جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 79
نقش  یاران ایرانی امام موسی بن جعفر و  امام علی بن موسی الرضا علیهما السّلام در فرهنگ و تمدن اسلام
نویسنده:
زهرا تقدیسی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
دین مبین اسلام در عربستان ظهور کرد، سرزمینی که مردم آن دارای تمدنی بسیار ابتدایی و فاقد هر نوع فرهنگ چشمگیری بودند، با وجود این خود را هم بی نیاز از کوشش در فرا گرفتن دانش ها و کتاب و سنت و کسب علم می دیدند. آنان چنان بی اعتنا و بی قید به علوم بودند که کار فرهنگی و علمی مهمی از آنها دیده نشد و ضبط نگردید. ولی اسلام تحرک علمی گسترده ای را در میان اعراب و ملل دیگر اسلامی ایجاد کرد و تمامی ملل تازه مسلمان به همراه اعراب در زیر پرچم اسلام جنبش علمی مهم و گسترده ای را به وجود آوردند.از دیدگاه شیعه امامی مهمترین رسالت های امامان پس از رحلت رسول الله صلی اللّه علیه و آله حفاظت و رهبری دین ، ولایت انسان کامل و رهبری اجتماع مسلمانان و اداره حکومت آنها می باشد. دو صفت مهم عصمت و علم از ویژگی های امام است. به همین سبب ائمه اطهار علیهم السّلام نقش مهمی در پیشبرد حرکت علمی و پیشرفت علم در جهان اسلام بر عهده داشتند. در این میان نیز ، امام موسی بن جعفر و امام علی بن موسی الرضا علیهما السّلام ، در بیدارکردن اندیشه مسلمانان و تبلور حرکت علمی و پیشبرد جامعه ی اسلامی نقش بسزایی داشتند. یکی از نتایج پر بار فعالیت علمی امامان تربیت شاگردان و دانشمندان نخبه بوده است که هر کدام در شاخه ای از علوم اسلامی سر آمد بودند.اصحاب ایرانی ائمه ی اطهار علیهم السّلام در رشته های مختلف علمی آثار و تألیفات فراوانی داشته اند و در این پایان نامه با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی در جستجو و بررسی این هستیم ،که یاران ایرانی امام کاظم و امام رضا علیهما السّلام در زمینه ی علم و تمدن در اسلام چه نقشی ایفا کردند و در تألیف و نگارش علوم گوناگون چه فعالیتی از خود نشان دادند.
ترجمه و تحقیق حدیث جوامع الشرایع از امام رضا علیه‌السلام و بررسی احکام فقهی مستفاد از آن
نویسنده:
طیبه سپاسی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , ترجمه اثر
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
امام رضا (ع) در حديث جوامع‌الشرايع، مهم‌ترين مسائل شريعت اسلامي را بر اساس تفكر تشيع تبيين فرموده‌اند. اين حديث در كتاب عيون اخبار الرضا و تحف العقول آمده و ديگر آثار به نقل از اين دو اثر، حديث شريف فوق را نقل مي‌كنند. اين حديث تا دورة صفويه مورد توجه نبوده است. اما از اين دوران به بعد مورد استقبال انديشمنداني همچون علاّمه مجلسي، شيخ حرّ عاملي و سپس مورد استفاده صاحب جواهر و شيخ انصاري قرار گرفته است. اين حديث در نزد شيخ انصاري حسن مثل صحيح است و احكام فراواني در فقه شيعه منطبق با اين حديث وجود دارد. عدم جواز مسح بر خفين، پنج تكبير در نماز ميت، وضوي پيامبر، جهر به بسم الله الرحمن الرحيم، دادن زكات به اهل ولايت، بحث تقيه، عدم شركت در نماز جماعت اهل سنّت مگر به خاطر تقيه و امثال آن از جمله احكامي است كه از حديث جوامع‌الشرايع مستفاد مي‌گردد. اين حديث بر اساس فقه شيعه بيان شده و هيچ تقيه‌اي در آن به‌كار نرفته است و امام رضا (ع)اين حديث را به عنوان مهم‌ترين اركان اسلام به مأمون نوشته است.از آنجا كه اين حديث از جمله مهم‌ترين روايات منقول از امام رضا (ع) مي‌باشد و به‌رغم اهميت موضوع تاكنون شرح مبسوط و مكتوبي كه بتواند زواياي مختلف حديث را مورد دقت و بررسي قرار دهد وجود نداشته است. اين رساله در تلاش است كه اين امر را تا حد توان ممكن سازد. موضوع رساله و نيز حوزه مطالعاتي مورد بحث، از نوع مطالعات بنيادين بوده و روش كار كتابخانه‌اي بوده است.
