جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پس از آنکه خلافت امویان با کمک ایرانیان به پایان رسید و منقرض شد از سال 132 هـ. ق خلفای عباسی روی کار آمدند و پایه‌های حکومت خود را تحکیم کردند. آنان مدعی بودند که بعد از به قدرت رسیدن، امور را به خاندان پیامبر(ص) یعنی ائمه‌معصومین(ع) زمان خود می‌سپاریم. امّا وقتی در رأس امور قرار گرفتند دشمنی با آل‌علی(ع) را آغاز کرده و اقدام به حبس و شکنجه و قتل شیعیان نمودند. آنان با اخذ مالیات‌های گزاف از علویان به آزار آنان می‌پرداختند. شیعیان همدر پیروی از امامان عصر خود به امر به معروف و نهی از منکر پرداخته و در بعضی مواقع اقدام به اعتراضات و جنبش‌هایی می کردند که با مقابله‌ی حاکمان عباسی مواجه می‌شد. اوضاع سیاسی اجتماعی نابسامانی به‌وجود آورده امّا با وجود فشارها و موانع بسیار، افکار و عقاید شیعه با تلاش امامان معصوم و یاران واقعی آنان منتشر می‌شد. امام کاظم(ع) از جمله امامانی بود که در فضایی آکنده از خفقان و اختناق و سرکوب شیعیان دست‌وپنجه نرم می‌کرد. وی با اتخاذ سیاست تقیه و با صبر و بردباری و استقامتی وصف‌ناپذیر به مبارزه خود علیه حاکمان عباسی قدم گذاشت و با بیدار کردن وجدان‌های خفته و رسوا نمودن حاکمان عباسی باطن آنان را به توده مردم نشان داد. نوع سیاست عباسیان و عدم توجه آنان به مردم و سبک زندگی عموم و اعتراضات آنان باعث شده بود فاصله طبقاتی فاحشی به‌وجود آید و مردم نیز به دلیل وجود این مشکلات از آموزه‌های دینی دور شده بودند. امام کاظم(ع) با استراتژی هدفمند و زیرکانه و با اتخاذ روش تقیه ظاهری سعی نمود تا شیعه را در مسیری درست هدایت کند و در این راه امام و شیعیانش متحمل رنج‌ها و مشکلات فراوانی شدند. دستگاه خلافت عباسی که امام را زیرک و مصمم در هدایت علویان می‌دید چاره‌ای جز به شهادت رساندن ایشان ندید.

رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم)درجامعه ای به رسالت مبعوث شدکه باورها وارزشهای مخالف عقل و فطرت وبرگرفته ازجهل برآن حاکم بود. قریش با استفاده ازاین باورها وارزشها مرجعیت جامعه رااز آن خودکرده بود. قریش با معیار قراردادن دو ارزش حسب و نسب وثروت نظام اجتماعی دور از عدالتی را اداره می کرد. رسول خد(صلی الله علیه وآله وسلم)اماموریت یافتند تا باورها وارزش های جاهلی را اصلاح کند ونوع اسلامی آن را جایگزین نماید.این امر باایستادگی قریش که درحال ازدست دادن قدرت ومرجعیت خود بود مواجه شد. سرانجام اقدامات رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم)با بهره گیری ازدو ابزارقرآن وسیرت نیکو موثر افتاد وقریش تسلیم شدواسلام را درظاهرپذیرفت. این تسلیم قریش نوید بخش فروپاشی نظام باورها وارزشهای جاهلی بود.لیکن پس ازرحلت رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم)برخی باورها وارزشهای جاهلی رنگ اسلامی گرفته واحیا شدند. به دنبال آن گروه قریش که ازاین پس جناح قدرت طلب آن بنی امیه بود،فعالیت خودرابرای رسیدن به مرجعیت آغاز کردوطولی نکشید که قدرت را ازآن خود نمود.سوال اصلی این پژوهش این است که چرا برخی باورها وارزشهای جاهلی پس ازمدتی درجامعه مطرح شده وزمینه احیای مرجعیت قریش رافراهم آوردند؟در پاسخ به این سوال چارچوب مفهومی جامعه شناسانه مورد نظر قرار گرفت .بر این اساس داده های تاریخی سه دوره تاریخی(پیش از اسلام،عصر رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم)سه دهه پس ازرحلت ایشان مورد واکاوی قرارگرفت.نتیجه به دست آمده این بود که قرار گرفتن حکومت دردست افرادی ناشایست مغرض،وجود رسوبات باورها وارزشهای جاهلی درجامعه،عناصر تحول نپذیرفته فرصت طلب همراه با اشتغال مسلمانان به فتوح زمینه بازگشت برخی ازباورها وارزشهای جاهلی فراهم کرد و به قرار گرفتن قدرت دردست گروه مرجع پیش از اسلام انجامید.

