جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

امام خمینی به عنوان رهبر کاریزما در انقلاب اسلامی ایران دارای شخصیت ذو وجوهی است: مرجعیت، فقاهت، عرفان، حکمت و فلسفه و سیاستمداری ابعاد شخصیت مردی است که انقلاب اسلامی ایران را به پیروزی رساند. از دیگر سو، در طول زندگانی وی که یکصد سال تاریخ اخیر ایران را دربرمی گیرد، مراجع و رهبران مذهبی دیگری نیز می زیستند که از نظر «فکر سیاسی» رویکردی متفاوت داشتند. پرسش اساسی این نوشتار آن است که چگونه یک عارف و نهایتاً یک مرجع دینی این چنین به فعالیت و مبارزات گسترده سیاسی روآورد؟ آیا این رویکرد در تعاملات و مواجهه سیاسی ایشان در تاریخ گذشته ریشه دارد یا خیر؟ در این نوشتار تلاش شده است که زندگانی امام از دوران کودکی تا سقوط پهلوی اول و از مشروطیت تا کودتای سوم اسفند مورد توجه و مداقه قرار گیرد. چالشهای سیاسی و گفتمانی بر سر مفهوم و محتوای انقلاب مشروطیت، احیای استبداد، تهدیدات خارجی، هرج و مرج داخلی و سرانجام کودتای سوم اسفند و حوادث پس از آن تا شهریور 20 بر تفکر و تعامل سیاسی امام تأثیر بسزایی داشته اند.

هدف اصلی در این مقاله بررسی تطبیقی مبانی، اصول و شاخصه های اصلی نظریه های مردم سالاری دینی از منظر امام خمینی و لیبرال دموکراسی از منظر متفکرین اصلی آن، به عنوان مهم ترین الگوهای نظری رقیب برای حکومت در جهان معاصر است. این هدف در سه گام دنبال می شود: معرفی مؤلفه های اصلی نظریه لیبرال دموکراسی، معرفی مؤلفه های اساسی نظریه مردم سالاری دینی با ارجاع به آرای امام خمینی، و نهایتاً بررسی تطبیقی دو نظریه سیاسی رقیب از زوایای گوناگون، جهت تشخیص نقاط تلاقی و تضاد آنها با یکدیگر.

امروزه در بیشتر کشورها و سیستم‌های حقوقی، معدن یک مقوله حکومتی می‌باشد. بنابر نظر اکثر فقهای شیعه، در دوران غیبت، استخراج معادن به عنوان بخشی از انفال، بدون مراجعه به حکومت، بر شیعیان مجاز و مباح است. هرچند برخی فقها بین حکومت عادل و غیر عادل فرق گذاشته‌اند. امام خمینی (ره) قبل از از پیروزی انقلاب اسلامی‌ایران در کتب فقهی خود از جمله تحریرالوسیله، معتقد بودند که مالکیت معادن، تابع مالکیت زمینی است که در آن وجود دارد. ولی پس از پیروزی انقلاب اسلامی‌ایران در جواب سوالی از شورای نگهبان، با عدول از نظر سابق خود، معادن را به عنوان بخشی از انفال در اختیار حکومت قرار دادند. این امر انگیزه‌ای بود تا این پایان نامه، حکم فقهی معادن را واکاوی نموده و چگونگی تأثیرپذیری احکام و موضوعات از حکومت و نوع حاکمیت را بررسی نماید. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام و به این نتیجه رسیده که: فقها در حکم فقهی معادن دو دسته هستند و با توجه به اینکه معادن، یک ابزار و عنصر حکومتی است و حکم آن تحت تاثیر نوع حکومت است. به همین علت حضرت امام خمینی(ره) بعد از پیروزی انقلاب اسلامی‌و تشکیل حکومت، فتوای پیشین خود را درباره معادن را تغییر داد.