مناظرات امام رضا (ع) و تاثیر آن در کلام اسلامی
نویسنده:
میثم یوسفی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
یکی از موثرترین روشها در تبلیغ و بیان واقعیات، فن مناظره است. امام رضا (ع) با توجه به شرایط فراهم شده در زمان امامتشان، مناظراتی با گروه‌های مختلف و علمای ادیان و مکاتب دینی برگزار نمودند. عصمت امام و حجیت قول، فعل و تقریر ایشان و اتصال ایشان به منبع علم الهی نشان می‌دهد که بررسی مناظرات ایشان هم در بُعد روش-شناسی و هم در بُعد محتواشناسی می‌تواند کمک زیادی به علمای علم کلام باشد. احاطه و تسلط بر آیات و اخبار و استدلال به آنها، آگاهی از همه ادیان و مکاتب، استفاده از براهین عقلی، بهره‌گیری از تمثیل و تشبیه، احترام و تکریم طرف مقابل، رعایت انصاف و سفارش به آن و سعه صدر و آرامش در مناظره از جمله روش‌های امام (ع) در مناظرات است. نحوه استدلال امام (ع) در اثبات وجود خدا، تبیین صفات حق تعالی و ارتباط خالق و مخلوق و بهره-گیری از سیر منطقی در بحث همراه با استفاده از براهین عقلی، راه را برای چگونگی گفتگو و مناظره متکلمان اسلامی با مخالفان روشن می‌گرداند. امام (ع) با تبیین وجود غلط و اشتباه در کتاب‌های انجیل و تورات و اثبات نبوت پیامبر اسلام (ص) طبق آن دو کتاب و تاکید بر عصمت پیامبران، ضمن تایید معجزه به عنوان راهی برای شناخت انبیاء الهی نشان دادند که تفاوتی بین پیامبران در این زمینه نیست و مسیحیان و یهودیان نباید یکدیگر را رد کنند. اثبات ضرورت امامت و جایگاه آن، پرهیز از غلو در حق ائمه (ع) و تبیین انتخاب امام از سوی خداوند، حقانیت مذهب شیعه را نشان داده، متکلمین را برای دفاع از این مذهب کمک می‌نماید. متکلمین شیعه با استفاده از بیانات امام رضا (ع)، توانستند برخی از سوالات و شبهات مطرح شده در زمینه توحید، نبوت، امامت و معاد را پاسخ گویند. می‌توان گفت بُعد ساختاری و روش مناظره امام رضا (ع) بیشتر از محتوای آن در علم کلام اسلامی اثر داشته است.
روش شناسی مواجهه صدرالمتالهین با کلام شیعی
نویسنده:
جهانگیر مسعودی، محمد سهیلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
بحث­ها و نوآوری های کلامی ملاصدرا، هر چند در قالب­های رایج کلامی صورت نپذیرفته، اما تحوّلی عظیم در مسائل کلامی به وجود آورد. گذشته از آن، می توان گفت مهم­تر از دست­آوردهای کلامی صدرالمتألهین، روش وی در دست­یابی به این نتایج است؛ هر چند که توجّه بسیارِ خوانندگان آثار ملاصدرا به دست­آوردهای محتوایی اندیشة او، مانع گردید که روش او در دست­یابی به این نتایج، به نحو شایسته­ای مورد عنایت و الگوبرداری قرار گیرد.<br /> بررسی روش صدرالمتألهین در دست­یابی به نوآوری­های کلامی، می تواند عامل پویایی و تحوّل کلام در عصر حاضر باشد؛ اما آن، مستلزم چارچوبی مفهومی است که در عین استواری و اعتبار، از گستردگی و شمول لازم نیز برخوردار باشد. در این نوشتار، با بهره گیری از برخی نظریه­های ویژه در دانش هرمنوتیک (به طور مشخص، نظریة معروف قوس هرمنوتیکی با قرائت پل ریکور) و تبیین چارچوب مفهومی مناسب، روش کلامی صدرالمتألهین مورد بررسی و تبیین قرار گرفته است.
