جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫غور و غرجستان مناطقي در ناحيه هرات کشور افغانستان مي‌باشد. راه‌هاي صعب‌العبور اين منطقه و شجاعت و مقاومت مردم آن، مانع تسخير غور در زمان خليفه دوم و سوم بود. طايفه هزاره از اقوام بومي اين سرزمين به‌شمار مي‌رود. خاندان غوري که آل شنسب خوانده مي‌شدند، در زمان اميرالمؤمنين علي(ع) مذهب تشيع را اختيار کردند. به‌همين دليل، سپاه غور که طرفدار خاندان نبوت بود، در سال 130 هجري با هدف حمايت از اهل بيت(ع) به ياري ابومسلم خراساني شتافت. در سال 401 هجري، سلطان محمود غزنوي با تصرف منطقه غور، شيعيان منطقه را کافر خوانده، و آنان را به پذيرش مذهب اهل سنت فراخواند. بدين ترتيب، غور به‌مدت يک قرن خراجگذار غزنويان بوده، و سپاه و اسلحه آن‌ها را تأمين مي‌کرد. اگرچه قيام‌هايي عليه غزنويان صورت گرفت، اما محمد سوري به دليل خيانت پسرش ابوعلي در قيام عليه سلطان محمود شکست خورد. ابوعلي که آرزوي تشکيل حکومت را در سر مي‌پروراند توسط برادرزاده خود، امير عباس، زنداني گرديد، و عباس حکومت را به‌دست گرفت. يکي ديگر از حاکمان منطقه غور، سطان شهاب‌الدين است که در سال 571 با حمله به هند و تصرف مناطقي از آن، حکومت اسلامي را در آن‌جا پايه‌گذاري کرد، و مدارس و مساجد را در هند رونق داد. سلسله غوريان در سال 612 هجري توسط خوارزمشاهيان، و چند سال بعد توسط مغولان مغلوب شدند. مذهب غالب غوريان تا قرن ششم، کراميه بود. غياث‌الدين محمد در 599 هجري از کراميه به شافعي و برادرش شهاب‌الدين با انگيزه سياسي به مذهب حنفي گرويد. غور در دوره غزنويان به کمال مدنيت رسيده بود. ادبيات دري تا دهلي توسعه يافته و زبان پشتو نيز زبان شعر و ادب شده بود. عالمان و شعراي فراواني از اين خطه سر برآوردند. جامه غوريان اغلب پشمين و بلند بود. منارجام و مساجد متعدد از جمله شاه‌کارهاي معماري در غور است. همچنين غور يکي از مراکز مهم اسلحه‌سازي و توليد منسوجات پشمي بوده است.

‫بررسي سيره و عملکرد سياسي اجتماعي همسران پيامبر(ص) بعد از رحلت ايشان، به علت همراهي و ارتباط نزديک آنان با پيامبر اسلام يکي از مباحث قابل طرح در تاريخ است. با رحلت پيامبر اسلام، همسران او موضع ثابتي را در پيش نگرفتند؛ برخي ازآنان چون عايشه از واقعه سقيفه حمايت کردند، و در مقابل، حاکميت نيز اجازه ذکر حديث از پيامبر(ص) ، و اجازه فعاليت سياسي و اجتماعي، و صدور فتوا را به آنان داد. اما از سوي ديگر، برخي مانند امّ سلمه، از امام علي(ع) حمايت نموده و به اقدامات ابوبکر اعتراض کرد. در زمان خلافت عثمان هم مواضع همسران پيامبر متفاوت بود؛ در دوره اول خلافت عثمان، برخي از همسران پيامبر چون عايشه از خليفه پشتيباني نموده، و به عنوان مفتي دستگاه خلافت محسوب مي‌شدند، ولي در دوره دوم خلافت عثمان، همسران پيامبر(ص) با اقدامات او به مخالفت برخاسته و زمينه قتل عثمان را فراهم نمودند. در دوران خلافت امام علي(ع) و امام حسن(ع)، همسران پيامبر(ص) به سه گروه تقسيم شدند: گروه اول کساني بودند که به امام و خاندانش محبت مي‌کردند؛ گروه دوم کساني بودند که سخت با امام و خاندانش دشمني مي‌کردند؛ و گروه سوم نسبت به امور سياسي بي‌تفاوت بودند. همسران پيامبر از سوي حکومت و شخص امام علي(ع) مورد احترام قرار داشتند، و حتي امام با عايشه که سخت با او دشمني مي‌کرد و جنگ جمل را بر ايشان تحميل نمود، مدارا کرده و حرمت او را حفظ نمود. در اين زمان برخي از همسران پيامبر مانند ام سلمه و ميمونه بيشتر از همه با امام مأنوس بودند؛ اما عايشه و حفصه در جبهه مقابل قرار گرفته بودند. عايشه بعد از شهادت امام علي(ع) به شادي پرداخت، و در جنگ امام حسن(ع) با معاويه، از بازوان سياسي معاويه محسوب مي‌شد. او حتي از دفن امام حسن(ع) در کنار قبر پيامبر(ص) ممانعت نمود.