SearchIn5Lib | کتابخانه مجازی الفبا

امسال که اصفهان به عنوان پايتخت فرهنگي جهان اسلام اعلام شد، کتابهايي در اين شهر در تاريخ شهر و علماي آن انتشار يافت. از آن جمله کتاب دو جلدي دانشمندان و بزرگان اصفهان اثر مرحوم مصلح الدين مهدوي بود. آن عزيز سالها به کار نوشتن در باره اصفهان پرداخت و آثاري پرارج از خود برجاي گذاشت. اين يکي از آثار چاپ نشده او بود که در عين حال تکميل برخي از آثار چاپ شده گذشته او بود. اين کتاب به کوشش آقايان رحيم قاسمي و محمدرضا نيلفروشان به چاپ رسيد.

اما کتاب ديگري که در باره علماي اصفهان بر زمين مانده و چاپ نشده بود، اثر مرحوم مرحوم ميرسيد علي جناب از روحانيون دوران مشروطه تا اوائل دوره رضاشاهي است. کتاب الاصفهان ايشان سالها پيش چاپ شده بود و وعده چاپ مشاهير هم مدتها بوده که داده مي شد تا در نهايت در روزهاي اخير اين اثر به بازار عرضه شد.

اين کتاب مشتمل بر شرح حال بيش از هفتصد تن از علما و مشاهير شهر اصفهان است. غالب آنها از مآخذ ديگر گرفته شده و ترکيبي در مطالب صورت گرفته و به صورت نو درآمده است. اما شماري از شرح حال ها هم که به خصوص شامل معاصرين مي شود، از تازه هاي جناب به حساب مي آيد.

در بسياري از موارد شرح حال افراد به صورت تک و غير خانوادگي آمده اما در مواردي اين شرح حالها به صورت خانوادگي ارائه شده و ارتباط اشخاص به خوبي با يکديگر بيان شده است.

کتاب در نزديک به هشتصد صفحه بوده و فهرست اعلامي هم براي آن تدارک ديده شده است.

بدون ترديد امکان تصحيح بهتر کتاب وجود داشته اما همين مقدار را هم بايد مغتنم شمرد و از همه دست اندرکاران تشکر کرد.

انتشار آثار فارسي به خصوص در زمينه هاي تاريخي در افغانستان هميشه محدود بوده اما به هيچ روي قابل صرف نظر کردن نيست. در اين کشور، اکنون کار انتشار کتاب اندکي به پيش رفته است. سابق براين افغانها آثار فارسي خود را در ايران يا پاکستان چاپ مي کردند اما اکنون به نظر مي رسد راه چاپ آنها در افغانستان گويا هموارتر شده است.

کتاب «در خط آتش» يکي از جديدترين آثاري است که توسط بنگاه انتشاراتي ميوند در کابل به چاپ رسيده است. اين کتاب خاطرات پرويز مشرف رئيس جمهور پاکستان است که زندگينامه خود را به ضميمه مرور بر مهم ترين تحولات سياسي پاکستان طي چند سال گذشته بيان کرده است.

طبعا بخش هاي نخستين آن بيشتر جنبه فردي دارد اما هرچه به دوران رياست وي بر ستاد مشترک و فرماندهي ارتش و سپس کودتا و گرفتن پست رياست جمهوري نزديک مي شود، جالب تر و خواندني تر مي شود.

وي در شانزدهم نوامبر سال 2002 مقام رياست جمهوري را در دست گرفت. طبعا مدعي است که همه چيز در قالب دمکراتيک آن هم به بهترين صورت آن انجام پذيرفته است.

با واقعه يازدهم سپتامبر تغييرات عجيبي در دنياي جديد آغاز شد و پاکستان به عنوان مرکز تروريسم نقش محوري داشت.

