جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 600
معنا شناسی اسماءالحسنی
نویسنده:
صادق آیینه وند، شهریار نیازی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
این مقاله موضوع نام های نیکوی خداوند را با رویکردی متفاوت مورد بررسی قرار می دهد. به نظر می رسد یافته ها و روشهای زبان شناسی بویژه در شاخه معناشناسی واژگانی می تواند زمینه پژوهش های تازه تری را فراهم نماید. شارحان اسماء و اندیشمندانی که به نامهای خداوند پرداخته اند به تدریج دریافته اند که میان اسماء خداوند نوعی نظم در روابط معنایی و یا احیانا سلسله مراتب برقرار است. آنان کوشیده اند در قالب لغت، کلام، تصوف، عرفان و فلسفه به جستجوی چنین نظامی بپردازند. این مقاله نیز قصد دارد با پرداختن به روابط معنایی اسماء، مسائلی مانند هم معنایی، چندمعنایی، تضاد معنایی، همنشینی ها و اشتقاقهای صرفی اسماء را در قالب یک حوزه واژگانی جستجو کند.
صفحات :
از صفحه 1 تا 18
بررسی رویکردهای اعتدالی در حوزه عقلانیت باورهای دینی از منظر اندیشمندان اسلامی
نویسنده:
مرتضی حسینی شاهرودی، وحیده فخار نوغانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
مساله عقلانیت باورهای دینی در بین اندیشمندان دینی تاریخ پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. ناکارآمدی رویکردهای افراطی در حوزه های ایمان گرایی و عقل گرایی، سبب ظهور نگرش های متعدل تری در تفسیر و توجیه عقلانیت باورها و گزاره های دینی شده است. در این پژوهش ضمن اشاره ای اجمالی به جریان های افراطی عقل گرایی و ایمان گرایی و نمایندگان فکری هر کدام، سایر نگرش های معتدلی که در این زمینه وجود دارد، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در پایان نیز به برخی از راه ها یا دلایلی که تبیین کننده پذیرش عقلانیت باورهای دینی است، اشاره خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 51 تا 76
طهارت ذاتی، عصمت تکوینی و بساطت وجودی حقیقت محمدیه (ص)
نویسنده:
مرتضی حسینی شاهرودی، راضیه نیکی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
ویژگی اصلی و اساسی انبیاء و اولیاء الهی، عصمت و طهارت ایشان است. این عصمت دارای مراتب و درجات متعددی است. برترین مرتبه آن، عصمت از هر غیر و از هر نوع ترکیبی است، عصمتی که در واقع همان صرافت و بساطت وجود است که از ویژگی های خاص اولین تعین ذات الهی یعنی حقیقت محمدیه (ص) است. حقیقتی آسمانی که آن گاه که تنزل پیدا می کند، در وجود زمینی حبیب خدا (ص) و آل مطهرش (ع) ظهور می یابد؛ از این رو تمام صفات و کمالات آن وجه آسمانی در وجه زمینی او نیز وجود دارد، از جمله عصمت ذاتی و تکوینی و صرافت و بساطت وجودی، هر چند به سبب محدودیت های عالم طبیعت، تمام آن کمالات بالفعل به صورت عیان و آشکار در منظر تمام انظار نمی آید. بدین ترتیب، حقیقت وجود حضرت (ص) که مهبط وحی است، وجود بی کرانه و بسیطی است که جایی برای غیر باقی نمی گذارد، با این حال در عالم طبیعت و در ظاهر، بشری همانند دیگران و محکوم به احکام این عالم است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 31
همانندی‌های حضرت عیسی (ع) و حضرت علی (ع) در سنت اسلامی
نویسنده:
مهدی حسن زاده؛ علی اشرف امامی؛ سروش قنبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
چکیده :
در این جستار، شباهت‌های حضرت عیسی(ع) با حضرت ‌علی(ع) در سه حوزۀ قرآن و سنت(حدیث)، کلام و عرفان با تأکید بر منابع اصیل و رویکردی مقایسه‌ای مورد بررسی قرار گرفته است، نقطه اوج این شباهت‌ها را می‌توان در دو حوزه عرفان و تشیّع ملاحظه کرد. از لحاظ خاستگاه، قرآن و سنت نخستین منابعی هستند که القا کنندۀ چنین مفهومی به حساب می‌آیند. در قرآن، به عنوان مثال در تفسیر سوره‌های زخرف و نساء، با آیاتی مواجه می‌شویم که به تشابه این دو بزرگوار اشاره شده است. بازتاب تشابه بین حضرت ‌عیسی(ع) و ‌حضرت علی(ع) را در احادیث پیرامون موضوعاتی از قبیلِ زهد، رجعت، فتوت و خوارق‌عادات می‌توان یافت. پس از قرآن و سنت، شیعه نصیریه، به ویژه در اعتقادشان به تثلیث، گزارشگر این همانندی‌ها است. در ادامه، با ظهور مکتب ابن‌عربی و مطرح ساختن نظریه ختم ولایت برای حضرت عیسی(ع) و حضرت علی(ع)، و اشتراک هر دو در مفهوم نبوت عامه، می‌توان چنین برداشت نمود که علت این همانندی‌ها، مفهوم ولایت است؛ تفکری که انعکاس آن را در طریقت بکتاشی می‌توان دید.
