جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از سوالاتی که دربارۀ واقعۀ غدیر خم ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده و گاهی هم از آن سوء استفاده می شود، این است که با وجود انبوه حاضران در غدیر خم چرا بعد از پیامبر به فرمان او در غدیر توجه نشد؟ چه بسا کسانی در مواجهه با این پرسش چنین نتیجه بگیرند که یا آمار بالای حاضران در غدیر اشتباه است یا انتصاب علی(ع) به مقام ولایت دروغ است و این دو قابل جمع نیستند. کسانی که چنین نگاهی به ماجرای غدیر دارند، در ذهن خود پیشاپیش نوعی تقدس را نسبت به صحابۀ پیامبر مفروض گرفته اند؛ به این معنا که اگر واقعا این جمع کثیر از صحابه در روز غدیر حاضر بودند و اگر پیامبر(ص) علی(ع) را به عنوان جانشین خود معرفی کرده بود، محال بود اصحاب او پس از وفاتش با فرمان او مخالفت کنند.

علوم انسانی عهده دار پژوهش و كاوش در احوال درونی، حيات معنوی، اجتماعی و رفتاری انسان به عنوان فاعل شناسايی است. هدف اين علوم فهم، ادراك و تفاهم و روش آن تفسير است. علوم انسانی بر مبنای نوع نگاه به حقيقت انسان و موقعيت وی در هستی تبيين می شود. بدين سبب می توان آن را علومی راهبردی و تمدن ساز ناميد. به دليل نقش اين علوم، بررسی جايگاه آن در برنامه درسی به عنوان محور فعاليت های تربيتی، سازنده و راهگشا خواهد بود. هدف اين مقاله، بررسی برنامه درسی و جايگاه علوم انسانی در آن، با روش تحليل محتوا در نظام تعليم و تربيت اسلامی و اگزيستنسياليستی، با رويكردی تطبيقی بوده است. ضمن پژوهش به بحث درباره مبانی هستی شناسی، انسان شناسی، معرفت شناسی و ارزش شناسی هر دو ديدگاه پرداخته شد. به لحاظ انسجام در امر پژوهش، بعد از مطالعه مبانی فلسفی هر دو نظام، از رويكرد اسلامی، استاد مرتضی مطهری ( 1358 1298 ) و از رويكرد اگزيستنسياليسم، كارل ياسپرس 1883-1969 ) به عنوان نمايندگان اين دو نحله برگزيده شدند و آرايی اين دو فيلسوف مورد بررسی قرار گرفت. سپس اهداف، فرايندها و رويكردهای ياددهی_ يادگيری، از نظر فعاليت های معلم و شاگرد بررسی گرديد. براساس يافته های پژوهش، هر دو رويكرد با ديدگاه های متفاوت با تأكيد بر جايگاه انسان، او را موجودی آزاد، آگاه و مسئول دانسته اند كه به صورت بالقوه در دنيا و در ارتباط با طبيعت و ديگران قرار دارد و در يك فرايند زمانی خود را می ساز د. اگزيستنسياليسم با تقدم وجود بر ماهيت و تأكيد بر خودشكوفايی انسان، او را موجودی به خود وانهاده معرفی می نمايد، كه مسئول تشخص فردی و تعالی وجودی خويش است. از سوی ديگر، در تربيت اسلامی با تأكيد با فطرتی كمال جو معرفی می نمايد كه گنجايش ،« حی متأله » بر تثبيت توحيد حضوری، انسان را ظهور اسما و صفات خداوندی را دارد. لذا پژوهش پس از بررسی هردو مكتب، دلالت های متناسب با ديدگاه اسلامی در جهت تبيين برنامه درسی اسلامی را به دور از درآميختگی با رويكرد اگزيستنسياليستی استخراج نموده است.

این تحقیق به نقل و بررسی مشترکات روایی شیعه و اهل سنت در تفسیر آیات جزء یکم قرآن پرداخته و برای اینکار در سه مرحله نقل، تحلیل و نتیجه گیری مطالب خویش را نظم داده است. در بخش نقل با استفاده از دو تفسیر مهم روایی نورالثقلین و الدرالمنثور احادیث مشترک ذیل آیات جزء اول مربوط به سوره بقره استخراج شده و در مرحله دوم با استفاده از تفاسیر تحلیلی عمده مهم دو فرقه نظیر کشاف و تفسیر کبیر و المیزان و نمونه و تسنیم نظریات مفسران در این زمینه بیان گردیده و در مرحله سوم با جمع بندی نظریات مفسران به این سئوال پاسخ داده شده است که آیا حدیث مورد بحث از سوی مفسران پذیرفته شده یا نه. احادیث آن ذیل 115 موضوع آورده شده است که بعضی از آنها عبارت اند از: ویژگی های سوره حمد، فضیلت سوره بقره، حروف مقطعه، تجسم اعمال صالحان در بهشت، دلیل مخالفت ابلیس و...

عقاید و آموزه های صوفیانه در مصر پیش از اسلام سابقه ای دیرینه دارد، این خصوصیت باعث شده تا روح و روان جامعه مصری عرصه تاخت و تاز فرقه ها و طرق صوفیانه در طول اعصار مختلف باشد. تصوف در فرهنگ اسلامی مصر به طور بسیار واضحی نمودار است وشناخت فرهنگ اسلامی در این سرزمین، بدون شناخت عرفان وتصوف، ممکن نیست. تصوف در مصر تا اوایل سده سوم هجری که مبانی تصوف به عنوان مکتبی فکری و معنوی پایه‌گذاری شد، بیشتر به صورت زهد و آموزه های صوفیانه نمودار بود. البته لازم به ذکر است، این مسئله در اکثر نقاط قلمرو اسلامی که تصوف در آنجا بود و نمودی داشته، مصداق دارد.تصوف به معنای واقعی در مصر توسط ذوالنون مصری (د:245هـ) پایه‌ گذاری ‌شد ‌‌و ‌با افرادی ‌چون ‌رفاعی(د:578هـ)، شاذلی(د:656هـ)، بدوی(د:‌675هـ) و‌ ابن فارض (د:633هـ) به اوج رسید. در قرن هفتم هجری فرقه ها و طریقه های صوفیانه زیادی از قبیل رفاعیه، شاذلیه، بدویه، دسوقیه و... رواج پیدا کردند و تصوف از حالتی که جریانی معنوی و سلوکی باشد، به سوی جریانی اجتماعی با نمودهای مردمی و عامه‌پسند تغییر جهت داد. اغلب این طریقه های صوفیانه غیر بومی بودند و از شرق و غرب جهان اسلام به مصر وارد شده بودند. این پژوهش بر آن است تا تاریخ تصوف در مصراز ورود اسلام تا پایان دوره ایوبی، با توجه به اطلاعاتی که منابع تاریخی در اختیار می گذارند، بررسی و تجزیه و تحلیل نماید.

ادیان عربستان از راه های گوناگون وارد منطقه عربستان شدند از جمله یهودیت پس از شورش های یهودیان علیه رومیان در اورشلیم که منجر به پراکنده شدن آنها از فلسطین و مهاجرت آنها به عربستان شد و مسیحیت که در نتیجه تبلیغ مبلغین مسیحی به سبب برخورداری از فرهنگ اطلاعات پزشکی توانستند به عربستان نفوذ کنند، زرتشت که از ایران وارد عربستان شد و به دنبال آنها ادیان دیگری مثل مانی و زندقه و مزدک، نیز به این سرزمین وارد شدند، صابئین نیز که خاستگاه آنها فلسطین بوده بر اثر فشارهای یهودیان به این سرزمین وارد شدند.در میان ادیان غلیت و نفوذ دین بت پرستی و پذیرفتن ادیان دیگر از طرف آنها بیشتر دیده می شود.با وجود ویژگی ها و عقاید و تعصبات شغل و حرفه آنها بخصوص در میان ادیان توحیدی به گونه ای مسالمت آمیز در کنار هم در مناطق مختلف زندگی می کردند. البته بعضی از ادیان از جمله یهودیت به خاطر تعصبات و عقایدشان و داشتن پیامبری دینی، خود را برتر از دیگران می دانستند و تعامل را به تقابل می کشاندند.اعتقادات مذهبی بعضی از ادیان زمینه را برای ظهور پیامبر جدید آماده می کردند و با ظهور اسلام نیز شرایط منطقه رو به تعامل بیشتری به پیش می رفت پیامبر اسلام با اجرای پیمان برادری مهاجر و انصار این تعامل را تقویت نمود و برای باقی ماندن دینشان سخت نمی گرفت و با گرفتن ذمه از بعضی از آنها را به رسمیت می شناخت. ولی با عقاید کفرآمیز بعضی از ادیان بخصوص بت پرستی مخالفت نمود که باعث نابودی و از بین رفتن آنها شد.کلمات کلیدی: ادیان ـ عربستان جاهلی ـ یهودیت ـ بت پرستی ـ مسیحیت ـ حنفا-زرتشت