شیوه های برخورد حضرت ابوالحسن الرضا(ع) در مناظرات از کتاب عیون اخبار الرضا(ع)
نویسنده:
مهناز رحیم پور
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
چکیده :
یکی از کتب ارزندة حدیثی شیعه کتاب عیون اخبار الرضا(ع) اثر مرحوم شیخ صدوق(ره) است. در این اثر سعی شده تا شیوه های برخورد حضرت ابوالحسن الرضا(ع) در مناظرات از کتاب عیون اخبار الرضا(ع) بیان گردد. این تحقیق از سه بخش تشکیل شده که بخش اول آن شامل دو فصل می شود: فصل اول شرح حال مختصری از زندگانی شیخ صدوق(ره) و نظر علمای اعلام مذهب ما دربارة جلالت قدر او، سال تولد، اساتید، شاگردان و آثار تألیفات ایشان توضیح داده شده است. فصل دوم این بخش به معرفی کتاب عیون اخبار رضا(ع) می پردازد و انگیزه تألیف و نحوة تهیة این کتاب را بیان می کند و نگاهی گذرا به برخی روایات این کتاب از نظر متن و سند دارد. اما بخش دوم نگاه مختصری است به زندگانی حضرت امام ابوالحسن الرضا(ع) و تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی عصر امامت آن حضرت. و هدف از تشکیل جلسات مناظره توسط مأمون. بخش سوم که تحت عنوان شیوه های برخورد حضرت رضا(ع) در مناظرات بیان گشته است مقصود از آن مطرح نمودن شیوه های برخورد و استدلالی حضرت رضا(ع) در مناظرات و نیز در مقابل جریانات و عقاید منحرف فکری آن عصر می شود. این بخش شامل یک مقدمه و سه فصل می شود در مقدمه به توضیح مباحثی در ارتباط با مناظره در زمینه تعریف مناظره، شیوه قرآن در مناظرات، مراحل دعوت و خط مشی قرآنی دعوتگران الهی می پردازند. در فصل اول تحت عنوان شیوه های جدلی در برخورد مستقیم حضرت رضا(ع) در مناظریات و نمونه ای از مناظرات آن حضرت را با علمای ادیان و متکلمین اسلامی که مصداق جدل احسن می باشند را بیان می دارد. در فصل دوم تحت عنوان نمونه هایی از شیوه های استدلالی حضرت رضا(ع) به مناظرات آن جناب با زنادقه و عدم تقیه ایشان را در بیان احکام و عقاید صحیحه بر اساس کتاب و سنت و استفاده ایشان را از ضرب المثل برای تفهیم قرآن بیان می دارد. فصل سوم به شیوه های برخورد غیر مستقیم حضرت رضا(ع) با عقاید انحرافی آن روز جهان اسلام با استناد و علم به کتاب خدا و روایات صحیحه و نیز از طریق تربیت شاگردان در مکتب اهل بیت(ع) می پردازد. در بخش چهارم بررسی واژه حکمت و موعظه در لغت و تفسیر آمده است و ویژگیهای این شیوه را در امر تبلیغ و ترسیم آیه«ادع الی سبیل ربّک بالحکمه و الموعظه الحسنه» را با توجه به سیرة حضرت رضا(ع) در مناظرات بیان می نماید.
