جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نظریه معرفت اضطراری ریشه در منابع اسلامی (آیات و روایات نبوی) دارد؛ از این رو دانشوران نخستین امامی و اهل حدیث ـ که عنایت خاصی به نصوص و متون اسلامی داشتند ـ به اضطراری بودن معرفت باور داشتند. ملاک و معیار آنان در معرفت اضطراری، غیراختیاری بودن معرفت بود. بر این اساس معرفت اضطراری، معرفتی است که تحقق آن خارج از قلمرو افعال اختیاری انسان است و فعل و صنعِ خداست. اندیشوران نخستین امامی چون برآیند معرفت را اضطراری (غیراختیاری) می دانستند، معرفت را از تحت تکلیف خارج می دانستند. از این رو واجبِ نخستین را نه معرفه الله، بلکه ایمان و اقرار به آن برمی شمردند و به لوازم آن از جمله عدم تعلق ثواب و عقابِ استحقاقی در قبال تحقق یا عدم تحققِ معرفت، باور داشتند. اما اهل حدیث به دلیل برخی مبانی اعتقادی و به رغم آن که معرفت را غیراختیاری می دانستند، با این حال آن را تحت تکلیفِ شرعی می دانستند و در قبال تحقق یا عدم تحقق آن، ثواب و عقاب در نظر می گرفتند! معیار مشایخِ نخستین معتزلی (هم چون ابوهذیل) در معرفت اضطراری اما، با ملاک امامیه و اهل حدیث متفاوت بود. مناقشه ی معرفت در بین معتزلیان ـ برخلاف امامیه و اهل حدیث ـ از معرفت الله و تکلیفِ نخستین آغاز شد. آنان معیار معرفت اضطراری را «بی نیازی از نظر و استدلال» می پنداشتند و بر این اساس، معرفت الله را تحت تکلیف نمی دانستند و بر آن بودند معرفت الله خودبه خود یا با اندک تأملی حاصل می شود. نظّام و پیروانش برای نخستین بار معرفت الله را نیازمندِ نظر و استدلال معرفی کردند و به تبع آن بر وجوبِ اکتسابِ آن تأکید نمودند. بِشربن معتمِر اما همان معیار امامیه را در مسئله معرفت، مد نظر گرفت، ولی براساس مبانی اعتزالی، نه تنها معارف را اضطراری ندانست، بلکه بر اختیاری بودنِ همه معارف ـ حتی معارف حسی ـ تأکید ورزید. سپس اصحاب معارف از معتزلیان با همان ملاک و معیار بشر اما برخلاف او همه معارف را اضطراری دانستند. از آن جا که نظریه ی آنان با دیگر مبانی اعتزال (مانند عقل گرایی خودبنیاد و اختیار و آزادی اراده) هم خوانی تام نداشت، مورد وازنش اکثریتِ معتزلیان ـ چه از مدرسه بصره و چه از مدرسه بغداد ـ قرار گرفت. باور به معرفت اضطراری در میان متکلمان امامیه در مدرسه کلامی بغداد، به دلیل آن که معرفت اضطراری را با ادبیات رایج معتزله و با ملاک و معیار آنان می نگریستند و از میراث کلامی امامیان نخستین دور افتاده بودند، کم کم دستخوش تغییر شد به طوری که در دوران شیخ مفید و سپس سید مرتضی و شیخ طوسی، اندیشه اضطراری بودن معارف مورد انکار جدی قرار گرفت و تنها معرفت اکتسابی مورد پذیرش و تأیید قرار گرفت.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مکتب کلامی سیستان: از آغاز پیدایش تا پایان قرن هفتم هجری قمری

نویسنده:

محمدرضا پیری

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم - ایران: آیات,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

