جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب چهره اسلام در اروپای قرون میانی پژوهشی است منصفانه و محققانه که سیر تحولات نگرش اروپا نسبت به اسلام در فاصله قرون دهم تا شانزدهم میلادی را بررسی می کند.

این کتاب با به چالش کشیدن دیدگاه افراط گرایان اسلامی و منتقدان اسلام، موضوع بسیار موضوعی سازگاری اسلام با دموکراسی را بررسی می کند. مباحث این کتاب شامل موارد زیر می شود: اصول نظریه سیاسی اسلام و مفهوم دموکراسی در آن مفهوم دموکراسی در اندیشه مسلمانان قرون وسطی و مدرن اسلام و حقوق بشر سهم اندیشه های حقوقی اسلامی در فلسفه و حقوق حقوقی اروپا این کتاب به نیاز مبرم برای نمایش نظام مند سیاست اسلامی حقوق بشر و دموکراسی مبتنی بر قرآن می پردازد. غرب در مورد اسلام و حقوق بشر و توانایی خود در ترکیب جوامع اقلیت مسلمان شگفت زده است. بسیاری از مسلمانان نیز به دنبال یافتن منبع حمایتی در اسلام برای حکومت دموکراتیک و حقوق بشر هستند.

سرگذشت ابلیس در گذر زمان و در بستر ادیان،نمودهای گوناگونی یافته است.کتاب غمنامه ابلیس،که نتیجه خوانش عزلی منسوب به سنایی غزنوی درباره«آموزگار فرشتگان»است،ماجرای ابلیس را در قرآن،حدیث،کتب تفسیر و قصص اسلامی،و به ویژه در آثار گویندگان عارف ایرانی به دقت بسیار بررسی،و آرای موافقان و منتقدان را نقلو نقد کرده است؛با این هدف که خواندن این کتاب آدمی را قادر به درک لایه‌های عمیق‌تری از تجربه معنوی سازد و بصیرت جدیدی درباره کارکردهای شر ارائه دهد.

اما کتاب ایران بین ناسیونالیسم اسلامی و سکولاریسم درصدد است تا با بازبینی این روایت تمرکزگرا، تحلیلی متوازن ارائه دهد. در این کتاب، نویسنده نخست نقش مجادلات اسلامی در واپسین سال‌های سده‌ی نوزدهم و اوایل سده‌ی بیستم و پیوند آن با اندیشه‌های سکولار را تحلیل، و سپس دسته‌بندی‌های این مجادلات را در شهرهای تبریز، شیراز، اصفهان و بوشهر بررسی کرده است.

در کتاب حاضر، نگارنده به مقایسه‌ای کوتاه بین مسیحیت و اسلام می‌پردازد، که دو دین بسیار تأثیرگذار در جهان هستند و پیروان بسیار زیادی از نژادها و ملت‌های مختلف دارند و دارای عقاید بسیار مشترکی نیز هستند. نگارنده درنتیجه بررسی‌هایش بیان می‌کند که حقیقت هر دین و اثبات خاستگاه الهی آن، اساساً به‌درستی این مسئله بستگی دارد که آیا روح حقیقی و اولیه آن کاملاً حفظ شده و به مردم انتقال یافته است یا نه؟ میزان انحراف و تردید در حقیقت مسئله به مقدار دقتی بستگی دارد که تمامی سخنان وحی‌شده به پیامبر به مردم نیز منتقل شده باشد.

