جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 600
بررسی و نقد انتقادات شیخ مفید بر دیدگاه انسان‌شناختی شیخ صدوق
نویسنده:
علی الله‌بداشتی، اصغر رمضانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
درباره شیخ مفید
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏
چکیده :
در علم کلام انسان‌شناسی از جایگاه بالایی برخوردار است و مباحث مهمی مانند «تکلیف»، «کیفیّت معاد»، «ثواب و عقاب»، و «وعد و وعید» بر شناخت حقیقت انسان مبتنی هستند. در مورد حقیقت انسان در میان متکلمان مسلمان دیدگاه‌های مختلفی ارائه شده است. دیدگاه غالب در میان متکلمان معتزلی تلقی ماده‌انگارانه از انسان است. از نظرآنها انسان همین پیکر مشاهَد است. در مقابل این نظریه، متکلمانی از امامیه مانند هشام بن حکم، شیخ صدوق و شیخ مفید با استناد به برخی از آیات و روایت‌ها دوگانه‌انگار بوده و انسان را مرکب از روح و بدن می‌دانند. شیخ مفید به‌رغم اتفاق‌نظر با شیخ صدوق در ترکیب انسان از روح و بدن، به برخی دیدگاه‌هایی که شیخ صدوق برای روح قائل است، به‌شدت انتقاد دارد. در این مقاله کوشیده‌ایم استحکام ادله هرکدام از این دو دیدگاه انسان‌شناختی و میزان سازگاری هرکدام با موازین عقلی و نقلی را نشان دهیم. برای رسیدن به این هدف پس از گزارش دیدگاه صدوق، انتقادات مفید به دیدگاه او با توجه به ادله نقلی و عقلی بررسی و نقد شده و نشان داده‌ایم که در بیشتر موارد نظر شیخ صدوق از شواهد قوی‌تری برخوردار است.
صفحات :
از صفحه 97 تا 119
مشخصات اثر
معانی الأخبار‌
نویسنده:
محمد بن علی ابن بابویه؛ مصحح: علی اکبر غفاری
نوع منبع :
کتاب , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
معرفی کتاب فهرست
وضعیت نشر :
قم: موسسه نشر اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق
چکیده :
كتاب «معانی الاخبار» اثر ارزشمند شيخ صدوق، مجموعه رواياتى است كه از حضرت رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم و ائمه معصومين عليهم السلام روايت شده و در شرح حدود پانصد اصطلاح از اصطلاحات قرآنى، روايى، عقيدتى، فقهى و ديگر معارف اسلامى است، مانند: معناى سبحان الله، معناى حروف مقطعه، معناى من كنت مولاه فعلي مولاه و معناى بيع الحصاة و... «معانی الاخبار» مانند ديگر كتاب‏ هاى شيخ صدوق، پيوسته مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار داشته و از معتبرترين اصول روايى شيعه به شمار مى ‏آيد و روايات آن در بسيارى از مجموعه ‏هاى بزرگ روايى شيعه مانند: «كتب اربعه»، «بحار الأنوار» و «وسائل الشيعه» آمده و به آن استناد شده است. اين كتاب براى شناخت معانى اصطلاحات قرآنى، روايى، عقيدتى، فقهى و ديگر معارف اسلامى كتابى بس ارزشمند و قابل توجه است كه با توجه به روايات اهل بيت رسول خدا، كه تنها راه شناخت معارف و احكام اسلامى مى ‏باشد، نگاشته شده است.