در اخبار اين روزها – اسفند 85 - ديديم که به هر حال يک پاکستاني به نام خالد شيخ محمد مسووليت يازدهم سپتامبر را پذيرفت. وي مرد شماره سه القاعده تا پيش از سال 2003 بوده است.

در تمام جريان تررويستي القاعده نيروهاي عرب عربستاني و پاکستاني حضور قاطع داشته اند. رتبه بعد از يمني ها و سپس از مصر و نقاط ديگر بوده است. مهم تر نقش دولت پاکستان در حمايت تام و تمام از طالبان طي سالهاي سال بوده است.

فصل بيستم اين کتاب (از بخش چهارم) در باره جريان هاي پس از يازدهم سپتامبر و مسووليتي است که جناب ايشان در مبارزه با تروريسم بر عهده گرفته است.

فصل بيست و يکم کتاب شايد از همه مهم تر باشد زيرا اختصاصا مروري بر اطلاعاتي است که وي معتقد است با استفاده از نظام اطلاعاتي پاکستان در باره ملاعمر و بن لادن در اختيار مي گذارد. دو شخصيتي که طي يک دهه گذشته شخصيت هاي دوگانه اي براي بسياري از مردم جهان و مبهم براي غالب مردم دنيا بوده اند.

وي با اشاره به اين که ما به همراه امريکا و سعودي مجاهدين افغان را عليه نيروهاي شوروي تجهيز کرديم مي نويسد که فکر نمي کرديم که با خاتمه جهاد چگونه مي توان اين افراد را به زندگي مثمر و عادي سوق داد. اين اشتباه بزرگي بود که براي افغانستان و پاکستان خيلي گران تمام شد و امريکا هم به آن بي توجهي کرد. وي مي گويد طالبان پديده تازه بعد از شوروي نبودند آنها از سوي همان آموزگاران در همان مدارس ديني آموزش يافته بودند که مجاهدين توليد شده بودند.

مشرف تأييد مي کند که طالبان مورد حمايت کامل دولت پاکستان بود و تمام تلاش پاکستان اين بود تا نشان دهد که با حمايت از طالبان منافع سياسي پاکستان در منطقه را افزايش دهد. از سال 1996 عرب هاي زيادي که بعد از جهاد افغانستان به کشورهايشان بازگشته بودند دوباره به افغانستان آمدند. شمار زيادتري از افرادي با اين مدل فکر از بنگلادشي ها، چچني ها، ايغوري هاي چيني و ... راهي افغانستان شدند. تروهاي القاعده در سفارت خانه هاي امريکا در کنيا و تانزانيا در سال 98 آغاز شد و کم کم خطر اين گروه براي امريکايي ها مطرح گرديد. به تدريج القاعده موضع ضد سعودي هم گرفت و اين در حالي بود که همچنان با مقامات پاکستاني در تماس بودند. تا آن که بالاخره واقعه يازدهم سپتامبر رخ داد و طالبان با تحويل ندادن بن لادن افغانستان را آماج حمله امريکايي ها قرار دادند.

سير داستان نشان مي دهد که پاکستان تا چه اندازه در تمام اين قضايا حضور مداوم و جدي داشته است. اساسا روي کار آوردن مشرف براي پايان دادن به اين نقش بوده و تلاش امريکايي ها براي مهار کردن تروريسم طالبان و پاکستان به دست مشرف بوده است.

وي سپس شرحي از زندگي گذشته بن لادن به دست داده و به مهم ترين مقاطع زندگي سياسي وي از سالها پيش از روي کار آمدن طالبان اشاره مي کند.

وي در فصل هاي بعدي به بحث در باره کشيده شدن جنگ به پاکستان، تعقيب جنايتکاران، تنگ ساختن دام، القاعده در کوهستانها، سازگاري تروريسم با دين و در نهايت مروري بر پاکستان جديد هسته اي، آزادي زنان، ديپلماسي نوي پاکستان و مسائلي از قبيل زلزله و رسيدگي دولت به زلزله زدگان دارد.