صفحات :
از صفحه 75 تا 88
روش شناسی کلامی صدوق
نویسنده:
جهانگیر مسعودی، مریم زارعی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: جامعة المصطفی العالمیة,
چکیده :
تعامل انسان با موجودات دیگر بر محور معرفت و شناخت صورت می‌گیرد. به همین سبب معرفتی که از یک روش و از طریق یک قوّه و مجرای ادراکی خاص به دست آمده اشست، شیوه اثباتی آن نیز باید بر پایه همان روش و از طریق همان قوّه و مجرای ادارکی خاص صورت گیرد. نمی‌توان اثبات یک شیء عقلانی را که با قوّه و ادراکات عقلی صورت می‌گیرد با قوّه و ادراکات حسی و تجربی و حتی نقلی، سلب یا رد نمود. بر اساس این اصل، نوشتار حاضر به دنبال کشف روش کلامی در اندیشه‌های اعتقادی و دینی شیخ صدوق است. اگرچه نام روش بر این نوشتار نهاده شد، اما مراد از روش در این پژوهش، نوع قرائت و نگاه، و نیز نوع رویکردی است که اندیشه‌های کلامی صدوق را در مواجهه با گزاره‌های کلامی بازخوانی می‌کند. در این پژوهش برای رسیدن به این مهم از روش تحلیلی‌ ـ توصیفی و از شیوه جمع‌آوری اطلاعات بر اساس اسناد بهره گرفته شده است. حاصل این نوشتار، عبارت است از اینکه رویکرد شیخ صدوق نسبت به گزاره‌های کلامی بر اساس عقل سامان ‌یافته است. به عبارت دیگر، خلاف آنچه مشهور است که صدوق یک متکلم نقلی و اخباری است، شایسته است وی را یک متکلم عقل‌گرا دانست تا یک اخباری و محدث صرف.
صفحات :
از صفحه 23 تا 41
قواعد عام در فهم آیات و روایات عرفانی و اخلاقی از منظر کتاب سرالاسراء
نویسنده:
مصطفی همدانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
چکیده :
سِرُّالإسراء تألیف استاد عرفان و اخلاق معاصر، مرحوم آیت‌الله سعادت‌پرور است که با روش‌های اجتهادی به استنباط معارف عرفانی و آموزه‌های اخلاقی از کتاب و سنت پرداخته است. این تحقیق، به تدوین قوانین عامی می‌پردازد که در پسْ‌زمینۀ روش مؤلف کتاب سِرُّالإسراء برای فهم آیات و روایات عرفانی و اخلاقی و یا در صدور توصیه‌های تربیتی بر اساس کتاب و سنت به کار رفته است. این قواعد، هم‌وزن قواعد فقهی در دانش فقه و دارای همان کاربرد و کارکرد در حوزۀ عرفان و اخلاق اسلامی است؛ و برای نخستین بار، در این تحقیق، به عنوان حوزه‌ای نو در عرفان و اخلاق اسلامی معرفی می‌شود. تحقیق حاضر با روش کتابخانه‌ای و بر اساس شیوۀ استقرائی (تحلیل تماتیک) با بررسی صدها نمونه از روش استاد فقید، در استنباط از آیات و روایات اخلاقی در این کتاب، توانسته نُه قاعدۀ کلی حاکم بر روش ایشان را استخراج کند و مصادیق و کارکردهای این قواعد را نیز نشان دهد.
صفحات :
از صفحه 149 تا 177
بررسی و نقد دیدگاه‌های ابن عربی، ملاصدرا و علامه طباطبایی در معناشناسی صفات الهی
نویسنده:
رضا برنجکار، حسین حجت‌خواه
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
چکیده :
معناشناسی اسما و صفات الهی از مباحث مهم اعتقادی در حوزه فلسفه دین، فلسفه، کلام، عرفان، و دین‌پژوهی معاصر است. این بحث در حوزه علوم اسلامی بیش‌تر با عنوان تشبیه و تنزیه مطرح می‌شود. ابن ‌عربی تشبیه را در عین تنزیه و تنزیه را در عین تشبیه می‌داند. از دید وی، شباهت صفاتِ خداوند و ممکنات در این است که صفات خداوند تجلیات او و صفات ممکنات نمودهای صفات اویند. به اعتقاد او تشبیه در اصل وجود و تنزیه در حدودِ تجلیات است، اما ملاصدرا، بر اساس نظریه صدور و سنخیتِ علی و معلولی، کمالات مخلوق را، به کامل‌ترین نحو، در خداوند موجود می‌داند. از این‌رو، او با در پیش‌گرفتن رویکرد اثباتی (بر اساس سه اصل بنیادین در این مکتب، یعنی اصالت وجود، اشتراک معنوی در مفهوم وجود، و تشکیک در حقیقت وجود) قائل به اشتراک معنوی و تشکیک در باب وجود و صفات الهی شده است و بدین‌طریق، می‌کوشد تا خود را از دو محذور تعطیل و تشبیهِ مطلق رها کند. علامه طباطبایی در برخی مواضع همان نظریه ملاصدرا را بیان می‌کند، اما در برخی مواضع دیگر، معانی صفات را قابل انطباق بر خدا نمی‌داند، زیرا بر این باور است که محدودیت‌ها، از جمله عدم عینیت صفات با هم و نیز با ذات، را نمی‌توان از آن سلب کرد. با بررسی و نقد این دیدگاه‌ها خواهیم دید که همه این دیدگاه‌ها مبتنی‌بر مبانی وجودشناختی‌ای‌اند که هر چند تشبیه مطلق را نفی می‌کنند، اجازه کنار گذاشتن مطلقِ تشبیه را نمی‌دهند، البته دیدگاه دوم علامه تشبیه معناشناختی را رد می‌کند.
صفحات :
از صفحه 1 تا 32
تحلیل و ریشه یابی نظریه قاضی سعید قمی در معنا شناسی اسما و صفات الهی
نویسنده:
رضا برنجکار، محمد حسین منتظری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
مسئله صفات و معناشناسی اوصاف الهی و ارتباط آن با توحید حقیقی پروردگار، از جمله مسائل بنیادین الهیاتی است که همواره میدانی برای ظهور باورهای مختلف اندیشمندان اسلامی بوده است. در این میان قاضی سعید قمی از اندیشمندان بزرگ امامیه در روزگار صفویه، در زمینه وجود‌شناسی و معناشناسی اسما و صفات الهی دارای دیدگاهی ویژه بوده است که با آرای رایـج و مشهور عالمان شیعه در این باب، اختلاف فراوانی دارد. نوشته پیش رو با بررسی آثار و سیر دگرگونی‌های فکری قاضی سعید نشان می‌دهد که وی در باب معناشناسی اوصاف الهی به الاهیات سلبی و توصیف خداوند به اوصاف فعلی معتقد است و نظریه خاص او در این باب تحت تأثیر روایات شکل گرفته است.
صفحات :
از صفحه 61 تا 92
بررسی کلامی لایه مندی معرفتی و داشتن ظهر و بطن قرآن
نویسنده:
کمال نادری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
فهم و برداشت از قرآن، در طول تاریخ تفسیر گرفتار دو رویکرد نادرست بوده است: نخست تاویل گرایی بی ضابطه و بر داشت های باطنی که هیچ ارتباطی با ظاهر قرآن نداشته و دیگر جمود بر ظواهر کتاب و سطحی نگری و عدم تعمق در آیات الهی که به تعطیل شدن عقل در مقام فهم قرآن انجامید. رویکرد سوم در بر داشت از قرآن، شیوه اهل بیت علیهم السلام می باشد که در فهم و برداشت از قرآن هم باید به ظواهر الفاظ قرآن و معانی ظاهری آن توجه داشت و هم تلاش کرد تا به معانی باطنی آن رسید. در این مقاله پس از طرح هر یک از سه دیدگاه کلامی فوق، ادله ای که بدان استدلال شده است به تفصیل بیان شده و سپس ضمن نقد دو دیدگاه نخست، دیدگاه سوم که دیدگاهی جامع و شیوه عملی و قولی پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام می باشد با ادله متقن اثبات و مورد تاکید قرار گرفته است.
صفحات :
از صفحه 137 تا 156
مبانی فهم و استنباط معانی باطن قرآن کریم
نویسنده:
محمود قیوم زاده، قاسم فائز، عباس خبیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
اهمیت بحث باطن قرآن از آن جهت است که اولا بخشی از معانی و معارف قرآن مربوط به باطن آیات است و ثانیا جاودانگی قرآن ارتباط وثیقی با باطن قرآن دارد. موضوع باطن قرآن، از زوایای مختلفی قابل بررسی است، اما از مهم ترین مباحث آن شناخت مبانی فهم و استنباط باطن قرآن است که این امر، نه تنها در شناخت گستره و مراتب بطون قرآن موثر است، بلکه در آگاه شدن به روش صحیح تفسیر قرآن و برخورد صحیح با روایات تفسیری، نقش مهمی را ایفا می نماید. دانشمندان حوزه های مختلف علوم اسلامی در ادوار مختلف، تعاریف مختلفی از باطن قرآن ارائه داده اند اما از احادیث برمی آید که باطن قرآن، معانی و مصادیق پنهان و ناآشکار آیات است و نیز معارفی است که در بدو امر از آیات برداشت نمی شود. نوشتار حاضر بر آن است که مبانی فهم باطن قرآن را مورد کنکاش قرار دهد. از این تحقیق حاصل می گردد که مهم ترین مبانی فهم و استنباط باطن قرآن عبارتند از: وجود مناسبت میان معانی باطن و ظاهر آیات، نسبی بودن فهم باطن قرآن برای مخاطبان آن، و علم معصومان (ع) به همه بواطن قرآن.
صفحات :
از صفحه 95 تا 120
  • تعداد رکورد ها : 600