جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 381
مروري بر مباني هستي شناسي، معرفت شناسي، انسان شناسي و فرجام شناسي انديشه استاد مطهري ره
نویسنده:
محسن طباطبايي
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت آموزش حوزه هاي علميه ، ,
چکیده :
---
چيستي علم حضوري و کارکردهاي معرفت شناسي آن
نویسنده:
‫يوسف کوديور
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
چکیده :
‫اين نوشتار، ضمن اشاره به يکي از مهم‌ترين و اصلي‌ترين تقسيمات علم، يعني انقسام آن به علم حضوري و حصولي، و نيز بررسي چيستي علم حضوري؛ به کاربردهاي آن در معرفت‌شناسي و حل مشکلات موجود در علم حصولي؛ پرداخته و ديدگاه‌هاي تجربه گرايان، انسجام گرايان و پراگماتيست‌ها در زمينه رسيدن به معرفت واقعي نقد و ارزيابي شده است. نويسنده در اين اثر، ديدگاه‌هاي فلاسفه مسلمان را بر خلاف فلاسفه غرب در مورد مطابقت معرفت با واقع، بر اساس کاربردهاي علم حضوري شرح و بررسي کرده و مباحث مهم خطاناپذيري و کارايي آن را در بديهيات هم از ناحيه تصورات، تصديقات و معقولات ثانويه تحليل نموده است تشريح بازگشت دادن امور غير يقيني، به امور يقيني، تبيين برخي از نقش‌هاي مهم علم حضوري در قلمرو دين، اخلاق و عرفان دنباله مباحث پيشين مي‌باشد. نويسنده نخست کلياتي از تحقيق ارائه نموده و مفهوم علم حضوري، اقسام علم، معناي معرفت شناسي و روش‌هاي آن را مطرح کرده و سپس به تفسير مفهوم علم حضوري و ديدگاه‌هاي فلاسفه مسلمان در ماهيت آن پرداخته است. اشاره به نتايج علم حضوري و ويژگي‌هاي آن، مصاديق و اقسام علم حضوري، ملاک علم حضوري و چالش‌هاي آن، شرح دوگانگي همه علوم حصولي و وجودشناسي علم حضوري، کارکردهاي علم حضوري در معرفت شناسي از جمله مطالبي است که بحث و بررسي شده‌اند. نويسنده در ادامه، مباحث ارجاع تصديقات به علم حضوري، ارجاع غير بديهيات به بديهيات، بازگشت بديهيات به علوم حضوري، خطاناپذيري علوم حضوري، ارجاع اکثر يا همه مفاهيم ثانويه فلسفي علوم حضوري، برگرفته بودن تمام يا اکثر معقولات ثانيه فلسفي از علوم حضوري را تبيين نموده و کارايي علم حضوري در مسايل فطري، ديني، اخلاقي و عرفاني و کاربرد اين علوم در خداشناسي را از جمله اين کاربردها عنوان کرده است. طرح برخي از اشکالات موجود در اين زمينه و پاسخ به آن‌ها مباحث پاياني اين نوشتار را تشکيل مي‌دهند.
بررسي و نقد ايمان گرايي و معرفت شناسي اصلاح شده
نویسنده:
‫رمضان اکبري
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
چکیده :
‫پژوهش حاضر به تبيين شأن و جايگاه عقل و استدلال عقلي در سنجش و ارزيابي اعتقادات ديني از منظر ايمان گرايي و معرفت شناسي اصلاح شده مي‌پردازد و ضمن تشريح مفهوم دو نظريه ايمان گرايي و معرفت شناسي اصلاح شده، عوامل شکل‌گيري، نقاط مشترک و افتراق و نيز ضعف و قدرت آن ها را بررسيده و اشکال هاي مهمي را که اين دو نظريه در عرصه معرفت شناسي ديني در جامعه کنوني با آن مواجه هستند، تبيين مي‌کند. نويسنده در چهار فصل به بررسي اين موضوع پرداخته است. در فصل اول وي به کليات و مفاهيم تحقيق، از جمله معناي عقل و دين، مفهوم عقل و دين و ايمان در اصطلاح متفکران اسلامي و غربي، مفهوم معرفت ديني و نسبت بين عقل و دين در اسلام و مسيحيت، مفهوم عقل‌گرايي، ايمان گرايي و معرفت شناسي اصلاح شده مي‌پردازد و ديدگاه نص گرايان و عقل گرايان به دين و معرفت ديني را با يکديگر مقايسه مي‌کند. در فصل دوم نويسنده ابتدا به تبيين نظريه ايمان گرايي کيرکگور و نسبت بين