مقدمه مشرف بر اين کتاب از اول اگوست 2006 است و مترجم مقدمه اش را در زمستان 1385 نوشته و بنابرين اثر کاملا تازه و جديد است.

شماره جديد مجله الحج وزارت حج سعودي ويژه نامه اي براي سفرنامه هاي حج دارد و ضمن آن مروري بر برخي از سفرنامه ها کرده است. در شماره هاي گذشته هم بخشي از مجله البته اختصاص به همين سفرنامه ها داشت. اين ويژه نامه از ص 25 به بعد آغاز مي شود.

نخستين گزارش با عنوان رحلة الحج بين امير الشعراء و شاعر الاسلام يعني ميان احمدشوقي و اقبال لاهوري است. شعر معروف الي عرفات الله يا خير زائر که بعدها ام کلثوم آن را خواند، از همين احمد شوقي است که شاعر خديو مصر عباس حلمي پاشا بود. وي در سال 1909 به حج آمد. نويسنده مقايسه اي ميان شعر او و شعر اقبال لاهوري دارد که اصولا رويکرد اصلي او در اشعارش، بيدار کردن مسلمانان است. شعر معروف وي ارمغان حجاز است که در اين مقاله به اشتباه «ارمضان حجاز» چاپ شده و اين به دليل ناآشنايي با کلمات فارسي است. نويسنده معقتد است که شعر اقبال، به مراتب در مقايسه با شعر شوقي، از شور و نشاط و صدق و حرارت بيشتري برخوردار است.

گزارش بعدي از فريا ستارک انگليسي است. وي در سال 1893 به دنيا آمد آن هم در پاريس! اما در لندن زندگي کرد. هفت زبان مي دانست. وي در سال 1927 به سمت لبنان و سوريه و سپس ايران و عراق حرکت کرده شصت سال از عمرش را در سفر سپري کرد. حاصل اين سفرها چيزي حدود 22 عنوان کتاب بوده است. بخشي از اين سفر در منطقه جنوب جزيره العرب بوده است که اين گزارش اختصاص به مطالب آن سفر و کشفيات او دارد که از آن جمله معبد اله ماه است.  بخش هاي آسيايي سفرنامه هاي وي با عنوان طريق الاسکندر نامگذاري شده است.

گزارش بعدي از قرن دوازدهم هجري از ورثيلاني است که در سال 1179 اراده حج کرده از بجايه در دورترين نقطه از شمال افريقا به حج آمده است. نام سفرنامه وي نزهة الانظار في فضل علم التاريخ و الامصار است که به الرحلة الورثيلانيه شهرت يافته است. وي که مريدان فراوان داشته سيصد تن از آنان را در اين سفر همراه خويش به حج آورده است. گزارشي از منطقه بدر اين اثر آمده سپس از مکه و اطراف آن، لباس احرام، نماز داخل کعبه، و مشاهد و مزارات از جمله مسائلي است که وي مورد توجه قرار داده است. در اين گزارش صرفا به مطالبي که وي در باره مکه داشته مرور شده و از بخش مدينه آن ياد نشده است.

گزارش ديگر از سفرنامه عبدالوهاب عزام در مدينه منوره و مکه معظمه است. وي در سال 1893 به دنيا آمده و پس از فارغ التحصيل شدن در الازهر و نيز گرفتن فوق ليسانس از مدرسه السنه شرقي لندن به تحقيق و تدريس پرداخته است. وي زماني سفير دولت مصر در سعودي و پاکستان بوده است. کار مهم وي ترجمه شاهنامه به زبان عربي است. وي نيز گزارش بسياري از سفرهاي خود را نوشته و از آن جمله گزارش سفري است که به حج داشته است. نويسنده گزارش برآن است که اسلوب وي در وصف دقيق اماکن و مزارات بسيار شيرين و قابل توجه است.وصف مني، وصف مدينه منوره و جاي جاي آن از مطالبي است که وي در اين گزارش خويش انتخاب و در اينجا آورده است.