مشخصات اثر
مصنّفات الشیخ المفید المجلد 5
نویسنده:
محمد بن محمد مفيد؛ محققان: عصام عبدالسید، حسین درگاهی، محمدباقر ابطحی
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , شرح اثر
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF فهرست معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم: المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید,
کلیدواژه‌های اصلی :
عقاید شیعه امامیه
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏
چکیده :
کتاب حاضر در 14 مجلد تهیه شده است که مجلد اول آن (که شماره این جلد از کتاب صفر می‌باشد) با عنوان حياة الشيخ المفيد منتشر شده است و محتویات آن شامل زندگی‌نامه شیخ مفید، شمردن آثار او از قبیل آثار موجود، مفقود و منسوب و توضیحاتی کامل درباره هرکدام از آن آثار است. برای هر عنوان از کتب شیخ مفید، مقاله‌ای درخور تولید شده است. محتویات جلد پنجم: الاعتقادات، تصحيح الاعتقادات، المزار؛ ألاعتقادات فی دین الامامیة یا اعتقادات الامامیة مشهور به اعتقادات صدوق کتابی مختصر در علم کلام شیعه نوشته شیخ صدوق (متوفای ۳۸۱ ق). او در این کتاب با استناد به روایات معصومان به اثبات عقائد شیعه می‌پردازد. شیخ صدوق این کتاب را هنگام سفر به نیشابور و به درخواست عالمان نیشابوری نوشته است. این کتاب دارای شروح و ترجمه‌های فراوانی است. کتاب الاعتقادات مشتمل بر ۴۵ باب است که شیخ در هر باب با عنوان «باب الاعتقاد فی...» آن را آغاز کرده است. عناوین برخی از این ابواب بدین شرح است: بیان اعتقادات شیعه در توحید، صفات ذات و صفات افعال، افعال بندگان، جبر و تفویض، اراده، مشیت، قضا و قدر، فطرت و هدایت، استطاعت، بداء، لوح و قلم، عرش و کرسی، نفوس و ارواح، موت و رجعت، رستاخیز و مباحث مربوط به آن، بهشت و دوزخ، وحی، امر و نهی، قرآن، مقام انبیا سل و حجج و ملائکه و عصمت ایشان، نفی غلو و تفویض، تقیه، مقام اجداد پیامبر (ص)، ‌شأن لویان، احادیث، حظر و اباحه و... تَصحیحُ اِعتقاداتِ الاِمامیّة یا تَصحیحُ الاعتقاد کتابی در دانش کلام از شیخ مفید(درگذشت ۴۱۳ق) است. این کتاب، شرح و نقدی است بر کتاب «الاعتقادات»، نوشته شیخ صدوق. برخلاف شیخ صدوق که برای اثبات مطالب تنها بر آیات قرآن و روایات تکیه کرده است، شیخ مفید از روش عقلی بهره برده است. بداء، سؤال در قبر، قضا و قدر، معنای عرش، رجعت و چگونگی نزول وحی ازجمله مسائل کتاب است. در تصحیح الاعتقاد انتقاد عمده شیخ مفید بر شیخ صدوق این است که وی در اثبات اعتقادات و تفسیر آیات و روایات دقت عقلانی کافی ندارد. کتاب تصحیح الاعتقادات، شرحی است بر کتاب الاعتقادات یا اعتقادات الامامیه نوشته شیخ صدوق که در آن مهم‌ترین اعتقادات شیعه امامیه آمده است. همان‌طور که از عنوان تصحیح الاعتقادات پیدا است، تلاش شیخ مفید بر‌ آن بوده است تا دیدگاه‌های استادش شیخ صدوق را درباره اعتقادات شیعه امامیه نقد و تصحیح کند. شیخ صدوق در کتاب الاعتقادات برای اثبات اعتقادات شیعه از آیات قرآن و احادیث کمک گرفته است؛ اما شیخ مفید در شرح این کتاب از روش عقلی هم بهره گرفته است. ازجمله امتیازات کتاب تصحیح الاعتقاد را آن می‌دانند که دو روش فکری متفاوت در کلام شیعه را منعکس می‌کند : روشی که به استدلال‌های عقلی توجه نمی‌کند و بر روایات مبتنی است و مکتبی که به عقل بها می‌دهد و آن را به لحاظ شرعی معتبر می‌داند. شیخ مفید در تصحیح الاعتقادات بارها بر شیخ صدوق خرده گرفته است که همچون اصحاب حدیث به استدلال‌های عقلی بی‌اعتنا است و تنها بر روایات تکیه می‌کند. برخی از اشکالات شیخ مفید بر شیخ صدوق در این کتاب عبارت است از: تفسیر نادرست آیات قرآن، عدم استناد به روایات صحیح، بی‌توجهی از معنای درست برخی الفاظ موجود در قرآن و روایات، پیروی از شیوه اهل حدیث در برداشت از روایات، یعنی عدم تلاش عقلانی کافی در معنای روایات. البته شیخ مفید در مواردی دیدگاه شیخ صدوق را پذیرفته است. ازجمله آنها مسائلی چون رجعت، برانگیخته‌شدن پس از مرگ، شفاعت و وعد و وعید است. کتابُ الْمَزار؛ مَناسِکُ الْمَزار معروف به اَلْمَزارُ الصّغیر تألیف شیخ مفید(متوفای ۴۱۳ق) است. شیخ مفید در این کتاب، مجموعه روایاتی درباره زیارت پیامبر اکرم(ص) و ائمه(ع) جمع آوری نموده است. المزار شیخ مفید از معتبرترین منابع برای کتاب‌های زیارتی و دعا به شمار می‌آید و علما و دانشمندان شیعه نیز بر آن اعتماد و استناد نموده‌اند. شیخ مفید در آغاز کتاب، انگیزه خود را بر نگارش کتابی در شیوه زیارت دو امام حضرت علی(ع) و امام حسین(ع) گرفت، با توجه به اینکه کتابی مستقل در زیارت ائمه(ع) از علمای اصحاب نگاشته نشده بود. البته شیخ مفید در بخش دوم کتاب، زیارت پیامبر(ص) و دیگر ائمه(ع) را نیز اضافه کرده است. این کتاب شامل موضوعاتی است از جمله: 1.