عقل و دين در فلسفه وي پرداخته و نظريه ايمان گرايانه کيرکگور و اشکال هاي اين نظريه در زمينه نفي استدلال آفاقي در تحصيل ايمان و ايمان از راه سير انفسي را بررسي مي‌نمايد. آن گاه با تبيين نظريه ايمان گرايان ويتگنشتاين در معرفت ديني، براساس دو ديدگاه و فلسفه متأخر و متقدم ويتگنشتاين، نسبتِ بين عقل و دين از ديدگاه وي و توجيه معرفت شناختي وي در عرصه فهم دين و زبان ديني و در نهايت: نظريه ايمان گرايان وي را نقد و ارزيابي مي‌کند. در فصل سوم نگارنده به نظريه معرفت شناسي اصلاح شده آلوين پلانتينگاه و زمينه‌هاي پيدايي اين نظريه اشاره کرده و معيارهاي باور پايه و توجيه باورهاي ديني بر اساس اين نظريه توسط وي را شرح داده و نسبتِ بين عقل و دين و فهم گزاره‌هاي ديني با استفاده از اين نظريه را بررسي کرده است. او در همين زمينه به موجه بودن باور ديني و معقول بودن و تضمين داشتن آن اشاره کرده و اين امور را از مباني نظريه معرفت شناسي اصلاح شده و آثار آن برمي شمارد. در فصل چهارم به مقايسه دو ديدگاه ايمان گرايي و معرفت شناسي اصلاح شده در زمينه نسبتِ بين عقل و دين و فهم باورهاي ديني اختصاص دارد و نقاط اشتراک و افتراق و نقاط قوت و ضعف آن ها بررسيده و يک جمع‌بندي کلي از اين دو نظريه ارائه شده است.
معرفت شناسی نفس از دیدگاه حکمت متعالیه
نویسنده:
محمّد حسن هادوی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
چکیده :
این رساله، نگرشی به مبحث «معرفت نفس» از زوایای گوناگون است که طبق دیدگاه های فیلسوف نامدار جهان اسلام، مرحوم صدرالمتألّهین رضوان الله تعالی علیه نگارش یافته است. در این رساله، پس از مقدّمه ای کوتاه درباره اهمّیت این بحث و جایگاه آن در حوزه معرفت شناسی، طیّ پنج فصل به مباحث اصل پرداخته شد. فصل اوّل، ضمن بیان معانی و اطلاقات نفس و کاربردهای فلسفی آن در حکمت متعالیه، به مقایسه نفس با روح پرداخته، دیدگاه صدرالمتألّهین را در باب وحدت مصداقی نفس و روح بیان می دارد. همچنین تعریف صدر المتألّهین از نفس که با تعریف ابن سینا مطابقت دارد، در آن آمده است. در فصل دوم، مراتب و انواع شناخت نفس و امکان تحقّق این شناخت و دشواری آن به ویژه در مورد نفوس دیگر ذکر، و شیوه خاصّ صدرالمتألّهین مبنی بر لزوم استفاده از وحی در مباحث عقلی، به ویژه در شناخت نفس و ویژگی های آن خاطر نشان شده است. در فصل سوم، دو نوع علم حضوری و حصولی به نفس، از یک دیگر تفکیک، و زمان پیدایش هر یک از آن ها برای انسان مطرح شده است. همچنین امکان غفلت از خود و سبب این غفلت و نیز خطا و صواب در شناخت نفس و معیار تشخیص آن را ذکر، و نیز به مبحث مهمّ اتّحاد عقل و عاقل و معقول در شناخت نفس اشاره، و در پایان بر علم حضوری که یکی از مهم ترین ادلّه اثبات نفس است، تأکید کرده ایم. فصل چهارم به ارتباط خود شناسی با خداشناسی و چگونگی انتقال از شناخت نفس به شناخت خداوند پرداخته است. در این فصل، با استناد به عبارت های صدرالمتألهین، نُه وجه خاص جهت این انتقال ذکر، و نتیجه گرفته شده است که یکی از مهم ترین و راهگشاترین مباحث فلسفی، کلامی و معرفت شناختی، همان پی بردن به حقایقی بسیار در خداشناسی از طریق تأمّل در ذات و صفات نفس است، و این راه پس از برهان صدّیقین، محکم ترین و شریف ترین راه شناخت خداوند به شمار می رود. فصل پنجم که فصل آخر رساله است، به مقایسه دیدگاه صدرالمتألّهین با دیدگاه کانت پرداخته، و ضمن بیان وجوه اشتراک و افتراق این دو دیدگاه، برخی از امتیازهای دیدگاه صدرالمتألهین را بر می شمارد.