سفرنامه محمد المنصوري الغسيري به حج در شمارهاي متعدد مجله البصائر چاپ شده و اين گزارش اختصاص به آن دارد. وي الجزايري است. اين سفرنامه در سال 1373 ق در مجله ياد شده چاپ شده است. گزارش وي به دليل ستايش هاي فراوانش از ملک عبدالعزيز مورد توجه نويسنده اين مقاله قرار گرفته است. به نظر نويسنده اين گزارش، وصف او از جغرافياي مکه عالي است، از قصر ملک، از هتل ها، و بسياري از جنبه هاي عمومي رفتار حجاج.  وي ديدارهايي هم با بزرگان مکه داشته که از آنان هم ياد کرده است.

مرور بعدي بر سفرنامه شاعر محمود غنيم است. در باره وي در مجله الحج سال 1368ق مقاله اي منتشر شده است. سفرنامه وي به لحاظ جنبه شاعري او به زبان شعر است و در اين گزارش هم بخشي از اشعار وي آمده است.

سفرنامه بعدي از عبدالکريم جرمانوس است که با عنوان الله اکبر منتشر شده است. وي بيشتر سالهاي زندگي اش را در لاهور و دهلي و حيدرآباد سپري کرده و به تدريس مشغول بوده است.

باقي صفحات مجله اختصاص به مقالات ديگري در زمينه حج و تاريخ حرمين دارد.

به مناسبت اربعين درگذشت استاد علي دواني، مجموعه مقالاتي به همت فرزند ارشد ايشان جناب استاد محمد رجبي انتشار يافت.

در اين مجموعه اين عناوين آمده است:

پيام تشکر و امتنان خانواده

پيام تسليت رهبري

علامه دواني در آئينه آثار خود

علامه دواني از منظر مراجع و علما

علامه دواني از منظر شخصيت ها و نهادها

علامه دواني از منظر احزاب جمعيت ها و رسانه ها

علامه دواني از منظر دوستان

علامه دواني ازمنظر فرزندان

علامه دواني از منظر بستگان

پيام هاي تسليت

گزراش مراسم تشييع و مجالس ترحيم در تهران و شهرستانها

فهرست آثار

تصاوير شخصي

بازتاب رحلت در صفحه اول مطبوعات

در مجموع، مجموعه بسيار ارزشمندي است و با توجه به زمان کوتاهي که در اختيار بوده، کار مفيدي صورت گرفته است.

بخش پاياني هم که تصاوير شخصي مرحوم استاد دواني است، ديدني است.

مجموعه مقالاتي در پاسداشت مقام علمي، فرهنگي و تاريخي دکتر عبدالحسين نوايي انتشار يافت. اين مجموعه مقاله از دوستان و دوستداران مرحوم نوايي و عمدتا در زمينه هاي تاريخي است. در ميان آنها برخي از مقالات قابل توجه و خواندني است.

برخي از مقالات عبارت است از:

دوازده حکم صفوي و چند سند ديگر در باره تجارت هلنديان / ايرج افشار

معرفي اثر شناخته نشده اي در تاريخ عصر صفويه «تراجم الاعيان من ابناء الزمان» / دکتر محجوب الزويري

