جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «التقیة، مفهوم ها مدها، دلیلها» پیرامون یکی از آموزه های شیعی یعنی تقیه به نگارش در آمده است. مولف در ابتدای کتاب خود بحثی گذرا در رابطه با مفهوم لغوی، اصطلاحی و تاریخی تقیه انجام داده و در ادامه مباحثی مانند: هدف از تشریع تقیه، تقیه در قرآن، تقیه در سنت و دیگر موضوعات مرتبط را مورد بررسی قرار می دهد. وی همچنین به شبهاتی که در موضوع تقیه وارد شده است پاسخ می دهد.

«حوار مع الشيخ صالح بن عبد الله الدرويش حول الصحبة و الصحابة» نوشته آيت الله جعفر سبحانى در دو مجلد به نقد دو كتاب از يك عالم حنبلى پرداخته است. نويسنده در مقدمه جلد اول با اشاره به مقدمه كتاب «تأملات فى نهج البلاغه» كه در آن علما را به گفتگو دعوت كرده است، گشايش اين شيوه را آرزوى ديرين خود دانسته و مناقشاتش درباره كتاب مذكور را ارائه مى نمايد.

«الإيمان و الكفر فى الكتاب و السنة» كتابى است كلامى به زبان عربى، تاليف آيت الله جعفر سبحانى از علماى معاصر شيعه، كه به بررسى موضوع ايمان و كفر از ديدگاه قرآن كريم و سنت شريف نبوى مى پردازد. در اين كتاب حقيقت ايمان و كفر و حدود هر يك كاملا بيان شده و تفاوت ميان اسلام و ايمان مورد بررسى قرار مى گيرد و به نقد و بررسى حكم تكفير اهل قبله توسط فرقه وهابيت پرداخته شده، ثابت مى شود كه تكفير اهل قبله مادامى كه متدين به توحيد بارى تعالى و معتقد به رسالت پيامبر گرامى اسلام هستند رويه‌ اى كاملا اشتباه است. با ابطال اين ديدگاه اين نتيجه به دست مى آيد كه تمام طوائف و فرق اسلامى زير سايه اعتقاد به توحيد و رسالت پيامبر خاتم (ص) در زمره مسلمانان داخل اند و تكفير ايشان به هيچ وجه صحيح نمى باشد.

متن حاضر ترجمه کتاب «بحث حول المهدى (عج)» آیت الله شهید سید محمد باقر صدر است که با مقدمه و تحقیق آقاى دکتر عبدالجبار شراره منتشر شده است. شهید صدر در کتاب مزبور به روش عقلى به شبهات و پرسش هایى که درباره شخصیت مهدى موعود علیه السلام و قیام جهانى آن حضرت مطرح مى شود، پاسخ داده اند. و شاید بتوان گفت که از این نظر کتاب یاد شده حائز اهمیت بسیار بوده و بنیانگذار شیوه اى نو در موضوع مهدویت و منجى گرایى است.

«راه‍ی‌ ب‍ه‌ س‍وی‌ ح‍ق‍ی‍ق‍ت‌» ترجمه کتاب «م‍وت‍م‍ر ع‍ل‍م‍اء ب‍غ‍داد» است که به مباحث اختلافی بین شیعه و سنی پرداخته و در قرن 5 ق روی داده است. کتاب در رابطه با مناظره مشهوری که در منابعی معروف است در عهد سلطان ملکشاه سلجوقی بین حسین بن علی علوی، عالم بزرگ شیعه و عباسی، عالم بزرگ اهل سنت شکل گرفت. در خلال این مناظره حسین بن علی با آوردن مدارک و شواهد و ادله‌ ای که در مناظره مورد قبول واقع شد، سلطان ملکشاه سلجوقی و نظام الملک طوسی را درباره حقانیت تشیع قانع نمود. او در این مناظره از وقایعی چون داستان غرانیق، بدعت‌ های عمر بن خطاب، زنای خالد بن ولید، واقعه بیت بضعة الرسول، واقعه فدک، نماز تراویح، و سنت متعه یاد کرده و باعث شد که سلطان ملکشاه سلجوقی و خواجه نظام الملک طوسی از عقیده به مذهب سنت، دست بردارند.

