در کنار استفاده از متون و نصوص می باشد. این تحقیق با این فرضیه آغاز شده که مراد از برتری بنی اسرائیل بر همه عالم، تفضیل وبرتری آنها بر همه مردم در همه زمانها نیست بلکه مقصود برتری آنها بر جمع کثیری از مردم می باشد و همچنین مراد از برتری مذکور در آیات شریفه یا فقط برتری در زمان خود حضور بنی اسرائیل است، یا در آنچه که خداوند به آنها عطا کرده و آنها را در آن برتری داده است. و مراد از تفصیل، تمایز از سایر امت ها است، و این تمایز و برتری نسب به دیگران در وجود پیامبران زیاد در میان قوم بنی اسرائیل می باشد. در این رساله به این نتیجه رسیدیم که علامه طباطبایی و آلوسی هر دو در این مساله اتقاق نظر دارند که مراد از تفضیل بنی اسرائیل، رحجان آنها بر همه عالمیان در همه ازمنه نیست بلکه مراد برتری آنها وجود پیامبران و ملوک زیاد در میان آنها و همچنین رجحان آنها بر اقوام زمان خودشان می باشد. بنابراین با بررسی نظرات علامه طباطبایی در المیزان و آلوسی در روح المعانی به این نتیجه رسیدیم که مراد از تفضیل بنی اسرائیل یکی از دو نکته ذیل می باشد. 1. برتری آنها نسبت به مردمان زمان خویش 2. برتری آنها نسبت به همه مردم در همه ازمنه در نعمت های ویژه ای که خداوند به انها عطا نموده است مانند ارسال رسل و نعمتهای ویژه الهی مانند من و سلوی و غیره. رویکرد علامه طباطبایی و علامه آلوسی درتفسیر قران کریم، تفسیر قرآن به قرآن و روایی و لغوی بوده و همچینن در تفسیر آیات مرتبط با مساله تفضیل بین اسرائیل از رویکردهای دیگری نیز استفاده شده است.

سوره مبارکه نور، بیست و چهارمین سوره قرآن کریم و یکی از سوره های مدنی است و در جزء هجدهم قرآن کریم قرار گرفته است. وجه تسمیه این سوره به دلیل تکرار کلمه نور(هفت مرتبه) و ذکر آیه نور در این سوره می باشد. بسیاری از آیات شریفه در سوره مبارکه نور با هدف بیان احکام شرعی با لسان موعظه و ارشاد بیان شده است و به همین دلیل می توان سوره مبارکه نور را یکی از سوره های مهم در این زمینه دانست. اگر به سوره نور رجوع کنیم، می بینیم که وعظ و ارشاد در آن سبک خاصی به خود گرفته است، بدان صورت که از طریق آیاتی که احکام شرعی را در زمینه های مختلف ارائه می دهد تجلی یافته است و در تبیین مفاد آن احکام و توضیح آنها نقش بسزایی داشته است. هر بیننده ای که به قرآن به شکل عام و به سوره نور به شکل خاص بنگرد میتواند مفهوم موعظه، اهمیت آن، فواید آن و اسباب اقامه آن بر هدایت کامل که به منظور تبیین احکام شرعی موجود در این سوره گنجانده شده را درک کند. بر این اساس در این پایان نامه حول محور دلالت آیات وعظ و ارشاد در تبیین احکام موجود در سوره نور با تمرکز بر تفسیر علامه طباطبایی ره و فخرالدین رازی بحث میشود. اهمیت پژوهش حاضر در آن است که به موضوعی بسیار حساس و مهم می پردازد چرا که مانند تار مویی در مرز ایمان و کفر می باشد و به موضوعی مهم و ضروری از نظر دینی و اجتماعی در زندگی ما، به ویژه در عصر حاضر که عمل بر اساس آیات قرآن کمرنگ شده تبدیل شده است. این پژوهش با رویکرد توصیفی استقرایی و سپس رویکرد تحلیلی قیاسی با بررسی دلالت الفاظ و سیاق، معانی، مفاهیم و گفته های صاحب نظران و مفسران انجام شده است. از مهم ترین نتایجی که در پژوهش حاضر بدان رسیدیم این است که همه مردم شایستگی تبلیغ و ارشاد جامعه را ندارند، بلکه این امر منحصر به گروهی از علما است و حق واعظ این است که برای خردمندان فرصتی داشته باشد تا از آنها نقل کرده و از ایشان بهره مند شود و فرصتی برای عوام داشته باشد، تا از آن فرصت برای یاد گرفتن از او استفاده کنند. از دیگر نتایج رساله آن است که اشاعه کارهای زشت انواع گوناگونی دارد مانند نشر اکاذیب، تهمت و تکرار آن، ایجاد مراکز یا وسایلی برای به وجود آوردن فساد و ترویج آن، همچنین نابود سازی حیا از راه ارتکاب گناهان در اماکن و انظار عمومی.