جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين پژوهش شبهات برخي از شرق شناسان در خصوص وحياني بودن قرآن، کيفيت جمع و تدوين آن، مصادر وحياني قرآن، قرائت‌هاي مختلف قرآن و ادعاهاي آنان مبني بر وجود تضاد و تناقض در قرآن کريم مطرح و پاسخ داده شده است. تحقيق حاضر در سه فصل سامان يافته است. در فصل اوّل مفهوم استشراق و مستشرق از لحاظ لغوي و اصطلاحي، پيدايش تفکرات و مکاتب استشراقي در غرب، انگيزه‌هاي برخي از قرآن پژوهان و شرق شناسان مانند تئودور نولدکه، بروکلمان و گولدزيهر و... انگيزه‌هاي علمي و استعماري مستشرقان از قرآن پژوهي و بررسي تاريخ اسلام بيان شده است. در فصل دوم به تبيين موضع مستشرقان در مورد مصدر و منبع قرآن و وحياني بودن آن، بررسي معناي لغوي و اصطلاحي وحي نزد مفسران شيعه و اهل سنت، ديدگاه‌هاي مستشرقان در مورد ماهيت وحي و ارتباط دادن آن با تجربه شخص پيامبر اسلام و نبوغ ايشان در دانستن وحي و قرآن و دلايل تاريخي آنان در اين زمينه پرداخته و اين مباحث مورد نقد و ارزيابي قرار گرفته است. در فصل سوم شبهات شرق شناسان در مورد تاريخ قرآن و نزول دفعي و تدريجي آن، جمع و تدوين قرآن در عهد عثمان و قرائات مختلف قرآن مطرح شده و اين ديدگاه‌ها نقد و بررسي شده است.

‫پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم در سال پنجم هجرت با زينب بنت جحش، دختر اميمه بنت عبدالمطلب (عمه‌پيامبر) ازدواج کرد. زينب ابتدا همسر زيد بن حارثه، پسرخوانده پيامبر بود و زيد در اثر ناسازگاري زينب را طلاق داد و به امر خداوند و براي از بين بردن يک عادت ناصواب و زشت جاهلي، پيامبر اکرم بازينب بنت جحش ازدواج کرد. اين ازدواج از جهاتي مورد بحث مستشرقان قرار گرفته است.يکي از جهت اينکه زينب بنت جحش قبلاً همسر زيد بن حارثه بوده و زيد بن حارثه نيز به عنوان فرزندخوانده پيامبر محسوب مي‌شده است. اينان پيامبر را به شهوت‌راني متهم مي‌کنند و به سختي بر موضوع تعدد زوجات (چند همسري) مي‌تازند. نگارنده در اين پايان‌نامه گزارش کوتاهي از ازدواج‌هاي رسول گرامي صلي الله عليه و آله و سلم ارائه مي‌دهد و فلسفه اين ازدواج‌ها را بيان مي‌کند. او براي پاسخگويي به شبهه تعدد زوجات، بيان کرده است که اين مسئله منحصر به اسلام نبوده؛ بلکه به شکل گسترده‌تر قبل از ظهور اسلام و در جامعه اعراب و ساير جوامع و اديان رايج بوده است. تعليم و تربيت، انگيزه سياسي، انگيزه بشردوستانه و انساني، عمل به دستور الهي براي سنت‌شکني جاهليت، حمايت اقتصادي از همسران خود، اظهار دوستي کردن با برخي از دشمنان و جلوگيري از جنگ و خونريزي، و رهايي کنيزان حکمت‌هايي است که براي تعدد زوجات ذکر شده است. در بخش پاياني به نقد و بررسي ديدگاه مستشرقان در باره اين داستان و شبهات آنان پرداخته و در نهايت به اين نتيجه رسيده است که مستشرقان و مبلغان مسيحي در تحليل ازدواج‌هاي رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم بسياري ناآگاهانه و برخي آگانه به بيراهه رفته‌اند واهداف پيامبر را با اهداف افراد عادي يکسان دانسته‌اند؛در حالي که رسالت پيامبران تنها گفتاري نيست، بلکه در مواقعي در عمل بايد رفتارهاي صحيح را نشان بدهند. پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم به زيبايي زينب بنت جحش چشم ندوخته بود؛ بلکه پس از آنکه زيد بن حارثه او را طلاق داد، پيامبر به فرمان خداوند او را به عقد خود در آورد، تا سنتي را که بدون دليل ميان مردم جاهليت رواج داشت از بين ببرد؛زيرا آنان پسرخوانده را پسر واقعي مي‌دانستند و همسر او را نمي‌گرفتند. پس اين ازدواج به منظور بيان يک حکم اسلامي انجام شد.