«تاریخ اسلام کمبریج» در دو مجلد در سال ۱۳۸۳ توسط شرکت چاپ و نشر بین الملل وابسته به مؤسسه انتشارات امیر کبیر (وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی) توسط تیمور قادری ترجمه و منتشر شد. این کتاب در ردیف ده‌ ها مجلد کتابی است که دانشگاه کمبریج با استفاده از محققان انگلیسی و غیر انگلیسی برای کشورهای مختلف نوشته است. از جمله آنها تاریخ ایران کمبریج است که از آغاز تا انقلاب اسلامی در آن آمده و به فارسی هم ترجمه شده است. تاریخ اسلام کمبریج سالها پیش توسط همین ناشر و با ترجمه مرحوم احمد آرام ترجمه و منتشر شد. آن کتاب در یک مجلد بود و اکنون همان کتاب، با ترجمه دیگری و توسط همان ناشر در دو مجلد چاپ شده است. این در حالی است که در مقدمه، هیچ اشاره‌ ای به این که ترجمه نخست چه نواقصی داشته که همین ناشر مجبور به نشر دوباره آن شده، به چشم نمی خورد. احتمال می‌ رود که آن ترجمه با قدری تلخیص بوده و این ترجمه بسا کامل تر است. آنچه در این نوشته کوتاه مورد نظر ماست، مروری بر فصل دوم این کتاب است که توسط مستشرق کهنسال و معروف مونتگمری وات (استاد دانشگاه ادینبورو) نوشته شده است. این همان کسی است که دو مجلد کتاب با عناوین «محمد در مکه» و «محمد در مدینه» هم دارد که به عربی ترجمه شده است. مستشرق یاد شده آثار متعدد دیگری هم دارد که بیشتر آنها بازاری و عمومی است و برخی هم به فارسی ترجمه شده است. اين فصل از صفحه 65 آغاز شده و تا صفحه 99 ادامه يافته و ويژه زندگي تاريخ اسلام در عصر رسول الله (ص) است. آنچه که در اين فصل (و فصول ديگر) جلب توجه مي کند اين است که مؤلف هيچ نوع ارجاعي در ارائه مباحث نداده و مواد تاريخي با تحليل هاي وي بدون هيچ گونه منبع و مدرکي در اختيار گذاشته شده است. علي القاعده اين هم سبکي است که وجود دارد و البته کار ارزيابي را دشوار مي کند. در چنين سبک هايي، شايد چنين مقرر باشد که اصول تاريخي و مسلمات مبناي تحليل قرار گيرد. اين در حالي است که در بخش سيره، در اختيار بودن چنين مسلماتي کار دشواري است؛ چنان که نمونه هايي را که سخت محل ترديد است، در همين فصل ملاحظه مي کنيم که مبناي تحليل هاي نادرست قرار گرفته است.

«الاختلاف فى اللفظ و الرد على الجهمية المشبهة» اثر ابو محمد كاتب دينورى معروف به ابن قتيبه است كه به زبان عربى، پيرامون كلام سلفيه نوشته شده است. كتاب حاضر رساله‌ اى است مختصر كه در 20 بخش تنظيم گشته است. موضوع‌ هايى كه در اين كتاب مورد بحث قرار گرفته، به طور كلى اين هاست: قدر، تشبيه، خلق قرآن، رؤيت خداوند، عرش الهى و بررسى احاديث مختلف در اين باب. انبوهى از اطلاعات موجود در تأويل مختلف الحديث و حتى بسيارى از عبارات آن عيناً در اين كتاب تكرار شده است. مطلب ديگرى كه در اين كتاب مورد بحث است، انحراف متوكل از على (ع) و متمايل شدن او به منحرفين از حضرت مى‌ باشد. همچنين از لوازم قول به جسم داشتن خداوند بحث مى‌ كند.