مروري بر داستان هاي هزار و يکشب / حسن ميرزا محمد علائيني

رهيابي اسلام به مصر / رضا شعباني

شاطرها در دوره صفويه / خسرو خواجه نوري

معرفي رساله سياست و فعاليت حزب اراده ملي / حسين حسيني جوادي

دارالضرب طهران / عقبدالله عقيلي

رابطه تجار و حکومت در دوره قاجاريه / ابوالحسن شهواري

اسناد ديواني بقعه شيخ صفي الدين اردبيلي / عمادالدين شيخ الحکمايي

پارسي ملافيروزه يا پارسي سره / محمد ترکمان

نادرقلي و رسميت يافتن مذهب پنجم / محمد جعفري هرندي

واژه هاي ايراني در زبان مغولي / محسن جعفري مذهب

تلاريخ سلاطين خلافت تزيين سلسله عليه صفويه / به کوشش منصور صف گل

اغول قايميش و مسأله حاکميت و نظام حکومتي در نزد مغول

اسب هاي بازنده / محمد ابراهيم باستاني پاريزي

نقشبنديه / مهدي گلجان

فرقه دموکرات آذربايجان خودمختاري يا تجزيه طلبي / سليمان امين زاده

جايگاه کتاب دياربکريه در منابع تاريخ ايران / محمد حسين اردوش

مسائل سفر حج خراسانيان در دوره تمدن اسلامي / عبدالرسول خير انديش

دولت آخرالزمان: نمونه اي از تکاپوهاي عالمان شيعه براي مشروعيت بخشيدن به حکومت صفوي / مهدي فراهاني منفرد

در ميان مقالاتي که در اين مجموعه آمده، شماري مقاله مربوط به شرح حال نوايي يا خاطراتي از اوست که مي بايست جدا مي شد و در يک بخش خاص ارائه مي گرديد. برخي از اين عناوين به اين شرح است:

شرح احوال و آثار نوايي / الهام ملک زاده

به ياد استادم / رامين يلفاني

شرح احوال / اميد قنبري

ويژگي ها و خاطراتي از استاد نوايي / عمادالدين فياضي

نيم قرن پويش انديشه / محمد کلهر

هجرت به حبشه يکي از گام هاي اساسي نهضت اسلامي رسول خدا (ص) در دوران بعثت است، نهضتي که دورانديشي معقولي در آن بود و حضرت براي حفظ مسلمانان از دست فشار آزاردهنده مشرکان و براي جلوگيري از ارتداد برخي از اصحاب آنان را به نقطه اي خارج از جزيره العرب فرستاد. بعد از آن هم به دليل ناامني مدينه، تا سال هفتم هجري اجازه بازگشت رسمي به آنان نداد و تنها در آستانه سال هشتم هجري بود که جعفر بن ابي طالب رهبر اين حرکت، با يارانش به مدينه بازگشتند.

کتاب حاضر تحقيقي مستقل در باره اين مقطع از تاريخ نهضت است که توسط محمد فارس بن الجميل نوشته شده و استاد ارجمند و مترجم توانمند جناب آقاي عليرضا ذکاوتي آن را ترجمه کرده اند.

بخش هاي کتاب عبارتند از:

مهاجرت و علل آن

مهاجرت اول

آمادگي مهاجرت و سفر به سوي حبشه

بازگشت مهاجران به مکه

مهاجرت دوم

موضع گيري قريش نسبت به مهاجرين

موضع گيري نجاشي نسبت به مهاجرين

مضمون روايات

موضع گيري نجاشي نسبت به مهاجران مسلمان و نمايندگان قريش

رابطه پيغمبر (ص) با نجاشي

نجاشي معاصر پيامبر

بازگشت جعفر و يارانش از حبشه

مهاجران بازگشته از حبشه

در ادامه هفده پيوست حاوي توضيحاتي از متون کهن و جداولي براي نام هاي مهاجران ارائه شده است.

بخش انتهايي کتاب (137 – 205) گزارش ديگري از هجرت حبشه به قلم رسول جعفريان است که براي تکميل آن بحث تدوين و در بخش نهايي کتاب قرار داده شده است.

از نسل مجلات تاريخي کهن عراق کمتر نشاني باقي مانده است. با اين حال هنوز هم مجلاتي وجود دارد که به رغم کيفيت پايين چاپ نشانگر تلاش هاي علمي است که در اين اوضاع و احوال وانفسا در عراق صورت مي گيرد.

يکي از مراکزي که نيمه فعال است بيت الحکمه است که رياست فعلي آن با استاد دکتر عبدالجبار ناجي مورخ بنام و شايسته عراقي است. از وي آثار فراواني به ويژه در ارتباط با شرق شناسي انتشار يافته است.

ايشان در روزهاي اخير برخي از نوشته هاي خود را به کتابخانه تقديم کردند که از آن جمله اينهاست:

اسهامات مورخي البصره في الکتابه التاريخيه

بغداد في کتابات الرحالة العرب و الاجانب  من القرن التاسع الي القرن الخامس عشر الميلادي

دراسة في الادارة المدنية في العصر العباسي که از کارلا ال کلاوسنر است و استاد عبدالجبار با تعليق و ترجمه آن را نشر کرده اند.

المدن العربية الاسلاميه

اينها تنها برخي از  آثار ايشان است.

ايضا سه شماره از مجله دراسات تاريخيه که متعلق به بيت الحکمه را فرستادند. شماره 18 آن گويا آخرين شماره است با عنوان بي طرفي تاريخي و مسأله وثاقت

مقالات اين شماره چنين است:

ندوة العدد حول الموضوعية التاريخيه و التوثيق / عبدالجبار ناجي

اهمية الوثائق في البناء الموضوعي للتاريخ / ظاهر محمد صکر الحسناوي

المواقع الاثريه العراقيه في عصر المعلومات و الاتصال / يسري صادق الجلال

منهج المستشرقين في قراءة مفردات من التاريخ اسلامي بين الرفض و الاستجابه – وقفة علي الاستشراق الامريکي / عبدالجبار ناجي

التأويل الديني للتاريخ / عامر عبد زيد

النقد التاريخي بين الاصوليين و المورخين / هادي حسين حمود

مواد الکتابة من خلال النصوص التاريخية و الدلائل الاثرية الالواح وا لرق / حسن عيسي علي آل حکيم

راويه الطف: حميد بن مسلم الازدي / محمد جواد نورالدين

مصنفات الحيرة الضائعة / نصير عبدالحسين الکعبي

المثقف العربي المعاصر و طروحات المستشرقين حول السيرة النبوية الواقع و التأثير / عمار نصار عبودي

هلال بن المحسن الصابي و منهجه في کتابة التاريخ / حسين داخل البهادلي

تازه ترين اثري که در آستانه فرار رسيدن سالگرد شهادت استاد مطهري انتشار يافته مجموعه نامه هايي از برخي شخصيت ها  به آقاي مطهري و از ايشان به ديگران همراه با برخي از يادداشت هاي قابل توجه است که بسياري از آنها براي نخستين بار منتشر مي شود. از آن جمله پنج نامه از امام که دست کم يک مورد آن مهم است. همچنين در جمع نامه هاي حاضر، نامه اي ده صفحه اي از دکتر شريعتي به آقاي مطهري چاپ شده که آن هم جالب توجه است. به علاوه يادداشت هايي از آقاي مطهري در باره شوراي روحانيت تهران و اساسنامه آن، که آن هم بايد در زمره اسناد جدي مربوط به روحانيت در دو دهه پيش از انقلاب شناخته شود. کتاب شامل چهار فصل است و در اينجا مروري بر آنها خواهيم داشت.

فصل اول نامه هايي است که به آقاي مطهري نوشته شده است.

در نامه اي، امام خميني به آقاي مطهري مي نويسد: کوشش کنيد اکنون که با توده جوان محتاج به هدايت سروکار داريد، آنها را نجات دهيد از ين منجلاب، و معنويات را با زبان شيرين خودتان به آنها بفهمانيد... اين براي شما بهتر است از آن که زندگي به اصطلاح مرفهي داشته باشيد.و بس. اينجانب نتوانستم کاري که پسند درگاه متعال باشد انجام دهم و هم اکنون که مشرف به سراشيبي قبر هستم نمي دانم چه جواب بدهم. از خودم مأيوس و به لطف خداوند تعالي اميدوارم... کتابي که فرستاده بوديد مقاله شما را تا آخر خواندم و اميد است توفيق مقالات ديگر هم واصل شود. مقاله مستدل جالبي است و بايد هم جالب باشد. .. در خاتمه بايد بدانيد که اگر خداي نخواسته کسي از جناب عالي چيزي بگويد يا بنويسد، با سوابقي که از شما دارم و اطميناني که به شما دارم مورد هيچ اثري نخواهد بود. ولي تاکنون همچو مطلبي واقع نشده است. (ص 12).

گفتني است بر اساس شواهد و قرائني که داريم، امام در طول سالهاي در تبعيد، بالاترين اعتماد را به آقاي مطهري داشت و به رغم آن که بر اساس اصول مردم داري با همه افراد - منهاي کساني که وضعيتشان آشکارا منفي بود - کار مي کرد، اما بالاترين سطح اعتماد را به آقاي مطهري داشت.

در اينجا چند نامه ديگر هم از امام به آقاي مطهري هست.

دريک مورد امام در پاسخ نامه آقاي مطهري نوشتند «آنچه در رأس مفاسد است همان امر سوم است که اشاره کرده ايد که حوزه از درون تهديد مي شود. بايد آن علاج شود و علاجي جز آن که شخصيت هايي که مورد قبول باشند و از حيث معلومات قابل عرضه باشند در حوزه ها باشند و آنها ابتکار را در دست گيرند. شما براي انتخاب اين اشخاص بهتر خبره هستيد و مي توانيد اشخاص را پيدا کنيد که ... به تدريج در روحيه جوانها مؤثر شوند.» (ص 18)

در نامه آيت الله شريعتمداري به آقاي مطهري مطالب متعددي در پاسخ ايرادات و انتقادات آقاي مطهري درج شده است. معلوم مي شود که آقاي مطهري نامه اي سراسر انتقاد به آقاي شريعتمداري نوشته بوده و ايشان در اين پاسخ از خود دفاع کرده است. از جمله آقاي شريعتمداري مي نويسد: سرکار عالي مي دانيد عده زيادي از کساني که خود را دوآتشه معرفي مي کردند عوض اين که با مبادي فساد بجنگند لبه تيز مبارزه را به آقايان مراجع و بزرگان دين متوجه کردند (ص 34). مرقوم فرموده ايد که «گله حقير از آقايان متعقب شد به اين که آقايان منتظري و رباني را گرفتند». در اينجا آقاي شريعتمداري ازخودش دفاع مي که مسأله مذکور اسباب دستگيري آنان نبوده بلکه پخش اعلاميه از سوي پسر آقاي منتظري سبب دستگيري پسر و بعد پدر و سپس ديگران بوده است (ص 36 – 37). آقاي شريعتمداري نوشته است: مرقوم فرموده ايد که صلاح بود دارالتبليغ آن موقع اقدام نشود و قدري تأخير افتد». (38).

نامه اي ديگر از يکي از فضلاي حوزه و منبرهاي است که در نقد خاتم پيامبران نوشته شده است. اين نويسنده نامه اش را براي آقاي مکارم فرستاده و ايشان آن را براي آقاي مطهري ارسال کرده اما نام آن شخص را قلم گرفته است (ص 46). اين چند انتقاد مربوط به نوشته دکتر شريعتي در اين مجموعه است که با نام از هجرت تا وفات در آن به چاپ رسيده بود.

يک نامه ده صفحه اي از دکتر علي شريعتي به آقاي مطهري که البته از آغاز آن موضوعش روشن نيست، جزو بهترين اسنادي است که در اين مجموعه گويا براي نخستين بار چاپ شده است.

