جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «دیدگاه های شیعه در مسائل مربوط به تقریب» تالیف جعفر سبحانی تبریزی، به بررسی برخی از مباحث مطرح شده در مکتب شیعه پرداخته و ضمن بیان نظرات این مکتب راجع به بعضی از موضوعات، به برخی از ایرادات و شبهات وارد بر شیعه نیز پاسخ می دهد. مولف در ابتدای کتاب مباحثی را پیرامون پیدایش تشیع مطرح کرده و سپس موضوع عصمت ائمه اطهار (ع) را با بیان دلیل مورد بررسی قرار می دهد و در ادامه به بررسی موضوعاتی مانند: مصحف فاطمه (ص)، ایمان ابوطالب از نگاه شیعه، رفع تهمت تکفیر صحابه از شیعه، موضوع سجده بر تربت و دیگر مباحث عقیدتی می پردازد.

«رؤية الله في ضوء الكتاب و السنّة و النقل الصريح»، اثر آية الله سبحانى مى‌ باشد. عقايد اشاعره (اهل حديث) كه ابوالحسن اشعرى در كتاب الانابه آنها را تا 51 اصل شمرده است، بيان مى‌ كند، خداوند بر عرش خود استقرار دارد، خدا چهره‌ اى دارد؛ ولى بدون كيفيّت (بلا كيف)، خدا داراى دو دست است، بدون كيفيّت، خدا چشم دارد؛ اما بدون كيفيّت و براى همه اين اصول به آياتى از قرآن كريم استناد مى‌ كند. اين بحث كه در كتب كلامى به تجسيم، تشبيه و رويت خدا معروف شد، قرن‌ هاى زيادى از بحث‌ هاى داغ محدّثان و متكلمان بود تا اين كه به ابن تيميّه مى‌ رسيم. او در رساله حمويه و واسطيّه اين مساله را مى‌ آورد با اين جمله: كه ما از مجموع آيات نتيجه مى‌ گيريم كه خدا در بالاى اين عالم محسوس است. در ردّ اين عقيده كتاب‌ هاى زيادى به رشته تحرير درآمده است كه يكى از اين كتب از انديشمند و متفكر اسلامى آية الله سبحانى مى‌ باشد كه در كتاب خود در صدد ابطال اين نظريه با براهين عقلى و آيات قرآن و روايات است. ايشان اين نظريه را وارداتى می داند و ريشه اين نظريه را در كتب عهدين مى‌ داند كه از طريق اجبار يهود وارد محيط اسلامى شد كه از شخصيت‌ هايى كه به ظاهر اسلام آورده بودند و اين نظريه كفرآميز را وارد جامعه اسلامى كردند كعب الاحبار و وهب بن منبه نام مى‌ برد. ايشان دلايلى را كه بر رويت خدا از طرف اشاعره بر رؤيت خداوند از قرآن كريم مى‌ آورد، آيه الى ربها ناظرة و رواياتى از صحاح و مسانيد ذكر و براهين عقلى آنها را نيز بازگو مى‌ كند و سپس تمام اين ادلّه نقلى و عقلى را پاسخ مى‌ دهد و براى عدم رؤيت به 3 آيه از قرآن و روايات پيامبر (ص) و روايات ائمه (ع) استدلال كرده و در بخش ديگر از كتاب براهين عقلى بر عدم رؤيت ذكر مى‌ كند تا اينجا رؤيت خدا كه تفسير حسى با ديدگان مادى بود در كتاب آمده و رؤيت يك تعبير ديگر دارد كه اين عقيده مخصوص شيعيان و معتزله مى‌ باشد و آن رؤيت قلبى و شهود باطنى مى‌ باشد كه اين رؤيت در پرتو ايمان كامل به دست مى‌ آيد كه اين بحث در بخش آخر كتاب ايشان گنجانده شده است و ادله نقلى و برهان‌ هاى‌ عقلى او را به طور كامل ذكر مى‌ كند. اين بحث در كتب راهنماى حقيقت و فرهنگ عقائد و مذاهب اسلامى از ايشان نيز آمده است.

کتاب «التقیة، مفهوم ها مدها، دلیلها» پیرامون یکی از آموزه های شیعی یعنی تقیه به نگارش در آمده است. مولف در ابتدای کتاب خود بحثی گذرا در رابطه با مفهوم لغوی، اصطلاحی و تاریخی تقیه انجام داده و در ادامه مباحثی مانند: هدف از تشریع تقیه، تقیه در قرآن، تقیه در سنت و دیگر موضوعات مرتبط را مورد بررسی قرار می دهد. وی همچنین به شبهاتی که در موضوع تقیه وارد شده است پاسخ می دهد.

«حوار مع الشيخ صالح بن عبد الله الدرويش حول الصحبة و الصحابة» نوشته آيت الله جعفر سبحانى در دو مجلد به نقد دو كتاب از يك عالم حنبلى پرداخته است. نويسنده در مقدمه جلد اول با اشاره به مقدمه كتاب «تأملات فى نهج البلاغه» كه در آن علما را به گفتگو دعوت كرده است، گشايش اين شيوه را آرزوى ديرين خود دانسته و مناقشاتش درباره كتاب مذكور را ارائه مى نمايد.