مشخصات اثر
روش شناسی شیخ صدوق در تدوین حدیث
نویسنده:
مرتضی خرمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
مشخصات اثر
بررسی جایگاه، اهمیت و اعتبارسنجی کتاب «کمال الدین و تمام النعمه»
نویسنده:
پرویز آزادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق
چکیده :
چکیده جایگاه برجسته شیخ صدوق در منابع حدیثی شیعه بر همگان آشکار است و روایاتی که وی از میان اصول و سایر کتب از طریق مشایخش گرد آورده، طی قرون متمادی به عنوان یکی از منابع اصلی و مورد اعتماد شیعه امامیه در موضوعات مختلف به شمار می‌آمده است. از طرفی موضوع غیبت حضرت ولی عصر(عج) از زمان غیبت صغری تاکنون، یکی از موضوعات جنجالی در میان امامیه و سایر فرق شیعه بوده و همواره از سوی دیگران در این زمینه شبهاتی القاء می‌شده است. شیخ صدوق با توجه به اهمیت این موضوع در عصر خود و مشکلاتی که به تبع شبهات وارده در میان امامیه به وجود آمده، طی یک کتاب جداگانه به این موضوع پرداخته است. در این مقاله سعی شده است ابتدا به بررسی ویژگی دوران شیخ صدوق، شخصیت و جایگاه وی در میان دانشمندان و منابع امامیه پرداخته شود و سپس انگیزه مؤلف از تألیف این کتاب و مشخصات کلی آن ذکر شود. در ادامه به جریان «غیبت­نویسی» از سوی عالمان امامیه و اهمیت این کتاب در این جریان اشاره شده و نسخه‌های موجود از کتاب و میزان اعتبار آن‌ها مورد بررسی واقع شده است. در این پژوهه روش خاص مؤلف در نگارش این کتاب نیز بررسی شده و منابع وی و میزان ارجاعاتی که در کتب امامیه به این کتاب صورت گرفته، مورد تحقیق واقع شده است. تبیین این مطلب که در میان علمای امامیه به چه میزان این کتاب دارای اعتبار بوده و از آن بهره‌برداری شده است، بیانگر اهمیت و جایگاه واقعی کتاب «کمال الدین و تمام النعمه» است.
صفحات :
از صفحه 151 تا 179
مشخصات اثر
مقاصد انسانی شریعت در فقه امامیه
نویسنده:
مهدی شوشتری، حسین ناصری مقدم، حسین صابری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
چکیده :
مقصدهای شریعت از موضوعات مهمی است که مبانی آن در قرآن و دیگر منابع فقه مطرح شده است؛ نظریه‌ای که با نفوذ در اجتهاد یکی از عوامل پویایی و اثبات کارآمدی آن به‌ شمار می‌رود. مقاصد شریعت تقسیم‌بندی‌های فراوانی دارد، از جمله: تقسیم به ضروریات، تحسینیات، احتیاجات و نیز تقسیم به حوزه‌های چهارگانه که شامل مقاصد مربوط به فرد، خانواده، امت و انسان می‌شود. آنچه در این نوشتار مطرح می‌شود، مقاصد انسانی شریعت است. اسلام در کنار نگاه ویژه‌ای که به مؤمنان و مسلمانان دارد، مقاصد انسانی را نیز جدای از دین و مسلک مردم مد نظر قرار داده است. حفظ نفس، حفظ عقل، حفظ آبرو، حفظ نسب، حفظ امنیت، اقامه عدل، نوع‌دوستی، تحقق جانشینی عام انسان در زمین، محقق‌کردن صلح جهانی و احترام به شرافت ذاتی انسان، اهداف انسانی هستند که شارع از وضع قوانین مد نظر داشته است.