«الاسماء الثلاثۀ الإله، الرب، العبادة» عنوان کتابچه اى است که به زبان عربى توسط آیت االله جعفر سبحانى به رشته تحریر در آمده است. این کتاب شرح سه کلمه فوق مى باشد که معانى آنها را در کتاب و سنت مورد دقت قرار داده است. نویسنده در مقدمه، سه کلمه: اله، رب عبادت را از مهم ترین تعالیم قرآن کریم مى شمارد. وى شایسته مى داند که مسلمان باهوش به معناى آن اطلاع یافته و پرده هاى ابهام را از معناى این کلمات کنار بزند؛ لذا در این رساله به مطالعه این کلمات در قرآن کریم، سنت نبوى و کلمات علماى ابرار اقدام مى کند.

«هذه هى الوهابية» اثر گرانقدر دانشمند معاصر محمدجواد مغنيه در نقد و ردّ مذهب ساختگى وهابيت، به زبان عربى به رشته تحرير در آمده است. نويسنده در مقدمه كتاب به بيان تاريخچه مطالعات خود در رابطه با اين حركت انحرافى پرداخته است و نام برخى از كتاب‌ هاى مفيد را ذكر كرده است. سپس به اين نكته اشاره مى‌ كند كه پس از بررسى كتب و منابع وهابيت آنچه نظر او را جلب كرده است، حرص شديد وهابيت - در حد شهوت و انتقام - بر تكفير امت محمد (ص) بوده است. مطالب اين اثر در 10 عنوان تنظيم شده است و هر عنوان نيز مشتمل بر ريز عناوين ديگرى است كه واقعيت‌ هاى تازه‌ اى را در ارتباط با اين تفكر فاسد روشن مى‌ نمايد. در ابتداى كتاب نويسنده به اداء فريضه حج اشاره مى‌ كند كه سالهاست بر دوش او سنگينى مى‌ كند و به دلائل مادى و غير آن و ممانعت حكام سعودى از ورود ايشان به آن سرزمين به سبب تأليفاتش، به تأخير افتاده است. در ادامه به بحث اسلام و كفر مى‌ رسيم. ابن تيميه اهتمام زيادى به تكفير مردم داشته تا آنجا كه تفسيق و تكفير آغاز و پايان كتب و احكامش بوده است. اين مطلب از زواياى مختلف مورد بررسى قرار گرفته است. دولت اسلامى مبحث ديگرى است كه در آن دولت سعودى به چالش كشيده شده و اعتقادات وهابيت با خوارج نهروان مقايسه شده است، چرا كه وهابيت نيز همانند خوارج ريختن دماء مسلمانان را حلال مى‌ شمارند. اسلام در مفهوم وهابيت بسيار ضيق و محدود است. تفسير خاص آنها از توحيد كه با جميع مسلمين مخالف است، سبب انهدام قبور و تحريم نماز ودعا در اين اماكن و تحريم زيارت قبر نبى اكرم (ص) و... شده است لذا نويسنده به تشريح افكار و معتقدات وهابيت و دفاع از حريم تشيع مى‌ پردازد.

كتاب «تاریخ الشیعة و عقیدتهم» اثر آيت الله جعفر سبحاني تبريزي مي باشد که به بررسی تاریخ شیعه و عقاید این فرقه می پردازد. مولف در فصول اولیه به بررسی مبدأ شیعه و اعصار گوناگون تاریخی همانند دوره اموی و عباسی که شیعه در آن زمان ها فعالیت داشته است می پردازد و مباحثی همانند بررسی شخصیت عبدالله بن سبا را از نظر می گذراند. وی در این فصول مختصری از زندگی ائمه اثنی عشری را بیان کرده و در زمینه بحث مهدویت و پاسخ به سوالات و شبهات مربوط به آن قلم می زند. در سایر فصول نیز به فرقه هایی که بین فرقه شیعه و سایر فرق اسلامی وجود دارد اشاره کرده و همچنین بحث های مفصلی حول محور اعتقادات شیعی بحث کرده و در پاسخ گویی به شبهاتی که در زمینه اصول و فروع بر این فرقه وارد شده است می کوشد.