مذهب حنفی , اصحاب حدیث (فرق کلامی) , خوارج (مذاهب کلامی) , صوفیه (فرق کلامی) , ازارقه (خوارج) , ماتریدیه (اهل سنت) , معتزله (اهل سنت) , حمزیه (خوارج عجارده) , زیدیه , اسماعیلیه ( جعفری ) , کرامیه (مجسمه مشبهه صفاتیه) , حنفی , مذهب شافعی , خوارج (مذاهب اسلامی) , 8- اهل حدیث (فرق اسلامی) , اسماعیلیه Ismailism (فرق تشیع) , زیدیه Zaydism (فرق تشیع) , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , ازارقه (خوارج) , صوفیان (صوفیه) , خوارج , شافعیه , تاریخ علم کلام , کرامیه (صفاتیه) , خوارج (فرق کلامی) , 4- خوارج , 1- قدریه , ماتریدیه (پیروان ابوالحسن ماتریدی) , مکتب کلامی سیستان , فرقه عطویه

چکیده :

یکی از مباحث کلامی، بررسی مکاتب کلامی است که در منطقــــه جغرافیایی وجود داشته و دارای پیروانی بوده اند؛ سیستان نیز یکی از مناطقی است که اکثر فرقه های اسلامی در آنجا دارای عالمان سرشناسی بوده اند؛ مانند «شیعه اثناعشری، زیدی، اسماعیلی، خوارج، اهل حدیث، شافعی، معتزلی، حنفی و صوفی» و بعضی از این عالمان دارای آثار کلامی یا دارای آثار حدیثی بوده اند که با رویکرد کلامی- اعتقادی احادیث را نقل می کرده اند؛ لذا در این کتاب مکاتب کلامی آنجا و آثار کلامیشان و اندیشه های کلامی آنجا را بررسی می کنیم.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

چرخش‌های سه‌گانه نظریه اخلاق امام خمینی در گفت‌و‌گو با سعید حجاریان

نویسنده:

سعید حجاریان

نوع منبع :

مقاله , مناظره،گفتگو و میزگرد , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

متن

وضعیت نشر :

مشق نو,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اخلاق فضیلت (فلسفه اخلاق) , حد وسط , وظیفه گرایی (فلسفه اخلاق) , اخلاق وظیفه ‏گرایانه , اخلاق فایده‌گرا , اخلاق فضیلت گرا , نظریه اخلاقی (هنجاری) , اخلاق فضیلت , نظریه اخلاقی ارسطو , نظریه اخلاقی کانت , نظریه اخلاقی میل , اخلاق وظیفه‌گرا

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل انتقادی مبانی فلسفی کلامی مسئله آزادی جان استوارت میل براساس آرای علامه جعفری

نویسنده:

ابوذر رجبی ، سیدحسین شمس‌اللهی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه جعفری: محمدتقی جعفری

چکیده :

از بن‌مایه‌های اصلی تفکر عصر مدرن مفهوم آزادی است. اگرچه رویکرد یکسانی میان اندیشمندان مدرن در این زمینه وجود ندارد، اما جملگی در تأثیرپذیری از لیبرالیسم کلاسیک به‌خصوص با نگاه جان استوارت میل وحدت، نظر دارند. میل از متفکران بنیان‌گذار لیبرالیسم مدرن است که بر مبنای فایده‌گرایی، قائل به آزادی مطلق فرد است. اندیشه او از مبانی عصر جدید مانند: سوبجکتیویسم، پلورالیسم، سکولاریسم، اومانیسم تغذیه می‌کند. این مبانی با رویکرد الهیاتی عصر مدرن به پیامدهایی همچون سنت‌ستیزی، انسان‌محوری و... می‌انجامد. براساس مبانی دین اسلام اندیشه میل و مبانی فکری او با چالشهای جدی مواجه است. میل، خود آزادی را هدف می‌داند که این نوع نگاه ضد قوانین حیات و تنزل‌دهنده اخلاق والای انسانی است و باعث نوعی فساد و پوچی در جامعه و فرد است. در این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی ابتدا به طرح اندیشه میل و در ادامه به روش تحلیلی انتقادی به نقد نظریه او براساس منظومه فکری استاد محمدتقی جعفری می‌پردازیم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 159 تا 182