بررسی اصول و روش های تربیت عقلانی بر مبنای سخنان امام رضا(ع)
نویسنده:
شیرین رشیدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
عقل حجّت باطنی خداوند و وسیل? فهم و دریافت معارف بنیادین اعتقادی است. شکوفا سازی و تربیت این موهبت الهی، رسالت تمامی ادیان آسمانی و به ویژه، دین اسلام بوده است.تحقیق حاضر با هدف« بررسی اصول و روش هایتربیت عقلانی بر مبنای سخنان امام رضا(ع)» صورت پذیرفته است. این تحقیق، از نوع« تحقیقات کاربردی »، روش آن «توصیفی-تحلیلی» و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، « تحلیل محتوا » است. مهم ترین نتایج حاصله از این تحقیق، به این شرح است: 1-عقل با توجه به سخنان امام رضا (ع)، عبارت است از: « نیرویتشخیص حق و باطل در قلمرو نظر و خیر وشر در قلمرو عمل، از یک سو، و بازدارند? از اعمال سیئه و هدایت کننده به اعمال صالح، از سوی دیگر». 2- اصول و روش هایتربیت عقلانی، براساس سخنان امام رضا (ع)، عبارت است از: « مجموعه اصول و روش های مستخرج از سخنان امام رضا (ع)، که به گون? منظم و سازمان یافته، موجب رشد و پرورش عقل در دو جنب? نظری و عملی، در جهت دستیابی به اهداف واسطه ای ِعلم، ایمان، و عمل و نیل به هدف غایی ِقرب الهی» هستند. پس می توان گفت که تربیت عقلانی از دیدگاه امام رضا (ع) این گونه تعریف می شود: « ایجاد زمینه های مساعد برای پرورش هرچه بهتر عقل نظری و عقل عملی متربی به گونه‏ای که متربی بتواند مسائل درون دینی و برون دینی را درک و هضم کند و اعتقاد به باورهای دینی و عمل به احکام از روی بصیرت باشد و نه تقلید و تعبد، و اگر جایی هم مسأله‏ای را به طور تعبدی می ‏پذیرد، دلیل عقلی او را به این تعبد رهنمون کرده باشد ». 3- اصول تربیت عقلانی بر مبنای سخنان امام رضا(ع) به دو گروه تقسیم شده است: اصول عام شامل: اصل اعتدال، اصل لزوم هماهنگ بودن علم و عمل، اصل هماهنگی با فطرت، اصل آزادی مبتنی بر عقل است. اصول خاص مربوط به پرورش عقل نظری عبارتند از: اصل پیوستگی تجربه اندوزی، علم آموزی، اندیشه ورزی، اصل تفکیک علم و اندیشه و تجربه مفید از علم و اندیشه و تجربه غیر مفید، اصل لزوم روح علمی داشتن، اصل حکمت جویی، اصل تلازم عقل و علم، اصل لزوم منع حکمت آموزی به نا اهلان است. اصول خاص شامل: اصول خاص مربوط به پرورش عقل عملی عبارتند از: اصل رعایت مراحل تزکیه نفس، اصل تکلیف متناسب با توانایی، اصل لزوم پیروی عقل از فرامین الهی. 4- از سخنان امام رضا (ع)، روش های مختلف برای تربیت عقل به دست آمده است: روش های تربیت عقل نظری عبارتند از: روش تفکّر، روش تعلّم، روش تجربه اندوزی. روش های تربیت عقل عملی عبارتند از:روش تزکیه نفس که شامل: غفلت زدایی، توبه،زهد، مراقبه و محاسبه، تقوا. از این چهار روش، روش های اول، دوم، و سوم، برای تربیت عقل نظری و در راستای تحقّق اولین هدف واسطه ای،یعنی« علم» و روش چهارم، برای تربیت عقل عملی و در جهت تأمین دومین و سومین اهداف واسطه ای، یعنی« ایمان و عمل »؛ و هر چهار روش برآورند? هدف غایی تربیت عقلانی، یعنی « قرب الهی » هستند.
ارتباط عقل و اعجاز (پژوهشی در حدیث تناسب معجزات)
نویسنده:
مرتضی ایروانی نجفی، الهه شاه پسند
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه تهران,
چکیده :
تناسب معجزه‌ی هر پیامبر با حرفه و هنر رایج در عصرش، مبحثی شناخته شده میان دانشمندان است. این مضمون به طور مسند، اولین بار از امام هادی(ع) نقل شده است. اما به دلایلی که در متن خواهد آمد، به امام رضا(ع) نسبت داده شده است. سند این خبر ضعیف است؛ در نتیجه، بررسی مضمون آن ضروری است.<br /> در این خبر، راوی ابتدا از دلیل تفاوت‌ معجزات پیامبران می‌پرسد و امام(ع) تناسب معجزه‌ی هر پیامبر با فن رایج در عصر وی را برای اتمام حجت بر مردمان ضروری می‌شمارد و فصاحت مردم عصر نزول را تمام کننده‌ی حجت بر آنان می‌داند. در انتهای حدیث، راوی از حجت زمان خویش می‌پرسد و امام(ع) عقل را معرفی می‌نماید. اما مقاله حاضر برای ارائه‌ی راهکاری برای فهم دلیل رویارویی حجیت عقل و اعجاز قرآن که موهم عدم حجیت قرآن به دلیل عدم فصاحت مردمان زمان‌های بعد از نزول است، به بررسی نقش عقل در حجیت معجزات ـ اعم از حسی و عقلی ـ پرداخته و به این نتیجه می‌رسد که عقل ـ حتی در معجزات حسی ـ همزمان با ارائه‌ی معجزه مطرح بوده و در اتمام حجیت آن، نقش بسزایی ایفا می‌نماید. از سویی دیگر، با اشاره به ابعاد گوناگون اعجاز قرآن و جاودانگی اعجاز آن، حجیت آن در تمام اعصار را نتیجه‌گیری می‌شود. لذا، انتهای این حدیث در مقام سلب حجیت از قرآن نیست، بلکه عقل را به عنوان حجتی معرفی می‌نماید که می‌تواند با فهم کتاب خدا، مدعیان راستین را از دروغگویان بازشناسد.