عباسیان از فرزندان عباس بن عبدالمطلب، عموی پیامبر اکرم (ص) بودند.در برخی منابع آمده است که عباس تا زمانی که در مکه بود اسلام نیاورد و در برخی از منابع آمده است که مسلمان شده بود اما اسلام خود را پنهان می داشت و تقیه می کرد.در جنگ بدر با مشرکان همراه بود و اسیر شد اما با پرداخت فدیه آزاد شد . در سال هشتم هجرت که حضرت محمد(ص) عازم فتح مکه شد به وی پیوست و از آن پس همراه او بود.در رحلت پیامبر(ص) و مراسم کفن و دفن او با پسران خویش به ویژه عبدالله و فضل حضور داشت و در اختلافات بعد از سقیفه هم در کنار برادر زاده اش علی (ع) بود.پسرانش نیز تا علی(ع) زنده بود با وی همراه بودند و به عنوان خویشان پیامبر(ص) نزد مسلمین حرمت تمام داشتند.اما از اواخر دوران خلافت حضرت علی (ع) از علویان فاصله گرفتند که جدایی عبدالله بن عباس از حضرت علی(ع) پس از نبرد نهروان و جدایی عبیدالله بن عباس از امام حسن (ع) آغاز مرحله جدیدی در روابط این خاندان با علویان می باشد. ستاره اقبال این خاندان در زندگی علی بن عبدالله بن عباس درخشیدن گرفت.وی در روستایی در جنوب بحرالمیت به نام حُمَیمَه اقامت گزید و عباسیان در پناه امنیت و با بهره گیری از موقعیت ارتباطی حمیمه،زمینه های یکی از مهمترین جنبش های مخفی که در تاریخ سیاسی اسلام روی داد را فراهم آوردند. پس از وفات علی،فرزندش محمد جانشین وی شد.او ادعا کرد که خلافت را از طریق محمد بن حنفیه و فرزندش ابوهاشم به ارث برده است. دعوت به طور رسمی در سال100هجری آغاز شد.محمد شعار«الرضا من آل محمد(ص)» را سر داد و در کوفه و خراسان دعوت انتشار یافت.پس از وی ابراهیم امام رهبری عباسیان را بر عهده گرفت. شورش آشکار در زمان وی در سال130هجری اتفاق افتاد و پس از دو سال زدوخورد سپاه عباسی در نبرد زاب در سال132هجری بر امویان پیروز شد و خلافت عباسی تشکیل شد.هدف از این پایان نامه بررسی وضعیت سیاسی،اجتماعی خاندان عباس قبل از به قدرت رسیدن می باشد.