جامعه شناسی معرفت در قرآن
نویسنده:
حسین اژدری زاده
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حو زه: ,
چکیده :
مطالب این پایان نامه در یک مقدمه و دو بخش نگارش یافته است. مقدمه: اهمیت موضوع و هدف تحقیق، گستره ی تحقیق، پیشینه ی بحث، ویژگی های کلی تحقیق، سازماندهی تحقیق؛ بخش اول، چیستی جامعه شناسی معرفت: کلیات (تعریف جامعه شناسی معرفت، رویکردهای اصلی به معرفت، تعین اجتماعی معرفت، دسته بندی نظریه پردازان)، نظریه پردازی ها (نظریه پردازان غربی، نظریه پردازان اسلامی)؛ بخش دوم، تعین اجتماعی معرفت در قرآن: معرفت و جامعه (نظریه معرفت، چیستی جامعه: عناصر اصلی تشکیل دهنده ی یک جامعه، دلیل اصلی روآوردن انسان به زندگی جمعی)، تحلیل های جامعه شناختی معرفت (تعامل معرفت و جامعه، سطح تعین معرفت، عامل مسلّط در معرفت، بیگانگی: زمینه ی تاریخی، دین و بیگانگی، قرآن و بیگانگی)، خلاصه گیری و پیشنهادها.
معرفت شناسی کلاسیک و معرفت شناسی جهان سومی
نویسنده:
مرتضی فتحی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
معرفت‌شناسی کلاسیک،بی‌گمان هویتی باور محور دارد و به طور عمده،به موضوع‌ ذهن و قوای ذهنی شناسنده،نسبت باورهای او با عالم خارج،میزان واقع‌نمایی آن‌ها، قلمرو و درجات معرفت،چگونگی دستیابی به توجیه معرفتی و یقین،و ستیز با شکاکیت می‌پردازد.همین ویژگی،سبب شده است تا گروهی،آن را معرفت‌شناسی‌ فردگرایانه و درون‌گرایانه بدانند و برنامه‌ی پژوهشی آن را در رسیدن به معرفت عینی‌ و غیر شخصی،ناکام بپندارند.کارل ریموند پوپر،یکی از همین کسانی است که‌ معرفت‌شناسی‌های مبتنی بر توجیه باورها و حالت ذهنی را غیر عینی و به اصطلاح‌ خویش،جهان دومی می‌داند که هیچ سخن درخور توجهی برای حل مسأله‌ی مهم‌ چگونگی رشد و تحول معرفت عینی و علمی ندارد.نگارنده‌ی این نوشتار،نخست‌ به برخی از ویژگی‌های معرفت‌شناسی کلاسیک در دو سنت اسلامی و غربی اشاره‌ می‌کند و سپس،به بررسی و نقد معرفت‌شناسی جهان سومی پوپری می‌پردازد.
صفحات :
از صفحه 45 تا 71
معرفت شناسی توماس آکوئیناس و نقش خداوند در آن
نویسنده:
نفیسه اهل سرمدی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
متون فلسفی سرشار از مباحث گسترده ای در عرصه معرفت شناسی است. این نوشتار در پی تبیین نظریه شناخت از دیدگاه توماس آکوئیناس و برجسته نمودن جایگاه خداوند در این منظومه فکری است. بدین منظور، بحث از جایگاه عقل و ایمان، از مسائل ضروری این نوشتار است. پژوهش حاضر، که با مراجعه به آثار خود توماس و نیز آنچه که در مورد او به نگارش درآمده انجام گرفته است، بر این باور است که در اندیشه توماس گزاره های دینی در نسبت با گزاره های عقلانی درجه یقین بالاتری را به خود اختصاص می دهند. در نظر او، انسان بدون امدادهای وحیانی از کسب حقیقت ناتوان است. به نظر نگارنده، اعتقاد به خداوند از سه جهت در فلسفه توماس اهمیت دارد: خداوند به مثابه عنصر اصلی در باب ایمان، خداوند به مثابه متعلق شناخت؛ خداوند به عنوان غایت تمام معارف بشری.
