جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این کتاب حلقه ای از بحث های برگرفته شده از کتاب “منطق فهم قرآن” به جهت تأکید بازنگریِ این کتاب در ابعاد نظری و کاربردی آن می باشد. تلاش نویسنده بیشتر متمرکز بر جانب عملی و تطبیقی کتاب می باشد که به وضوح در تفسیر و شرح آیۀ کرسی نمایانگر شده است. اثر حاضر تلاش می کند آنچه که در تفسیر آیۀ کرسی توسط علامه حیدری به عنوان تطبیق جوانب مختلف نظری که در هر دو نظریه های تفسیری و تأویلی ایشان آمده را رصد نموده و سپس به جنبه های مهم تطبیقی و کار بردی در فرآیند تفسیری و تأویلی منقل شده، و آنها را بیان می نماید. این روش عبارت است از: ترکیب بین روش های تفسیری و تأویلی در ابعاد سه گانه (لغوی، جمله ای و موضوعی) برای رسیدن به نتیجه نهایی است. نقشۀ بحث در این کتاب به چهار بخش به شرح ذیل تقسیم می گردد: ۱. تفسیر مفردات و کلمات آیۀ کرسی ۲. تفسیر تجزیئی آیۀ کرسی (تفسیر برخی از آیات بدون در نشظر گرفتن سائر آیات) ۳. تفسیر موضوعی آیۀ کرسی ۴. تفسیر مفرداتی و متنی (جمله ای و مجموعه ای) آیۀ کرسی

این کتاب در موضوع علم کلام مطابق با مذهب شیعه امامیه است. مؤلف کتاب را در چهار بخش تنظیم نموده است: بخش اول در توحید و اثبات صفات خداوند ـ از جمله عدل الهی ـ است; بخش دوم در ماهیت کلام خداوند و تشریع که راهنمای تکلیف است و از صفت عدل حاصل می‌شود; بخش سوم در وعد و وعید است که به دنبال برانگیختن پیامبران حاصل می‌شود و نتیجه آن، عمل کردن به تکلیف یا پرهیز از آن است; بخش چهارم در به پا داشتن حکومت دینی و عدل اسلامی برای اجرای شرع و نتایج حاصل از آن است. روش شیخ در استدلال و عنوان کردن مطالب در این کتاب عبارت است از: ۱. در آغاز هر فصل خلاصه مطالب را به طور فهرست وار می‌آورد و مشخص می‌کند که چه چیزهایی ذکر خواهد کرد؛ ۲. هنگام شروع مطلب، قضیه مورد بحث را مطرح می‌کند و پس از تعریف موضوع و کلیات مربوط به آن، دلیل اثبات قضیه را می‌آورد. پس از آن نظر دیگران، و قضایای فرعی و ابهاماتی را که شاید پیش بیاید، در قالب سؤال و جواب بیان می‌کند.

کتاب درباره معرفت خدا و به خصوص درباره توحید و اسماء و صفات الهیه است . و شامل چند درس که در هر بخش مطالب مهمی بیان می شود.درس اول اهمیت معرفت عقیده ای و معرفت به خدا، معرفت فطری باری تعالی ، درس سوم درباره آیات معرفت فطری، روایات معرفتفطری خدا ، درس پنج درباره عالم ارواج ؛ عالم ذر، معرفت خدا با خدا، توحید ، اسماء و صفات الهی از جمله مطالب و دروس این کتاب می باشند.

تَفْسیرُ المُحیطُ الأعْظَم وَ الْبَحْرُ الخِضَمّ فی تَأویلِ کتابِ اللّه العَزیزِ المُحْکَم تفسیر قرآن نوشته سید حیدر آملی عالم شیعی قرن هشتم است. سید حیدر در تفسیر آیات که فقط جلد اول و دوم آن به صورت دست‌نویس در کتابخانه آیت الله مرعشی موجود بوده، روش عرفانی بر اساس مکتب اهل بیت را دنبال کرده است. سید حیدر آملی کتاب تفسیر المحیط الأعظم را در سال ۷۷۷ق در هفت جلد به پایان رسانده است. سید حیدر، پس از تألیف چند کتاب و رساله به زبان فارسی و عربی که به چهل عدد می‌رسد اینگونه تعبیر می‌کند که حق تعالی مرا به تأویل قرآن کریم، امر و فرمان داد و من تفسیری عرفانی در هفت جلد بزرگ نوشتم و آن را به «محیط اعظم و طود اشم در تاویل کتاب الله عزیز محکم» نامیدم. او این تفسیر را در نهایت حسن و کمال و در غایت فصاحت و بلاغت تدوین کرد و به قول خودش توفیق ربانی ظهور کرد به طوری که قبل از من، احدی کتابی مانند این ننگاشته است. سید حیدر در این کتاب، متنی جامع تأویل و تفسیر به نحوی که تأویلات آن بر وفق مشرب اهل توحید و اهل حقیقت بوده و در عین حال، حتی ظاهر آن هم از قاعده پسندیده اهل بیت خارج نباشد را جمع کرده است. روشن است جوهر عقیدتی و عملی شیعی-صوفیانه سید حیدر با مختصات ویژه خود و تأثرش از مکتب ابن عربی در این تفسیر، جاری و ظاهر است. نويسنده در نگارش تفسير، در ابتدا بر شيوه مفسران به‌گونه ظاهرى آيات را تفسير مى‌كند و آنگاه روايات را بر اساس منابع فريقين مى‌آورد و سپس به تأويل آيات مى‌پردازد. در نقل مطالب و حقايق به تفسير مجمع البيان، كشاف، تأويلات ملا عبدالرزاق كاشانى معروف به تفسير ابن عربى و بحر الحقايق نجم‌الدين دايه تكيه مى‌كند و در ژرفانگرى و استحكام مطالب، سنگ تمام مى‌نهد. وى كتاب را بر اساس توضيحى كه در مقدمه آورده در هفت جلد سامان داده است و بر مجموع آن پيش‌درآمدى مفصل در هفت بخش نگاشته است كه ضمن آن از تفسير و تأويل و وجوب نقلى و عقلى آن و فرق آن دو با هم، آيات آفاقى و تطبيق آن با آيات قرآنى، حروف آفاقى و تطبيق آن با حروف قرآن، كلمات آفاقى و تطبيق آن با كلمات قرآن، كتاب آفاقى تفصيلى و تطبيق آن با كتاب الهى و قرآن اجمالى، تبيين شريعت، طريقت و حقيقت و بيان توحيد و اقسام و مراتب آن، سخن به ميان آورده است. تمام اين مطالب را در مقدمات هفت‌گانه مطرح نموده و سپس به تفسير قرآن از سوره فاتحه تا آخر قرآن (سوره ناس) پرداخته است. برخی از موضوعاتی که در جلد دوم به آن پرداخته شده است عبارتند از: خداشناسی، صفات الهی، راههای خداشناسی، خلقت آدم (ع) و...

کتاب «اصول العقائد فی الاسلام» تالیف سید مجتبی موسوی لاری به زبان عربی است. در این كتاب مباحث مربوط به اصول دین (توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد) به صورت پرسش و پاسخ و به زبان عربی تدوین شده است. هر یك از این اصول در یك فصل توضیح داده می‌ شود. از جمله موضوعات مطرح شده در جلد 1 و 2 عبارتند از: معرفت خالق و شناخت صفات او، عدل الهي، علم الهي، قدرت الهي، جبر و اختيار، قضا و قدر، رسالت انبياء بخصوص نبوت پيامبر (ص) و سرّ خاتميت نبي اسلام.