بزرگان بشریت با همه عظمت و نبوغشان از شرح شانی از شئون امامت عاجز و درمانده‌اند زیرا میان عالم و معلوم و عارف و معروف سنخیت لازم است. برای اینکه ما و جنبش عاجزانه ما در این نوشتار متهم به غلبه عواطف مذهبی نشویم سعی نموده‌ایم که اغلب مطالب از کتاب‌های حدیثی برادران اهل سنت و جماعت نقل کنیم ابوعمر و مولف کتاب (استیعاب) و ابن‌اثیر مولف (جامع‌الاصول) هر دو با کمال انصاف در نام‌بری عنوان (سیده نساء‌العامین) را اضافه نمودند و این عنوان بر حسب روایات متواتر از طریق اهل سنت از طرف پدر بزرگوارش به فاطمه‌الزهرا صلوات‌الله علیها داده شده است. یعنی پانزده شخصیت از بزرگان اهل سنت که نام آنها را ذکر می‌کنیم اتفاق دارند که این عنوان از طرف پدر بزرگوارش به آن حضرت داده شده است. 1-امام احمد بن حنبل در مسند، 2-امام بخاری در صحیح خود، 3-مسلم بن حجاج در صحیح مسلم، 4-ترمذی در سنن و ... همه محدثان بزرگ این حدیث را به سند‌های معتبر خوازابوسعید خدری و ابن‌عباس و ام‌المومنین عایشه از رسول اکرم روایت نموده‌اند. تا که روایات و احادیث را حفظ کنیم از گروههایی متعصب که مشغول حذف کردن روایات از کتب اهل سنت‌اند و نیز این سعی برای استقبال نسل‌های آینده باشد که شخصیت حضرت زهرا از طریق مذاهب اربعه بشناسند که از ولادت تا هیجده سالگی زندگی پرعظمت و پر از مشکلات و غم و حزن چطور گزراند و علمایی بزرگ اهل سنت چه عظمتی قائل بودند اما چرا اینقدر کم روایات در عظمت این بانوی عظیم ذکر کرده‌اند. جواب این سوال را تاریخ اسلام در سینه خود پنهان دارد و وقایع تاریخی دلالت و وجوهات را می‌فهماند. اما این کار از طریق مطرح کردن چند سوال درباره حیات طبیه آن حضرت و جواب تلاش کردن از منابع اولیه و کتب بزرگ و مهم اهل سنت انجام دادم مثلا این که ولادت حضرت چطور بود و نطفه چطور منعقد شد و نامگذاری حضرت چطور انجام شد و چرا به ایشان فاطمه و بتول و طاهره گفتند دوران کودکی و جوانی چطور بود و مسأله ازدواج چطور انجام گرفت و مهریه حضرت چطور بود؟ ... برای جواب این سوال‌ها از کتابخانه‌های متعددی از جمله دارالحدیث استفاده نمودم و کتابهایی مثل صحیح بخاری-تفسیرالکشاف- زمخشری-تفسیرالدرالمنثور سیوطی استفاده نمودم.

تاریخ مغرب اسلامی تا پایان دولت موحدین، با تحولات سیاسی گسترده‌ای روبرو شد. یکی از مهم ترین عوامل تحولات سیاسی، استفاده از گفتمان مهدویت توسط برخی از رهبران بود. بر اساس تحقیقات به عمل آمده در این رساله با استفاده از منابع تاریخی سه جریان گفتمان مهدویت خوارج، شیعه و اهل سنت در مغرب شناسایی شد.بربرها که از دیرباز با اندیشه منجی گرایانه آشنا شده بودند، با تبلیغات رهبران خوارج صفری مذهب برغواطه، شیعیان ادریسی و فاطمی و دولت اهل سنت موحدین و... به عنوان مدعیان مهدویت روبرو شدند. نتایج حاصل از پژوهش حاضر برای پاسخ به سوال اصلی این پژوهش که بررسی تاثیر گفتمان مهدویت بر تحولات سیاسی مغرب است، به کمک روش تحلیل گفتمان ارنستو لکلوئو و شنتال موف نشان می دهد که مدعیان مهدویت در این دوره زمانی در مغرب، با ایجاد روابط ستیزآمیز و عمل مفصل بندی دال‌های شناوری چون جهاد، نجات بخشی، عدالت گستری، توحید، امر به معروف و نهی از منکر، تمسک به نسب علوی و... حول نقطه کانونی «مهدی»، گفتمان خود را شکل دادند.