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

استعباد النساء

نویسنده:

جون ستیوارت مل؛ ترجمه وتعلیق وتقدیم: امام عبدالفتاح امام

نوع منبع :

کتاب , ترجمه اثر , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قاهره - مصر: مکتبة مدبولی,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

رویکرد برابری جنسیتی , برابری جنسیتی

شابک (isbn):

977-208-220-9

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

انقیاد زنان

نویسنده:

جان استوارت میل؛ ترجمه علاءالدین طباطبایی

نوع منبع :

کتابشناسی(نمایه کتاب) , ترجمه اثر , کتابخانه عمومی

وضعیت نشر :

تهران - ایران: هرمس,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

رویکرد برابری جنسیتی , برابری جنسیتی

شابک (isbn):

9789647100274

چکیده :

انقیاد زنان (به انگلیسی: The Subjection of Women) کتابی نوشتهٔ جان استوارت میل است که در سال ۱۸۶۱ تألیف و در ۱۸۶۹ منتشر شده‌است. مؤلف در این کتاب استدلال‌هایی به نفع برابری جنسیتی ارائه کرده‌است. احتمال می‌رود که جان استوارت میل این کتاب را با همکاری همسرش هریت تیلور میل نوشته باشد. انقیاد زنان، در هنگام انتشار، با هنجارهای پذیرفته‌شدهٔ جامعهٔ اروپایی در خصوص جایگاه زن و مرد در تضاد بود. این کتاب با همین عنوان توسط علاءالدین طباطبایی به فارسی ترجمه شده‌است. پیش از او خسرو ریگی کتاب را با عنوان کنیزک کردنِ زنان ترجمه کرده بود.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

إقامة الحجة على أن الإكثار من التعبد ليس ببدعة

نویسنده:

محمد عبدالحی اللكنوي الهندی؛ تحقيق: عبد الفتاح أبو غدة

نوع منبع :

کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

بی جا: بی نا,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصحاب حدیث (فرق کلامی) , اهل سنت (مذاهب کلامی) , نقض فتاوی وهابیت , 8- اهل حدیث (فرق اسلامی) , 3- اهل سنت Sunnism (فرق اسلامی) , سلفیه (فرق اسلامی) , وهابیت (فرق اسلامی) , وهابیت (فرق کلامی) , نقد بر وهابیت , نقد بر سلفیه (کلام) , آثار نقد وهابیت , نقد اهل سنت بر وهابیت , کتب نقد بر سلفیه , نقد اهل سنت بر سلفیه , کتب نقد بر وهابیت , نقد بر اهل حدیث , کتب نقد بر اهل حدیث , نقد اهل سنت بر اهل حدیث

چکیده :

إقامة الحجة على أن الإكثار من التعبد ليس ببدعة: این کتاب در ردّ بر عقیده وهابیان و اهل حدیث شبه‌قاره هندوستان نوشته شده است و عبدالفتاح ابوغده آن را تحقیق کرده است. لکنوی در این کتاب می‌نویسد: هیچ‌وقت اشاعره و ماتریدیه روی مسئله اختلافی، همدیگر را به بدعت و ضلالت منتسب نکردند؛ برخلاف متعصبین امروزی که روی مسائل فرعی و فقهی، دیگران را به بدعت و ضلالت نسبت می‌دهند. همچنین می‌آورد: امروزه بسیاری از جاهلین به معنای بدعت، هر فعلی را که صحابه انجام ندادند و دلیلی بر ردش نیست را بدعت می‌دانند. محقق کتاب که خود را از شاگردان «محمد زاهد الکوثری» می داند، این اثر را به روح استادش اهدا نموده و از او نقل می کند که وی به استفاده از آثار لکنوی (مولف کتاب)، توصیه و تشویق می کرد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر