جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرآن کریم، آیاتی وجود دارد که تمام افعال، حتی افعال اختیاری انسان را به خداوند نسبت می‌دهد؛ این آیات مستمسک برخی از گروه‌های کلامی جبرگرا مانند اشاعره قرار گرفته است. از سوی دیگر، آیاتی در قرآن وجود دارد که انسان را فاعل کارهای خود و مسئول اعمال خود دانسته، و افعال انسان را به خود او نسبت می‌دهد؛ بر این اساس، عده‌ای مانند معتزله قایل به تفویض شده‌اند. اما همان‌گونه که امام رضا( فرموده است، قایل به جبر گرفتار کفر، و قایل به تفویض گرفتار شرک است. امامیه در این زمینه، به تبعیت از اهل بیت(، امر بین الامرین را برگزیده است. در توضیح این رویکرد می‌توان گفت با وجود تفاوت‌هایی که همه پدیده‌های هستی با یکدیگر دارند، یا اختلافاتی که از نظر قرب و بعد نسبت به مبدأ هستی دارند، تمام آن‌ها را یک حقیقت الهی در بر گرفته، و بر آن‌ها حاکم است. این حقیقت الهی، در عین وحدت و بساطت، همه ابعاد عالم را شامل می‌شود، و در همین راستا، انسان نیز مسخر و مقهور حضرت حق، و محتاج به او می‌باشد. اما انسان بر اساس حکمت الهی، موجودی مختار آفریده شده، و چون اختیار انسان در طول اراده الهی است، این اراده و اختیار، با توحید افعالی منافاتی نخواهد داشت. به‌عبارت دیگر، بر اساس تشکیک در وجود می‌توان اختیار انسان را با توحید افعالی جمع کرد. حوادث همان‌طور که با اسباب نزدیک و متصل به خود، نسبت عملی دارند، با سبب وجود این اسباب نیز نسبت عملی دارند. پس اختیار همانند اصل وجود ما، عین‌الربط به خدا بوده، و این مسأله مسلتزم جبر نیست. در افعال ارادی انسان، اراده او علت قریب و مباشر بوده، و خداوند متعال نیز علت بعید است. این دو علت در طول هم قرار دارند، و بدین ترتیب، انسان در عین وابستگی به خداوند، در انجام فعل خود مختار است.

این پایان نامه سعی دارد با نگاهی گذرا به زندگی «یوسف السباعی» ادیب و سیاست مدار مصری به ترجمه رمان وی، «فدیتک یا لیلی» بپردازد. وی از بزرگترین نویسندگان مصر به شمار می رود که در ادبیات این کشور به خاطر آثار رمانتیک ارزشمندش با نام «تک سوار میدان رمانتیک» شناخته شده است. رمان «فدیتک یالیلی»، یکی از زیباترین و مشهورترین آثار رمانتیک این نویسنده به شمار می رود که در سال 1953م نوشته شده است. رمان در فضایی شاعرانه و رمانتیک به تصویر کشیده شده است و بیانگر رابطه پاک عاشقانه ای است که میان قهرمانان داستان وجود دارد و از جنگ انسان و قضا و قدر حکایت می کند. در این رمان علاوه بر اصول جامعه شناختی، با مهارت بسیار از علم روان شناسی استفاده شده و با کمک مکانیزم های آن گره از معمایی می گشاید که از ابتدا ذهن خواننده را درگیر می کند. رمان در 14 فصل به تصویر کشیده شده و می توان آن را از آثار موفق این نویسنده دانست که در عین حال بر پایه علمی نیز استوار است.