رهبران این گفتمان‌ها به کمک شخصیت‌های مهم سیاسی، با در دسترس قرار گرفتن، به کسب اعتبار و طرد گفتمان‌های سیاسی دیگر پرداخته و گفتمان خویش را برجسته ساختند. عاملین این گفتمان‌ها با تکیه بر ساده اندیشی و نارضایتی قبایل از شرایط سیاسی و اجتماعی، ادعای پیدا شدن علائم آخرالزمانی، بشارت برپایی عدالت، تحریف احادیث و روایات، نمادسازی و تکیه بر شخصیت کاریزماتیک برخی از رهبران، ضمن کسب هژمونی گفتمان خود، به قدرت و مشروعیت سیاسی دست یافتند و موجب تحولات سیاسی در مغرب شدند.با وجود این، استفاده از گفتمان مهدویت در مغرب به دلیل عدم تحقق شعارهای موعودگرایانه و تحریف مهدویت، نتوانست برای مدت طولانی به پایایی قدرت و مشروعیت سیاسی این دولت‌ها کمک کند. هر چند تمسک به گفتمان مهدویت جهت کسب قدرت هیچ گاه در مغرب اسلامی به پایان نرسید

یکی از حوادث صدر اسلام جنگ صفین است که اهمیت ویژه ای در روشن شدن ساختن موضوعات تاریخی دارد. دراین پایان نامه به بررسیاین جنگوپیامدهای آن بر حکومت علی (ع) می پردازیم.بعد ازشورش مردم مناطق مختلف علیه عثمان و قتل او که منجر بهبیعت مردم با علی (ع) گردید مدت زمان زیادی نگذشت که افرادی همچون طلحه وزبیر که انتظارحاکمیت بر مناطق مختلف را داشتند ودر دستگاه علی (ع) جایی برای آنها نبود شروع به شکستن بیعت خود نمودند واز کوفه خارج شدند، که با همراه کردن عایشه زن پیامبر (ام المومنین) خون خواهیعثمان را بهانه قرار دادند و پس از تدارک نیرو وامکانات ورفتن به سمت بصره که طرفداران آنها درآنجا بود جنگ جمل را به راه انداختند که نتیجه آن شکست آنها وکشته شدنشان بود.بعد از جنگ جمل علی (ع) حکام جدیدی را برای مناطق مختلف انتخاب نموده وحکام قبلی را برکنار نمود از جمله در نامه ای که به وسیله جریر بن عبدالله بجلی برای معاویه فرستاد او را به بیعت فرا خواند. معاویه بیست سالدرزمان خلفای قبلی عمر وعثمان حاکم شام بودو بیعت معاویه با علی(ع) یعنی عزل او، معاویه درصدد مقابله برآمد ومسئله بیعت با علی (ع) را به عقب انداخت ، او خونخواهی عثمان ونیز جنگ جمل را بهانه قرار داد ومردم شام رابر علیه علی (ع) متحد نمود .و اختلاف جدیدی را پایه ریزی کرد. که منجر به جنگ صفین شد وعلی (ع) چاره ای جز جنگ با معاویه نداشت واز این رو نیروهای خود را برای مقابله با معاویه بسیج نمود .جنگ اولیه در سال 36 هجری رخ داد ولی جنگ اصلی در سال 37 هجری در منطقه ای به نام صفین کنار رود فرات در نزدیکی رقه رخ داد.جنگ مدت چهار ماه به طول انجامید وتعداد زیادی از دو طرف کشته شد که تعداد کشته های دوطرف را تا هفتاد هزار نفر گفته اند. در نهایت جنگ داشت به پیروزی سپاه حضرت علی (ع) به اتمام می رسید که باحیله عمروعاص و وجود گروهی بی بصیرت در سپاه حضرت علی(ع)،جریان جنگ وارونه شد .جریان قرآن بر سر نیزه کردن سپاه معاویه وضعف وسستی در سپاه بی بصیرت علی (ع) که موجب ایجاد اختلاف وتفرقه درسپاه علی (ع) شد و وحدت از میان رفت وسپاه علی (ع) در هم ریخت.