جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

---

‫سبك شناسي علامه حلي، به بيان شيوه علمي علّامه به ويژه شيوه فقهي او مي‌پردازد. به راستي نوع ادله‌اي كه علّامه در استدلال‌هاي خويش به‌كار مي‌برد چيست؟ كيفيت استدلال وي چگونه است؟ برخورد او با آثار پيشينيان و نيز شيوه او در بررسي روايات چگونه است؟ مباني اصولي علّامه و تأثيرات مباني اصولي و كلامي او در آراي فقهي‌‌اش، هم‌چنين نوآوري‌ها و تحولات علّامه در زمينه‌هاي گوناگون از جمله علم رجال چست؟ هم‌چنين نوع استدلال‌هاي علامه در برابر عامه و برخورد ايشان با مباني آنان، امري است كه بايد در اين موضوع به آن پرداخته شود. اين رساله داراي سه فصل است: فصل اوّل، شامل كليات مي‌باشد، در فصل دوم، به معرفي زندگي‌نامه علامه حلي پرداخته مي‌شود و در فصل سوم، مباني فقهي علامه حلي بيان مي‌شود، كه در اين فصل به روشني به دست مي‌آيد كه سبك علامه در كتاب‌‌هايي كه درباره فقه مقارن نوشته است، آن است كه حرف‌هاي عامه را بيان كرده و سپس با ذكر ادله، به بررسي اقوال آنان پرداخته و ادله‌شان را نقد كرده و قول شيعه را با ادله اثبات كرده و پذيرفته است. هم‌چنين روشن مي‌شود كه روش علامه و نيز مباني او چيست و تأثيرات و نوآوريهاي او در علوم مختلف چه بوده است. كليد واژه: علامه حلي، سبك شناسي، مباني، فقه، نوآوري، نقد، تنويع حديث، حجيت قياس.

‫تحقيق حاضر، نظريات فقهي شهيد سيدمحمدباقر صدر در باره دولت و حکومت اسلامي و شرايط و بايسته‌هاي آن را مطرح مي‌کند. نويسنده مي‌کوشد ديدگاه‌هاي اين شهيد بزرگوار را در مشروعيت اقامه دولت و حکومت در عصر غيبت در قالب ولايت فقيه را بيان کرده و قرائت خاص ايشان از مسايل سياسي و اجتماعي اسلام را تبيين سازد. وي در سه بخش ابداعات فکري شهيد صدر را در مقوله دولت و ارکان آن بررسي مي‌نمايد. در بخش اول مباحثي مقدماتي در زمينه مفهوم دولت در لغت، اصطلاح و فقه سياسي اماميه مطرح شده و تاريخچه‌اي از بحث دولت در انديشه فقيهان سياسي اماميه و آراي آنان در باره دولت و حکومت اسلامي ارائه گرديده است. آن‌گاه شخصيت شهيد سيدمحمدباقر صدر، نوع ديدگاه‌هاي ايشان در مورد دولت و مسايل سياسي و اجتماعي و فعاليت‌هاي سياسي آن فقيه نامدار در نجف اشرف بررسي مي‌شود. در بخش دوم از اين نوشتار روش فقهي، آثار فقهي شهيد صدر، قرائت خاص وي از دولت سياسي و اقامه دولت و شرايط و ويژگي‌هاي آن در عصر حضور و غيبت امام معصوم( توضيح داده شده و ضروريات فقهي که موجب اقامه دولت از نظر ايشان مي‌شود، بررسي مي‌گردد. نگارنده در اين زمينه فقه سياسي شهيد صدر را واکاوي کرده و جايگاه شورا در تشکيل دولت و ادامه حيات آن و نظريه شهيد صدر در باب ولايت فقيه و امتزاج آن با شورا (دموکراسي) را شرح مي‌دهد. بخش سوم از بُعدي علمي به مسأله دولت و ارکان آن پرداخته و چگونگي تشکيل دولت و راه‌کارهاي سياسي و اجتماعي آن، نحوه مشارکت علماي مسلمان در اين زمينه، نقش مرجعيت صالح در تشکيل دولت اسلامي، نوع و شکل نظام و دولت اسلامي، وظايف دولت اسلامي و رابطه بين مردم و حاکمان سياسي، از منظر شهيد صدر بيان شده و انديشه‌هاي فقهي ايشان تجزيه و تحليل گشته است.

‫بر اساس آموزه‌هاي دين اسلام، کودکان از حقوقي برخوردار هستند که والدين ملزم به رعايت آن مي‌باشند. در متون ديني با توجه به تأثير وراثت، و نيز تأثير ويژگي‌ها و صفات خوب و بد والدين در کودک، رهنمودهايي در مورد انتخاب همسر ارايه شده است. توجه به هم‌طرازي و کفو بودن همسر، نهي از ازدواج با شراب‌خوار، زنازاده و احمق، در همين راستا قابل ارزيابي مي‌باشد. همچنين ارايه الگوي آميزش جنسي با معرفي زمان‌ها و مکان‌هاي مناسب و نامناسب، و همچنين رعايت آداب آميزش از جمله خواندن بعضي دعاها، حاکي از تأثير اين امور در شخصيت کودک مي‌باشد. حتي نوع غذايي که والدين در زمان انعقاد نطفه و دوران حاملگي تناول مي‌نمايند بر فرزند تأثير مي‌گذارد، و به‌همين دليل، در آموزه‌هاي اسلامي توجه ويژه‌اي به نوع غذاي والدين شده است. پس از تولد فرزند نيز آدابي همچون پيچيدن در پارچه سفيد، قرائت اذان و اقامه در گوش نوزاد، و تبرک کام او با آب فرات يا تربت کربلا ذکر شده است. از ديگر وظايف والدين، انتخاب نام مناسب براي کودک مي‌باشد که آثار و فوايدي را به‌همراه دارد، و در اين زمينه درباره انتخاب نام‌هايي که بيان‌گر عبوديت خدا هستند، يا اسامي انبيا و معصومين(، توصيه‌هايي وارد شده است. ختنه نمودن، صدقه دادن طلا و نقره هم‌وزن موهاي کودک، عقيقه نمودن و توزيع گوشت آن ميان فقرا، از ديگر توصيه‌هاي اسلام به والدين است. نفقه کودک نيز به‌عهده پدر است، و شير مادر تا دوسالگي بهترين غذاي اوست. حضانت نيز حق کودک است، و در صورت عدم پذيرش ولي، او را مجبور مي‌کنند تا حضانت کودک را بر عهده بگيرد. در هفت سال دوم زندگي، آموزش عبادت و جداکردن رخت‌خواب او توصيه شده است. همچنين والدين بايد به کودک خود محبت بورزند، و هرگاه وعده‌اي به او دادند به آن عمل نمايند. به‌طور کلي، پرورش صحيح کودک، از واجبات فقهي والدين است.