نوشتار پيش رو كنكاشی است در عوامل فردی و اجتماعی بسط و قدر رزق مادی از دیدگاه آیات و روایات، كه در پنج فصل تدوين يافته است:در فصل اول به کلیات بحث اشاره شده است. در فصل دوم برای درک صحیح مفهوم واژه «رزق»، آراء و نظریات برخی از بزرگان علم لغت مورد تأمّل و دقت نظر قرار گرفته، سپس به انواع قرآنی رزق پرداخته شده است. در فصل سوم مفهوم لغوی و اصطلاحی واژه «تقدیر» و ديدگاه‌های مختلف برخی از فرق کلامی همچون اشاعره، معتزله و شیعیان به اختصار بيان شده و در ادامه، تناسب تقدیر روزی با عدالت الهی که یکی از مهم‌ترین شبهات در زمینه مقدر بودن روزی به حساب می‌آید مورد بررسی قرار گرفته است؛ از آن‌جا که دسته‌ای از روایات تلاش و کوشش انسان را در دست‌یابی به روزی مقدر، مذموم و دسته‌ای دیگر آن را پسندیده اعلام می‌کنند، این دو دسته روایت به ظاهر متناقض مورد بررسی قرار گرفت و نتيجه آن شد که نظر اهل بیت در زمینه تلاش و کوشش در زندگی «حفظ اعتدال و میانه‌روی» است.به منظور از بین بردن این باور نادرست که «چون روزی افراد مقدر شده، هرگز قابل کاهش یا افزایش نمی‌باشد» شماری چند از عوامل که در این عرصه نقش آفرینی می‌کنند در دو فصل انتهایی آورده شده است: فصل چهارم با عنوان عوامل بسط رزق، به بررسی برخی عوامل افزایش رزق مادی در دو بخش کلی فردی و اجتماعی پرداخته است. افزایش رزق دارای اسباب و عواملی همچون کار و تلاش، عبادات، عوامل بهداشتی، حکومت و... است که در این فصل به چهل و شش عامل از آن اشاره شده است. فصل پنجم نیز با عنوان عوامل قبض رزق، به بررسی عوامل کاهش رزق مادی در دو بخش فردی و اجتماعی پرداخته است؛ عواملی مانند وجود رذائل اخلاقی، عوامل بهداشتی، تنبلی و... که حدود شصت عامل مورد بررسی قرار گرفته است.تحقيق حاضر با ارائه خلاصه وار يافته‌های خود در پايان نوشتار خاتمه می‌يابد.

دیدرو نویسنده ی بزرگ قرن هجدهم به دنبال انتقاد از جامعه ی خویش از خلال نثری طنز آمیز است . بیشتر آثار وی به انتقاد از محیط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، مذهبی می پردازد. او حتیبه هجو نویسندگان رمان های روز می پردازد وشیوه های داستان نویسی را که تخیل محض است و از واقعیت فاصله ی زیادی دارد را زیر سوال می برد. به عنوان عضوی از جامعه ی منسوب به روشنگران ایده های مشترکی چون آزادی اندیشه و مبارزه با خرافات اخلاقی و مذهبی را دنبال می کند. بیشتر آثار وی به صورت گفتگو میان اشخاص است که در قالب نامه ، رٶیا ، مکالمه گنجانیده شده که بدین ترتیب شکلی نزدیک به واقعیت به داستان ها بخشد و افکارش را برای نجات ازسانسورتوسط مخالفان در قالب استعاره و ایده های ضد و نقیض گنجانیده است.یکی از مهمترین آثار وی داستان ژاک قضا و قدری و اربابش است که سفری را از جای نامشخصی به مقصد نامشخص آغاز می کند. در واقع او با بر هم زدن شاخص های زمانی مکانی به نقد بارزی از رمان های قرن می پردازد. در این رمان ها شخصیت قهرمان داستان پیشینه و خانواده ی مشخصی دارد و سرنوشت مشخصی را دنبال می کند. عناصر زمانی و مکانی در آن تعریف شده است. دیدرو قهرمان پروری نمی کند و تا جایی که ممکن است متن را به واقعیت نزدیک می گرداند. ژاک نوکر پرحرفی است که بواسطه ی تسلط بر سخنوری در حد ارباب خودوگاهی بالاتر قرار می گیرد. او توانایی نوآوری دارد در حالی که مدام تکرار می کند که هرآنچه ما در این دنیا مرتکب می شویم همان است که از قبل برایمان رقم خورده است. در واقع تناقضاتی که در رفتار و گفتار او دیده می شود جامعه و تفکرات خرافه پرست را به نقد می کشد.این کتاب ارزشمند در واقع نوعی ضد رمان است که می توان گفت الهام بخش نویسندگان مدرن و پست مدرن می باشد. میلان کوندرا نویسنده ی چک، کمدی با عنوان ژاک واربابش به تقلید از دیدرو نوشته است. در این کمدی شخصیت های مختلف در یک صحنه قرار می گیرند و به ترتیب به گفتگو می پردازند. کوندرا اثر خود را اقتباسی از اثر دیدرو می نامد و نه تقلید از آن. بدین ترتیب که موضوع از نویسنده ی پیشین گرفته شده و نویسنده ی جدید بنابر سبک ونگرش خود به بازنویسی آن می پردازد. در واقع وی معتقد است که اکثر آثار ادبی در وااقع اقتباسی از اثر پیشین است. علاوه بر این موضوع از آنجا که انتخاب کوندرا بدلیل اوضاع سیاسی کشورش بوده که تحت حمله ی روسی ها ی بوده است که اعتقاد دارند برای کمک به مردمان چک دست به جنگ با آنها زده اند. کوندرا این احساس گراییبی اندیشه و تعقل را رد می کند و به ستایش از عقل گرایان قرن هجده فرانسه می پردازد.