وسپاهیان حضرت درمقابل حضرت قرارگرفته و او را تهدید به کشتن نمودند. بعد از توقف جنگ قرار شد که از هر طرف حکمی انتخاب شود که بر اساس قرآن بین دوطرف داوری نمایند که با فشار همان گروه ساده اندیش حکم با نظر آنانانتخاب شد. و پیشنهاد حضرت علی (ع)که مالک اشتر یا عبدالله بن عباس بود رد شد وفردی ساده لوح به نام ابو موسی اشعری که یک قاری قرآنوبا حضرت علی (ع)مخالف بود به عنوان نماینده سپاه امام انتخاب شد ونتیجه حکمیت چیزی جز شکست حکم تعیین شده توسط سپاه علی (ع) نبود. نتیجه هر چند مورد پذیرش حضرت علی (ع)قرار نگرفت اما موقعیت سیاسی حضرت را تضعیف نمود که خود به وجود آمدن تفکرات، آراء وفرفه های گوناگون را باعث شد از جمله خوارج ونیز این حکمیت موقعیت سیاسی معاویه راتثبیت نمودوموقعیت حضرت علی(ع) را تضعیف نمود.کلمات کلیدی: علی (ع)، معاویه، عثمان،صفین، عراق، شام، عمروعاص، حکمیت

این پژوهش که باعنوان سیره آموزشی تربیتی امام علی(ع) صورت گرفته است، به دنبال دادن پاسخی به سوال اصلی این پژوهش است. پرسش اصلی این پژوهش درباره آموزش و تربیت در اندیشه و عمل امام علی(ع) است. فرضیه این پژوهش در پاسخ بیان می کند که علی‌رغم اینکه گزارش مورخان در مورد حکومت امام علی(ع) بیشتر معطوف به سیره سیاسی و نظامی ایشان شده است به نظر می‌رسد که آموزش و تربیت جایگاه اصلی را در سیره آن حضرت داشته است. برای آشنایی با مفاهیم اصلی و کلیدی این پژوهش چارچوب مفهومی ارائه شد تا تعریف متناسب با مفاهیم این پژوهش صورت گیرد تا منظور اصلی از آموزش و تربیت در این پژوهش مشخص ‌شود. پس از ارائه چارچوب مفهومی با توجه به سوالات فرعی این پژوهش چهار فصل ارائه شد. در فصل اول این پژوهش اهمیت تعلیم و تربیت و پیشینه آن بیان شده است. اینکه این مقوله از چه زمانی آغاز شد و چه سیری را طی کرده است مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم که دوران حکومت امام علی(ع) را شامل می‌شود ابتدا از شخصیت والای امام علی(ع) و نقش او در میدان‌های نبرد برای پیشبرد اسلام و یاری پیامبر یاد شده استو در ادامه دوران حکومت امام(ع) و رخ دادن سه جنگ بسیار مهم جمل، صفین و نهروان مورد بررسی قرار گرفته است تا نقش امام در میدان‌های مختلف زندگی و اوضاع و شرایط متفاوت نمایش داده شود پی به شخصیت امام برده شود که هرچند امام در جنگ‌های متعدد شرکت داشته ولی هدف اصلی او انسان‌سازی و تعلیم و تربیت انسان‌ها بوده است و در این پژوهش نشان داده شد که امام چه جایگاه و نقشی در این امر داشته و جنگ کردن هم وسیله‌ای برای رسیدن به این هدف بوده است. در فصل سوم که آموزش در سیره امام علی(ع) مورد بررسی قرار گرفته شخصیت خود حضرت در علوم مختلف و آشنایی امام به این علوم و اندیشه امام در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته است. شخصیت علمی امام از این جهت مورد بررسی قرار گرفته تا اثبات شود که امامی که خود دستور به تعلیم و علم آموزی می‌دهد خود در این جهت عامل بوده است و هر سخنی که امام ایراد می‌کرده است ابتدا خود عامل به آن بوده است و سپس دیگران را امر به آن می‌کرده است. پس از بررسی شخصیت علمی امام(ع) اصول و روش‌های آموزشی از نظر علی(ع) مورد بررسی قرار گرفته است. امام(ع) برای موفقیت در هر امری پای‌بند