جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين پژوهش کوشيده است تا تحولات مسأله غنا و موسيقي را از صدر اسلام تا پايان دوران حکومت خلفاي اموي مورد بررسي قرار دهد. واکنش پيامبر گرامي اسلام(ص) و رفتار خلفاي نخستين در برابر غنا و موسيقي، نقش تمدن‌هاي غيراسلامي و امويان در گسترش غنا و موسيقي، و همچنين سرگذشت آوازخوانان و مغنيان مشهور، از مباحثي است که در اين پژوهش به‌تفصيل مورد تحقيق قرار گرفته است. براي جامعه عرب پيش از اسلام، موضوع غنا و موسيقي امر ناشناخته‌اي نبوده است، زيرا رفت و آمد اشراف و بازرگانان عرب به سرزمين‌هاي کسري و قيصر، آثار فراواني بر زندگي آن‌ها داشته، که يکي از اين اثرات، آشنايي آنان با موسيقي در اين سرزمين‌ها بوده است. طبيعت سرزمين عربستان نيز تأثير روشن و عميقي در پيشرفت هنر غنا در اين منطقه داشته است؛ چنان‌که شتربانان عرب با آهنگ رجز، که از وزن‌هاي خاص شعر عربي مي‌باشد، آواز مي‌خواندند. هنگامي که دين اسلام ظهور کرد، مسلمانان نيز از تأثير صداي خوش در تلاوت قرآن و اذان غافل نماندند، و حتي نسبت به آن تشويق و ترغيب صورت مي‌گرفت. در دوره خلفاي راشدين که جهاد در راه گسترش و اعتلاي اسلام، بيشترين مشغله ذهني حاکمان را تشکيل مي‌داد، وضعيت موسيقي به‌همين ترتيب گذشت؛ تا اين‌که خلافت به امويان رسيد. خلفاي اموي که به تقليد از پادشاهان ايران، به کاخ و دربار روي آورده بودند، به‌تدريج موسيقي را مورد توجه قرار داده و از آن در دربار خود استفاده مي‌کردند. حاکمان اموي، نوازندگان و خوانندگاني را از ساير کشورها به مرکز حکومت خود در دمشق فراخواندند. در ابتدا، برخي از خلفاي اموي خود را در معرض ديد نديمان قرار نمي‌دادند و به تقليد از شاهان ساساني، پرده و حجابي قرار داده بودند تا نديمان از سرخوشي و طرب خليفه خبردار نشوند. اما به‌تدريج برخي از خلفاي اموي در معرض ديد آوازه‌خوانان ظاهر شدند، و براي آن‌ها اهميتي نداشت که در هنگام طرب، حرکات آنان مشاهده شود.

---