كتاب «تحسین و التقبیح العقلیان و مکانتهما فی العقیدة و الشریعة» از آثار آيت الله جعفر سبحانى است كه در آن به تبيين و بررسى قاعده حسن و قبح عقلى پرداخته است. اين كتاب به زبان عربى نگارش يافته است. در اين كتاب رساله ديگرى نيز به نام «رسالة فى فلسفة الاخلاق و المذاهب الاخلاقية» ديده مى‌ شود كه پنجاه صفحه آخر كتاب را به خود اختصاص داده است.

کتاب «ولایة الامام علی (ع) فی الکتاب و السنة» تالیف مرتضی عسکری، در رابطه با پاسخ علامه عسکری به شبهاتی است که از طرف فردی به نام شیخ ابوسلمان عبدالمنعم بلوچ وارد شده است. شبهه این است که با توجه به اینکه شیعیان ولایت و امامت علی (ع) را از اصول مهم اعتقادی خود می دانند، چرا با اینکه در قرآن از مستحبات و فروعات سخن به میان آمده است، از مسئله امامت و ولایت علی (ع) سخن گفته نشده است؟ همچنین چرا نام حضرت علی (ع) در قرآن نیست؟ همچنین در این کتاب به بررسی مسئله روایت 12 وصی پیامبر و موضوع مهدویت و امامت ائمه اطهار (ع) پرداخته شده است.

کتاب «المتکلم و الصفات» تالیف آیت الله جعفر سبحانی تبریزی یکی دیگر از آثار ارزشمند ایشان در موضوع علم کلام می باشد که به زبان عربی نگارش شده است. در این کتاب، نویسنده حول موضوعاتی چون تعریف معنای متلکم، بیان عقاید معتزله، اشاعره و حکما درباره کلام الهی، حدوث یا قدم بودن کلام خدا، نظر اهل بیت (ع) در این باره و عقاید دیگر فرقه ها درباره صفات خبریه الهی به بحث پرداخته است.

کتاب «پیرامون معرفت امام» که توسط آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی به نگارش درآمده است در باب معرفت امام (ع) می باشد. مؤلف در ابتدای کتاب مباحثی را پیرامون نیاز جامعه به مدیر و رهبر ذکر کرده است و از رهگذر این موضوع مطالبی را پیرامون نظامات سیاسی و مسئله خلافت و اداره جامعه بیان داشته است. وی در مباحث دیگر به شناخت مفهوم امامت پرداخته و موضوعات دیگری همچون شرائط و اوصاف امام، وجوب اطاعت، وجوب معرفت، راههای شناخت امام، امامت عامه و خاصه و دیگر مباحث عقیدتی را پیرامون امامت مکتب شیعه عنوان نموده است.

کتاب «تقیه سپری برای مبارزه عمیق تر» تالیف ناصر مکارم شیرازی، در رابطه با یکی از معتقدات مکتب شیعی یعنی تقیه نگاشته شده است. مولف در ابتدای کتاب خود سوالاتی از این دست مطرح می سازد: آیا در تعلیمات اسلامی دستوری به نام تقیه وجود دارد؟ آیا تقیه محافظه کاری آمیخته با ترس نیست؟ آیا این مفهوم دلیلی بر تایید گفتار آن ها که می گویند انگیزه پیدایش مذهب عوامل استعمار اقتصادی بوده تا مقاوت توده های زحمت کش زیر پوشش این گونه افکار درهم شکسته شود، نیست؟ اگر چنین نیست مفهوم واقعی تقیه کدام است؟ اصولا چه دلیلی از کتاب و سنت (دو منبع اصیل اسلامی) برای این موضوع در دست داریم؟ وانگهی فلسفه و روح تقیه چیست و چگونه می توان آن را در مسیر حرکت تکاملی جامعه بکار گرفت؟ از اینها گذشته آیا به راستی تقیه مخصوص شیعه است یا جز معتقدات سایر گروه های اسلامی نیز هست و آیا تقیه در مکتب های مختلف سیاسی و اجتماعی کنونی دنیا نیز وجود دارد یا نه؟ آخرین سخن این که آیا تقیه امروز هم واجب است یا حرام و به گونه کلی در کجا لازم و در کجا حرام است؟ این ها مجموع بحث های اصولی مربوط به مساله تقیه است.

کتاب «الانتصار» تالیف سيد ابوالقاسم على بن حسين موسوى بغدادى، معروف به شريف مرتضى يا علم الهدى (م 436 ق) است. اين كتاب كه در بردارنده منفردات و نظريات خاص مذهب شيعه است در جواب به تشنيع و بدگويى نسبت به مذهب شيعه نوشته شده است. كتاب در بردارنده بيش از 336 مسأله فقهى است كه مؤلف از ذكر تفصيلى روايات و اقوال فقهاء خوددارى نموده است و بيشتر به اجماع و آيات قرآن كريم استناد نموده است. مباحث موجود در كتاب عبارتند از: طهارة، صلاة، صيام، زكاة، حج، نكاح، طلاق ظهار، ايلاء، لعان، عده زنان، ايمان، نذور و كفارات، عتق، تدبير، مكاتبه، صيد و ذبائح، اشربه و لباس، بيوع و ربا و صرف، شفعه، قضاء، شهادات، حدود و قصاص، ديات، فرائض، مواريث و وصايا.