اصول و روش‌هایی است که با به کاربردن این اصول و روش‌ها هر امری به موفقیت نائل می‌شود به ویژه در امر آموزش پای‌بند اصول و روش‌هایی کاربردی است تا آموزش به ثمر نشیند و امر آموزش به آسانی صورت گیرد و همچنین تأثیرگذاری آن بیشتر شود. در فصل چهارم که تربیت در سیره امام علی(ع) را مورد بررسی قرار داده است به جایگاه و اهمیت و ضرورت امر تربیت و همچنین ضرورت تسریع در امر تربیت اشاره شده است. ابعاد مختلف تربیت چون تربیت دینی، اخلاقی، عقلانی، سیاسی و اجتماعی بیان شده است و برای اینکه انسان در مسیر اصلی فطرت خود حرکت کند و در مسیر هدف الهی پیش رود و همه ابعاد فوق را در خود تقویت کند باید روش‌های صحیح را پیش گیرد که این روش‌ها از نظر علی(ع) روش الگویی، عملی، محبت، تذکر، عبرت، موعظه، توبه، ابتلا و امتحان، مراقبه و محاسبه و تشویق و تنبیه می‌باشد همه این روش‌ها هر کدام نقشی خاص در تربیت دارند که عدم به کارگیری هر یک از این روش‌ها باعث نقص در تربیت می‌شود. همچنین هر یک از این روش‌ها آدابی مخصوص به خود دارند که رعایت آن الزامی می‌باشد. پس از پرداختن به روش‌های تربیت، مبانی و اصول تربیت مورد بررسی قرار گرفته است. در واقع برای موفقیت در امر تربیت رعایت مبانی و اصول بسیار ضروری است که اگر اصول و مبانی آن مراعات نشود امر تربیت به طور صحیح صورت نگرفته و نتیجه معکوس دارد. پس برای انجام یک تربیت صحیح هم رعایت اصول و مبانی و هم روش‌های صحیح الزامی است که این اصول و مبانی از نظر امام شامل اصل اعتدال، تدّرج و تمکّن، تسهیل و تیسیر، مدارا و ملایمت، کرامت، عزت، تفکر و تدبّر می‌باشد.هدف ما در این پژوهش دست پیدا کرن به این پاسخ است که تعلیم و تربیت چه جایگاهی در اندیشه و عمل امام علی(ع) داشته است. در واقع تعلیم و تربیت یکی از اهداف اصلی خداوند سپس انبیا و اوصیا و به ویژه علی(ع) بوده است. انسان‌سازی و رساندن هم? انسان‌ها به سعادت دو جهانی هدف اصلی همه این بزرگان بوده است ولی هر گاه در انجام این هدف موانعی ایجاد می‌شد و ناگزیر از جنگ بوده‌اند برای رسیدن به هدف اصلی خود جنگ را که راه حل آخر مسأله بوده است انتخاب می‌کردند ولی هیچگاه از هدف اصلی خود غافل نبوده‌اند.

در این تحقیق با امام علی (ع) و مواد شخصی چیزی از دیدگاه اهل سنت که توسط محمود محمدی دانشجوی کارشناسی ارشد، تهیه و تدوین گردیده است، همراه خواهید شد.در بخش اول: هویت اجتماعی و سیاسی و مقام و ویژگی‌های منحصر به فرد امام علی (رضی‌الله عنه) از جمله نام و نسب، تولد، تربیت، اسلام آوردن، ازدواج، زندگی اجتماعی، مقام سیاسی و علمی، فضائل، شجاعت، زهد و تواضع، فصاحت و بلاغت، کلام علی(رضی‌الله عنه), آیات و احادیث درباره علی(رض ) بیان شده است. در بخش دوم: امام علی (ع) را همراه پیامبر در حوادث مختلف مانند: دیدار قبایل، هجرت، پیمان برادری، غزوه‌های عشیره،بدر, احد, بنی نضیر، حمراء الاسد, احزاب، بنی قریظه، خیبر، حنین، تبوک و همچنین در صلح حدیبیه، شکستن بت‌ها در مکه، هیئت اعزامی به نجران، یمن، حجهالوداع و غسل و دفن پیامبر، می‌بینیم.در بخش سوم: امام علی (ع) در دوران خلافت و چالش‌های پیش روی وی بررسی شده است. که خطبه امام به عنوان خلیفه مسلمین و سرآغاز خلافت نیی و جنگ جمل، ستیزه با غلاه, نبرد صفین و فتنه خوارج و شهادت وی را پوشش داده است