‫نوشتار حاضر به تبيين نسبت ميان تکامل عقلي بشر با پذيرش امامت مي‌پردازد. برخي از متفکران بر اين باورند که اگر ملاک پذيرش خاتميت بلوغ عقلي و تکامل فکري بشر باشد، بعد از ختم نبوت نيازي به وجود امام نيست و خاتميت با اعتقاد به امامت سازگاري ندارد. نگارنده براي تثبيت جايگاه امامت، تلاش مي‌کند تعارض ميان کمال عقلاني بشر و پذيرش امامت را برطرف کند و شبهه فوق را پاسخ دهد. در آغاز، به موضوع نبوت پرداخته و فلسفه ارسال پيامبران و ادله عقلي و نقلي خاتميت پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم را بيان نموده و دلايل منکران خاتميت، اعم از باطنيه(اسماعيليه و قرامطه)، بابيت، بهائيت و قاديانيه را نقد کرده است. از ديدگاه بسياري از انديشمندان، مهم‌ترين دليل خاتميت پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم کمال عقلاني و رشد فکري بشر و پويايي و ماندگاري قرآن کريم و سنت نبوي است. به همين دليل، نگارنده اين موضوع را دقيق‌تر تحليلکرده و ديدگاه‌هاي مختلف را ارزيابي نموده و تأکيد مي‌کند که انسان جديد به وحي قديم نيازمند است و تکامل خود را در گرو فهم متن وحي و عمل به آن و اجتهاد مي‌بيند. وي از اين رهگذر وارد مبحث اجتهاد مي‌شود و آن را مظهر رشد عقلانيت بشر معرفي مي‌کند. پس از آن، به مبحث امامت و نسبت آن با خاتميت مي‌پردازد و ويژگي‌هاي امام را عصمت، علم و نصب الهي ذکر مي‌کند و ديدگاه‌هاي دکتر سروش در باره تعارض خاتميت با مرجعيت علمي و عصمت امامان شيعه را نقد مي‌کند. در ادامه، آرمان‌شهرهايي را که فيلسوفان و متفکران از قديم براي مردم تصوير مي‌کردند، توصيف کرده و تسلط و استيلاي عقل بر اين آرمان‌شهرها را از مهم‌ترين ويژگي آنها بيان مي‌‌کند و تأکيد مي‌کند که اين شهرهاي آرماني هيچ گاه در زندگي بشر محقق نگرديده؛ ولي ما مي‌توانيم نمونه بارز آن را در جهان اسلام در عصر امامت وصي پيامبر، امام علي عليه السلام مطالعه کنيم و در انتظار آرمان‌شهري باشيم که در سخنان پيامبر رحمت صلي الله عليه و آله و سلم به آن بشارت داده شده و با ظهور منجي موعود محقق خواهد گرديد.

---

‫در اين پاياننامه نبوت و آيات مربوط به آن در شش فصل بررسى و نگارش شده است: در فصل اول، از معناى رسول و نبى و در فصل دوم، از معناى وحى و الهام و كيفيت آنها بحث شده است. در فصل سوم، وجوب افضليت انبياء بر ساير بشر و در فصل چهارم، وجوب وجود انبياء و اثبات نبوت عامه مورد بحث قرار گرفته است. فصل پنجم به بحث از وجوب انبياء و فصل ششم به بيان نبوت خاصه و رسالت حضرت محمد(ص) اختصاص دارد.

‫اين نوشتار، ترجمه کتاب وحي و نبوّت تأليف استاد مطهّري و حاوي ابعاد مختلف مباحث نبوّت عامّه و نبوّت خاصّه، خصوصيّات پيامبران الهي و نقش آن‌ها در هدايت بشر، ويژگي‌هاي قرآن کريم و سيره پيامبر اکرم( است. نوشتار يا کتاب مذکور در پنج فصل سامان يافته است. در فصل اوّل ويژگي‌هاي کلّي پيامبران الهي، مانندِ اعجاز آنان براي اثبات نبوّت خويش، ضرورت عصمت آن ها و ادلّه عصمت و اعجاز از منظري قرآني، روايي و عقلي بيان مي‌شود. در همين زمينه تفاوت پيامبران الهي با نوابغ، زواياي گوناگون رهبري پيامبران الهي، خلوص نيت و صاحب شريعت بودن آنان نيز ذکر و ديدگاه‌هاي شهيد مطهّري درباره ويژگي‌هاي عمومي انبياي الهي منعکس مي‌گردد. در فصل دوم با عنوان " نقش تاريخي پيامبران"، تأثير پيامبران الهي در حفظ وضع موجود و تعاليم و تلاش آنان در تکامل بشر به تصوير کشيده شده است. فصل سوم به نبوّت و بعثت انبيا و اهداف نبوّت و بعثت آنان اختصاص دارد. در اين فصل همچنين از دليل ختم نبوّت، علل تجديد نبوّت و معجزه خاتميت و ارزش و کاربرد معجزات پيامبر اسلام( غير از قرآن کريم بحث مي‌شود. در فصل چهارم اهمّيت قرآن کريم به عنوان کتاب آسماني مسلمانان و اوصاف آن، اعجاز، القاب، معاني، تواريخ و قصص انبيا و ساير مباحث مندرج در قرآن بيان مي‌گردد. در فصل پنجم و پاياني با عنوان "مشخصّات دين اسلام"، ابتدا ارتباط ايدئولوژي با جهان‌بيني و سپس ويژگي‌هاي معرفت شناسي و هستي شناسي اسلامي بيان مي‌شود. در همين بخش از ترجمه کتاب(نوشتار حاضر) برخي اَدوار مختلف زندگي رسول خدا و بعضي اوصاف حضرتش همچون: بيزاري از بيکاري و بطالت، مبارزه ايشان با ظلم و مظاهر مختلف ستم به ديگران، اخلاق در خانواده، عبادت، زهد، ساده زيستي، و نظم و انضباط ايشان در دوران گوناگون به تصوير کشيده شده است.