صفحات :
از صفحه 205 تا 222
مشخصات اثر
حجيت خبر واحد از ديدگاه دانشمندان نخستين شيعه
نویسنده:
حیات الله ناطقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
متن
مشخصات اثر
صفات خبری در اندیشه آیت الله جوادی آملی
نویسنده:
مصطفی سلطانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
بحث صفات خبری، همگام با نزول وحی پا به عرصه علم کلام و تفسیر نهاده است. در فهم آیات خبری و چگونگی انتساب این صفات به خداوند، دیدگاه‌هایی چون تشبیه و تجسیم (اثبات بلاتأویل)، توقف و تفویض، اثبات بلاکیف، و اثبات باتأویل، به متکلمان و مفسران نسبت داده شده است. دیدگاه‌های فوق در مقام ارائه پاسخی به این پرسش شکل گرفت که چگونه خداوند خود را متصف به صفات خبری کرده است حال آنکه لازمه حمل و انتساب این صفات به خداوند، نسبت صفات غیر الهی (تشبیه، تجسیم و...) به خداوند است؟ استاد جوادی آملی در مقام پاسخ به این پرسش، قائل به نظریه «اثبات با تأویل» بوده، نظریه «عینیت صفات و ذات» و نظریه «تنزیه» را پایه تفسیر صفات خبری قرار داده‌اند. ایشان با ارجاع متشابهات به محکمات و تقدم عقل برهانی بر ظواهر نقلی و با بهره وری از دلالت لفظیه و تصدیقیه، صفات خبری را فهم و تفسیر می‌کنند.
صفحات :
از صفحه 71 تا 91
مشخصات اثر
تشبیه، تفویض و تأویل در مکتب اصحاب حدیث
نویسنده:
هادی حجت
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
آیات صفات بخشی از متشابهات قرآن به شمار می روند. مسلمانان در برابر این آیات دیدگاه های مختلفی دارند، در واقع در این باره سه نظر عمده وجود دارد: تشبیه، تفویض و تأویل. تشبیه همانند ساختن خداوند در ذات یا صفات به مخلوقات و اسناد صفات خلق به خالق است. تفویض آن است که معنای صفات خبریه خداوند متعال برای ما معلوم نیست و لذا مسأله را بایستی به خداوند متعال تفویض و در این باره سکوت کرد. تأویل، تفسیر این آیات مطابق با شأن خداوند باری تعالی است گرچه با ظهور ابتدایی الفاظ مخالف باشد. اهل حدیث به شدت از تأویل این آیات و احادیث مشابه آن اجتناب کرده و به ناچار به تشبیه یا تفویض رو آورده اند. در این مقاله نشان داده ایم تأویل ضرورتی است که نه تنها امامان شیعه که جمعی از صحابه، تابعان و حتی برخی از بزرگان اصحاب حدیث نیز با بهره گیری از آن به تفسیر و تبیین آیات پرداخته اند.
صفحات :
از صفحه 125 تا 156
مشخصات اثر
بررسی مقایسه‌ای مبانی معرفت شناسی و خداشناسی احمدبن حنبل و شیخ صدوق
نویسنده:
مجتبی بیگلری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق
چکیده :
در این پژوهش ، به تطبیق و مقایسه ی آراء و اندیشه های دو محدث بزرگ یعنی ؛ احمدبن حنبل و شیخ صدوق ، از دو مذهب بزرگ اسلامی پرداخته ایم . مباحث تطبیقی و مقایسه ای بدین معنایند که آراء مختلف دو یا چند اندیشمند و یا دویا چند مکتب فکری، مورد مقایسه و سنجش قرار می گیرند ، روش ما در این تحقیق ، استخراج آراء و عقاید این دو دانشمند نص گرا از میان آثار به جا مانده ی از ایشان ، روایات و احادیث نقل شده و معتمَد آنان و در برخی موارد، آثار شارحان اندیشه های آنها ، و آنگاه ، مقایسه و تطبیق یافته ها بدون هیچ قضاوتی و نقدی و گزینشی است . شیخ صدوق ، از نظر فکری ، متعلق به مکتب اخباریان متقدم قم و احمدبن حنبل هم، از بزرگترین محدثان و نص گرایان پیرو طریقه ی اصحاب الحدیث است . نگرش هر دو به اخبار و احادیث ، با اختلاف درجات ، تا حدودی یکسان است ، لکن پایبندی بی چون و چرای ابن حنبل به ظواهر نصوص و پرهیز از هر گونه تاویل و برداشت درایی در فهم آنها و اثبات معانی همه نصوص بر وجه حقیقی و نه مجاز ، او را از صدوق متمایز می سازد ، و به دلیل همین رویکرد خاص ، صعوبت استخراج آراء کلامی وی به روشنی قابل درک است . هرچند شیخ صدوق هم به مانند ابن حنبل ، هرگونه مباحثه و مجادله کلامی را در حوزه عقاید ممنوع می شمارد ، اما در مواردی بسیار به طرح این نوع از مباحث پرداخته که خود تفاوت مبانی معرفت شناسی آنان را از حیث حجیت عقل و اعتبار آن در فهم کتاب و سنت روشن می سازد.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 600