صفحات :
از صفحه 103 تا 115
معرفت شناسی عرفانی از منظر امام خمینی
نویسنده:
ابوالفضل کیاشمشکی، احمد حسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
پژوهشنامه حکمت و فلسفه اسلامی (طلوع نور سابق),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
«معرفتشناسی عرفانی» اصطلاح جدیدي است که اخیراً در علم عرفان مطرح شـده اسـت. بـه نظر امام خمینی، عارف پس از مجاهده جسمی و روانی، میتواند به معرفت حق نایل شود و بـا رفع حجاب علم به مقام انسانیت گام نهد. ایشان مشاهده را جلوه وحدانیت حق به خلق توصـ یف و به دو وجه غیبی و قلبی تقسیم میکند. با پذیرش برهان عقلی و روش حسی متکـ ی بـه عقـل در معرفت حق، معرفت قلبی را ترجیح میدهد. تجربه عرفانی را مقام روحانی عارف میخواند که از نقص ذاتی خود و موجودات ممکن به کمال حق معرفت مییابد؛ ولی در مقـام ب یـ ان، چـه بسـا هضم قول عارف براي مخاطب دشوار است. ایشان معرفت را به چهار وجه تقسـ یم کـرده اسـت ؛ شهود و تجربه عرفانی را در صورتی معرفتبخش و واقعنما میداند که در تضـاد بـا آمـوزه هـا ي قرآن و شریعت نباشد. از آنان که سخنان عرفا را بیمبنا و برداشتهاي درویشی میدانند، انتقـاد میکند. معرفت و شهود حقیقی را براساس آیات قرآن و روایات ویژه اصحاب قلوبی میدانـد کـه معرفت خویش را از مشکات خاتم نبوت و خاتم ولایت دریافت کرده باشند.
صفحات :
از صفحه 103 تا 118
از خیال‌ شناسی ابن‌ عربی تا معرفت‌ شناسی صدرایی
نویسنده:
نفیسه اهل سرمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ابن‌عربی و ملا‌صدرا خیال را در معانی مختلفی به کار برده‌اند که خیال منفصل و متصل، از شایع‌ترین موارد کاربرد آن است. سایر کاربردها عبارت‌است از خیال، «نامی برای ما سوی الله»، «هریک از موجودات»، «مرتبه‌ای در صقع ربوبی»، «نفس»، «یکی از قوای نفس» و «مرتبه‌ای از مراتب تکاملی نفس». در ایــن مقاله که با عنایت به سه معنای اخیرشکل گرفته است، کوشش می‌شود تا تصویری از کارکردهای خیال در نفس‌شناسی و پس از آن در معرفت‌شناسی صدرا ترسیم شود. بدین‌ترتیب که ‌یک‌بار از خیال‌شناسی تا نفس‌شناسی و سپس از آن تا معرفت‌شناسی حرکت می‌کنیم و بار دوم راه خیال‌شناسی را به‌طور مستقیم تا معرفت‌شناسی تعقیب می‌کنیم. با این بیان، خلاقیت نفس و حرکت جوهری آن که متأثر از حوزه خیال هستند خود پیامدهایی در باب معرفت‌شناسی دارند که از آن جمله است: رابطه صدوری نفس و صورت‌های ادراکی و حل اشکالات وجود ذهنی. به‌علاوه خلاقیت نفس در باب تعلیم و تربیت نقش برجسته‌ای ایفا می‌کند. تغییر در ملاک کلیت و جزئیت، علم به مادیات، اثبات و حل اشکالات وجود ذهنی و علم حضوری از جمله ثمرات تجرد مثالی در حوزه معرفت‌شناسی است. البته در تمامی این مباحث، توجه خاص نگارنده بر روشن نمودن تأثیر عرفان ابن‌عربی بر حکمت صدرایی است.
صفحات :
از صفحه 5 تا 28
الهیّات و جامعه ‏شناسی دین؛ مقایسه معرفت‏ شناختی و روش‏ شناختی
نویسنده:
امان الله فصیحی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
این مقاله در تلاش است تا به تمایز، ارتباط و تعامل میان دو دانش الهیّات و جامعه‏شناسی دین از حیث معرفت‏شناختی و روش‏شناختی بپردازد. از این‏رو، ابتدا الهیّات به مثابه کلام و الهیّات به مثابه آموزه‏های دین از یکدیگر تفکیک و به مشخصات معرفت‏شناختی و روش‏شناختی هریک اشاره شده است. در ادامه، تعریف «جامعه‏شناسی دین»، منابع معرفتی، روش‏شناختی و مقایسه معرفت‏شناختی و روش‏شناختی الهیّات و جامعه‏شناسی دین مطرح شده است. همچنین تعامل جامعه‏شناسی دین با کلام و سپس، تعامل جامعه‏شناسی دین با آموزه‏های دین در دو محور مزبور مورد مداقّه قرار گرفته و صورت‏های گوناگون تعامل مطرح و بررسی شده است.
  • تعداد رکورد ها : 381