بی‏شک وجود اختلاف در جوامع بشری واقعیتی غیر قابل انکار است. این اختلاف‏ها می‏توانند بستر مناسبی را برای پدید آمدن تنش، در جامعه فراهم آورند. بروز تنش نیز می‏تواند بر حرکت جامعه به سوی اهداف آن، تأثیر منفی داشته باشد. اگر تعارض و تنش در جامعه مدیریت نشود چه بسا پیامدهای آن بحران را در پی دارد و گاه این امر می‏تواند بنیان‏های جامعه را متزلزل نماید. امروزه علم مدیریت با پرداختن به این امور راه‏کارهایی برای مقابله با تعارض و اختلاف اندیشیده است. اما محدوده این بررسی‏ها محدود به سازمان‏ها می‏شود. از سویی مدیریت تعارض مطرح شده، حاصل پژوهش در جوامع غربی و برآمده از اندیشه‏های آنان است. از راه‏های اسلامی‏سازی و بومی‏سازی علوم انسانی در این زمینه، بهره بردن از سرگذشت جامعه نبوی به رهبری والاترین گوهر انسانی، است. بازخوانی تاریخ و حوادث آن جامعه، الگویی عملی در اختیار ما می‏نهد که با بازشناسی اقدامات رسول‏خدا? در مواجهه با تنش‏های جامعه نبوی، مسیری مناسب فرا روی مدیران جامعه قرار دهیم. بدین منظور با بهره جستن از روش تاریخی به استقراء فعالیت‏های رسول‏خدا? در این وادی پرداخته‏ایم و در ضمن این استقراء، به بسترهای بروز اختلاف و تنش در جامعه نیز توجه شده است. پس از جمع‏آوری اقدامات حضرت? و تحلیل آن‏ها علاوه بر آشنا شدن با تکنیک‏های استفاده شده توسط ایشان، به این نتیجه می‏رسیم که فعالیت‏های ایشان بر پیشگری متمرکز بوده است و سعی بر این بوده است که در حد امکان از بروز تنش جلوگیری به عمل آید. البته در مواقع پدید آمدن تنش و درگیری، حضرت? با قاطعیت به مقابله با آن پرداخته‏اند.

مقایسه به عنوان متد علمی برای شناخت و ارزیابی هر موضوعی نکات بسیاری را روشن می سازد. متاسفانه در حوزه تاریخ به طور اعم و تاریخ اسلام به طور اخص ازاین شیوه کمتر استفاده می شود. در حالی که چنانچه بااین روش شخصیتی را با شخصیت متضاد آن با سیستم های حکومتی با هم بسنجیم، ابهامات مهمی برطرف می شود. علی (ع) همواره به عنوان یکی از مهمترین شخصیتهای تاثیرگذار صدر اسلام مطرح است که افکار، اندیشه ها، سیاستها و پیروی او از اصول اصیل اسلامی و پایبندی اش به راه و روش پیامبر سبب ماندگاری نامش در تاریخ شده است ، اما در این میان مشکلی که تاکنون در تحقیقاتی که در باره علی (ع) و مواضع او انجام شده است ، موجود می باشد، این است که تنها به بررسی یک جانبه قناعت شده است . در حالی که اگر علی (ع) را با چهره متضاد هم عصرش بسنجیم و شیوه های حکومتی علی (ع) را با چهره آنتی تزش (معاویه) مقایسه کنیم ، حقایق بسیاری کشف می شود. بررسی طریقه خلافت اسلامی علی (ع) که نگاه آرمانی به قدرت و اهداف متعالی در حکومت داشت با روش سلطنت دنیوی معاویه که به قدرت نگاهی اصیل داشت و در حکومت هدفی جز رسیدن به منافع شخصی اش نداشت ، حایز نکات قابل توجهی می باشد. در حقیقت به نظر می رسد بهترین راه حل برای درک عظمت شخصیت علی (ع) و فهم مناسب روشهای حکومتی اش ، قیاس او با چهره صاحب قدرت حاکم مخالف هم عصرش (معاویه) است .