صفحات :
از صفحه 11 تا 37
تبین آموزۀ بداء در قرآن با رویکرد شیعی
نویسنده:
مسعود صلواتی ­زاده، محمدنقی رفعت ­نژاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه,
چکیده :
لفظ «بداء» مشترک بین انسان و خداوند است. فهم دقیق و صحیح بداء در خداوند، مبتنی بر نقل، عقل و وجدان است و به دلیل غامض بودن درک آن، محل چالش و ایجاد شبهاتی از سوی مخالفان بداء شده است. در جهان اسلام بیشترین مخالفان بداء، از میان اهل سنت و به ویژه وهابیت سلفی انجام میپذیرد. با اینکه از دیرباز عالمان شیعه با روشی علمی و عقلانی به شبهات آنان پاسخ داده اند، اما همچنان در آثار قلمی مخالفان شبهاتی در این باره مطرح میشود. یکی از شبهاتی که در سالهای اخیر مطرح شده این است که بداء، پدیدهای غیراسلامی (یهودی) است و اصلی در قرآن ندارد. مقاله پیش رو با رویکرد شیعی، به تبیین این مسئله پرداخته و در صدد اثبات و تبیین خاستگاه بداء در قرآن است.
صفحات :
از صفحه 71 تا 88
امام‌شناسی از منظر حکمت متعالیه
نویسنده:
معصومه سالاری‌راد، امیرعباس علیزمانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
در مکتب تشیع، امامت یکی از اصول مسلم اعتقادی است. این اصل در ردیف مقام نبوت جای دارد. متفکران و اندیشمندان زیادی همواره در طول تاریخ تشیع، در قالب مکاتب فلسفی و کلامی به اثبات و تبیین این اصل پرداخته‌اند. آن‌ها ویژگی‌های دارنده این مقام را به طور مفصل تفسیر کرده‌اند. در همین راستا، حکمت متعالیه به عنوان یکی از مکاتب مهم فلسفی در جهان اسلام به تبیین و تحلیل شئونات و جایگاه امامت پرداخته است. پیروان این مکتب که در رأس آن صدرالمتالهین شیرازی است، مباحث مهمی را حول این محور تفسیر کرده‌اند. از جمله این مسایل می‌توان به اثبات اصل امامت به عنوان یکی از مبانی اعتقادی، عینیت مقام امامت، وجود امام و ضرورت عقلی آن، نص بر امامت، شیوه تعیین و انتصاب وی، بیان مبنای فلسفی اوصاف امام و پیوند این اوصاف با امام و عدم امکان قطع رشته امامت از روی زمین اشاره کرد.
صفحات :
از صفحه 65 تا 84
اصول نقد متن حدیث و فهم آن در بحارالانوار
نویسنده:
کامران ایزدی مبارکه
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
علامه مجلسی به عنوان یکی از برجسته‌ترین محدثان امامیه که به گردآوری بزرگترین دائره المعارف حدیث شیعه موفق گردیده است، علاوه بر احیای نسخه‌های در حال اضمحلال حدیث و طبقه‌بندی بدیع احادیث، به شرح و تفسیر متون حدیث پرداخت و تا حدی مشکلات اخبار را حل کرد. اصولی که مجلسی در فقه‌الحدیث از آن بهره برده است به عنوان الگویی در نقد و فهم حدیث از اهمیتی به‌سزا برخوردار است. در این مقاله سعی شده است اصول نقد متن حدیث و نیز اصول فهم حدیث از منظر مجلسی در بحار الانوار مورد کاوش قرار گیرد.
صفحات :
از صفحه 11 تا 33
  • تعداد رکورد ها : 79