‫نگارنده در اين پژوهش، شبهه هايي که برخي از مستشرقين مانند گلدزيهر در باره قرآن کريم و تفسيرآن به شيعيان وارد کرده‌اند؛ نقد و ارزيابي شده و با توجه به مندرجات کتاب "مذاهب التفسير الاسلامي" تأليف گلدزيهر، به برخي از ادعاهاي وي در مورد وجود تناقض در تفاسير شيعه اماميه پرداخته و به آن ها پاسخ داده است. در مقدمه پس از ارائه تعريفي از استشراق و تاريخ آن، اهداف مستشرقان و حجم اقدامات فرهنگي آنان بر ضد دين اسلام و فرهنگ و آموزه‌هاي اسلامي و قرآني بررسي شده است. فصل اول به بررسي حجيت ظواهر قرآن و اقوال پيامبر اسلام(ص) و اهل بيت(، ميزان حجيت قول صحابه در تفسير قرآن، مفهوم تفسير و تأويل و فرق بين آن‌ها، معيارهاي تأويل و بطن قرآن اختصاص دارد. در فصل دوم افزون بر طرح ويژگي‌هاي روش مستشرقين در تفسير قرآن کريم و ديدگاه‌هاي تفسيري آنان؛ روش گلدزيهر به عنوان يکي از مستشرقين قرآن پژوه تجزيه و تحليل شده است. فصل سوم به تحليل و بررسي آراي گلدزيهر درکتاب تفسيري خويش ( که در آن به آراي تفسيري شيعه انتقاد کرده است) پرداخته و پس از انعکاس شبهه هاي وي نسبت به شيعه، عقايد شيعه و ديدگاه‌هاي شيعه در مورد تحريف قرآن کريم؛ پاسخ اين شبهه ها ارائه شده است. شبهه هاي مذکور که درباره قرائات شيعه از قرآن، تأويل شيعه از اين کتاب الهي، موضع‌گيري شيعه در مورد اهل بيت(، ولايت اهل بيت(، به ويژه امام علي(، اعتقاد شيعه در مورد رجعت و ظهور ست؛ مطرح گرديده و به اين شبهه ها پاسخ داده شده است.

‫بررسي و نقد ديدگاه‌هاي مثبت و منفي خاورشناسان درباره اهل بيت(ع)، هدف اصلي اين رساله مي‌باشد که با روش کتابخانه‌اي صورت گرفته است. مستشرقين درباره پيامبر اسلام(ص) ، تشيع و اهل بيت(ع) آثار متعددي تأليف نموده‌اند؛ اما در وراي اين تحقيقات و تأليفات، انگيزه واحدي مشاهده نمي‌شود، و برخي از آنانا کاملاً با اهداف استعماري يا تبشيري به اين وادي قدم نهاده‌اند. نتيجه چنين تحقيقاتي قابل نقد بوده، و عدم تسلط کافي آنان بر متون ديني و بررسي تاريخ تشيع با استناد به منابع مخالف يا معارض، موجب شده که آنان در زمينه اهل بيت(ع) دچار اشتباهات فراواني شوند. برخي از مستشرقان مانند مادلونگ و ماسينيون، با ديد مثبت به اهل بيت(ع) نگريسته و آنان را از خاندان پيامبر(ص) ، و جانشينان برحق او شمرده، و آيه تطهير، مباهله و مودت را دليل جانشيني آنان معرفي کرده‌اند. برخي ديگر از شرق‌شناسان، تشيع را يک نهضت سياسي ناميده‌اند که پس از رحلت پيامبر اسلام(ص) ، يا در دوران خليفه سوم، و يا در زمان خلافت امام علي(ع) به‌وجود آمده است. از سوي ديگر، زندگاني پيامبر(ص) ، بعثت و کتاب آسماني او، به‌ويژه أثرپذيري آن از يهوديت و مسيحيت، غزوات، ازدواج‌ها، و اتهاماتي که بر پيامبر وارد شده، از مسايل مورد توجه مستشرقين مي‌باشد. ديدگاه‌هاي مثبت و منفي مستشرقان درباره علي(ع) ، همسر و فرزندان او، به‌ويژه شايستگي‌هاي او براي جانشيني، از نظر علم، شجاعت، تقوا و توانايي در آثار خاورشناسان منعکس شده است. برخي نيز اتهاماتي در زمينه حکومت و سياست به امام وارد ساخته‌اند. بعضي از آنان نيز معتقدند که فاطمه( نتوانست از موضع جانشيني پدر خود به‌خوبي دفاع کند. آنان در مورد صلح امام حسن(ع)، قيام امام حسين(ع) ، عدم قيام امام سجاد(، علم امام باقر( و صادق(، برخورد با غاليان، رابطه عباسيان با ائمه(، ولايتعهدي امام رضا(ع)، و مهدويت و زندگاني امام عصر( ديدگاه‌هاي متفاوتي را ابراز نموده‌اند که مورد بررسي قرار گرفته است.