پس از گسترش اسلام به مناطق خارج از شبه‌جزیره عربستان، و در پی اسلام آوردن جوامع غیرعرب، ضرورت تبلیغ و ترویج آموزه‌های اسلامی به سایر زبان‌ها، ایجاب می‌کرد که قرآن کریم نیز به زبان‌های غیرعربی ترجمه شود. در این راستا، مسلمانان شبه‌قاره هند نیز تلاش کردند تا قرآن را به زبان‌های مختلف این منطقه و از جمله به زبان اردو ترجمه نمایند. تاکنون بیش از هزار ترجمه و تفسیر از قرآن کریم به زبان اردو منتشر شده، که این پژوهش تنها آثاری را که توسط علمای شیعه به زبان اردو تدوین گردیده مورد بررسی قرار داده است. در معرفی ترجمه‌ها و تفاسیر، ابتدا معرفی مختصری از مترجم، شامل زندگی‌نامه و خدمات علمی او ارایه گردیده، و سپس به معرفی اثر و ویژگی‌های آن پرداخته شده است. همچنین روش ترجمه، و گاهی نقد و بررسی اثر نیز مورد توجه بوده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که روش مترجمین و مفسرین شبه‌قاره در ابتدا کاملاً تقلیدی بوده است. از ویژگی‌های این دوره، رساندن فهم ساده و ابتدایی قرآن به مردم، و بیان پررنگ اختلافات مذهبی بوده است. همچنین روش تفسیر باطنی و اشاری در این دوره مورد توجه بوده، و مولفین هندی خود را ملزم به نگارش آثار خود به زبان عربی و فارسی می‌دانستند. اما از قرن دوازدهم و پس از رسمیت زبان اردو در مجامع علمی شبه‌قاره، نخستین کسی که به نوآوری در تفسیر روی آورد، ولی‌الله محدث دهلوی، متوفای 1122 هجری بود. در این دوران و در واکنش به افکار استعماری، عنصر دفاع در تفسیر کاملاً برجسته گردید، و مباحثی مانند حکومت اسلامی و نظام‌سیاسی و اقتصادی آن رونق گرفت. پس از تأسیس جمهوری اسلامی پاکستان، دیدگاه‌های سر سید احمدخان و سید جمال‌الدین افغانی در روش تفسیر کاملاً برجسته گردید. پیروزی انقلاب اسلامی ایران نیز مسیر فکر علمای شبه‌قاره را به‌سوی ابعاد انقلابی و اجتماعی آموزه‌های تفسیری سوق داده است.

چکیده ندارد.

این گفتار تاملی است تحلیلی - نظری بر کیفیت رابطه بین باورمندی به مقوله اعتقادی قضا و قدر، و مولفه فرهنگ توسعه در دین اسلام. به عبارتی اهم این تحقیق آن است که دریابد، اصل اعتقادی قضا و قدر، به عنوان یک باور دینی اسلام، چگونه رابطه‌ای با پدیده فرهنگ توسعه، به عنوان شرط متقدم و عامل پویای فرایند توسعه برقرار می‌کند. پردازش دو مفهوم "قضا و قدر" و "فرهنگ توسعه" از منظر مفهومی و نظری در جایگاه و ردیف علمی هر کدام، سیری در فرآیند انباشت فکری - فرهنگی این دو در گذر تطور فرهنگ و تمدن اسلامی، بررسی کیفیت کنونی دو مقوله مزبور در جهان اسلام، بیان ضرورتهای گذرا به آینده مطلوب ، ارائه راهبردهای اصلاحی در زمینه چگونگی ایجاد شرایط خوش‌سببی عقیده تقدیر در تکوین و استمرار فرهنگ توسعه در میان مسلمین، و استنتاج نهایی پژوهش ، دربرگیرنده مباحث و محتویات این نوشتار است .