 دکتر در اين نامه مي نويسد «اين اندازه ها شعور دارم که وقتي سرکار در ميانه هستيد و مسؤوليت امري را داريد، من و امثال من هرگز نبايد دغدغه حيثيت و شخصيت و آبروي خود را داشته باشيم و اگر لحني يا رفتاري هم به ظاهر منافي حيثيت خود احساس کرديم بايد بدانيم که اشتباهي رخ داده است يا مصلحتي در کار بوده است و چون آن مصلحت را شخصي چون سرکار تشخيص داده ايد بايد مطمئن باشيم که اگر خود نيز دست اندرکار بوديم چنين مي گفتيم و مي کرديم» (ص 56).

از ادامه نامه کم کم مي فهميم که موضوع از چه قرار بوده است. برنامه سخنراني دکتر در تهران بوده و او نيامده و اکنون توضيح مي دهد که بيمار شده است. در عين حال، مشکل آن است که در برنامه اي براي حسينيه در روزنامه چاپ شده بوده، اسم دکتر در حاشيه قرار گرفته بوده و تصور اين بوده است که وي به خاطر غرور و خودخواهي و از اين که ديده است که اينچنين تحقير شده به تهران نيامده است. او توضيح مي دهد که گرچه اين بي تأثير نبوده اما مشکل اصلي بيماري او بوده است وي مي نويسد: «مسأله ارشاد و سخنراني من در ارشاد از نظر وضع من چندان اهميتي ندارد که من نه اهلم براي چنين کاري و چنان جايي و نه اهل چنين کاري و جايي و به هر حال تمام شد و آنچه مي ماند ارادت من است و لطف و محبت سرکار که از خداوند جدا مي خواهم که در چنين لحظه حساس و تعيين کننده اي از تاريخ و سرنوشت جامعه ما به شما که در صفي قرار داريد که مدافعاني سخت سست دارد و محافظاني چُرتي  و نابينا و به خود مشغول، صبر و قدرت تحمل رنج و به خصوص رنجهاي من حيث لايحتسب عنايت فرمايد که در اين راه دشوار و دراز و بي آب و آبادي و آسودگي شرط اول قدم است (ص 62).

نامه اي از صادق طباطبائي در باره درخواست کمک از طرف اتحاديه انجمنهاي اسلامي دانشجويان در اروپا با اين ايده که هر سازمان  مسلکي و صنفي نياز به يک ارگان انتشاراتي دارد. سپس شرح اين که نشريه «اسلام مکتب مبارز» به راه افتاده و هر سه ماه چاپ مي شود. و نيز اين که هم مشکل معنوي و تحقيقي دارند و هم مشکل مادي. و در نهايت درخواست مقاله ولو با اسم مستعار. و در نهايت: اميدواريم با بيانات فوق توانسته باشيم شما برادر دانشمند و محقق ارجمند و عالي قدر را به ضرورت امر واقفتر کرده و از پشتيباني معنوي و مادي شما برخودار باشيم. (ص 85).

در فصل دوم نامه هاي آقاي مطهري به ديگران آمده است. نخستين نامه براي مدير مجله زن روز که در نهايت منجر به چاپ مقالات ايشان در آن نشريه شد.

نامه هايي به پدر که با تعبير «روحي فداک» آغاز مي شود (ص 85، 97، 99). نامه هايي به فرزندش علي، دخترش سعيده که پيش از اين چاپ شده بود. نامه اي به هيئت مديره مسجد الجواد در باره وضعيت مسجد، نامه هاي ايشان به دانشکده و رئيس دانشگاه و راشد به عنوان رئيس گروه فلسفه و غيره و غيره. در اين بخش، نامه هاي اداري ايشان و يا آنچه خطاب به ايشان بوده، درج شده است. بر اساس نامه اي که در ص 128 آمده آقاي مطهري در دوم ارديبهشت 53 به مقام استادي ارتقاء يافته است.

فصل سوم نوشته ها و يادداشت هاي سياسي – اجتماعي درج شده است. نخستين آنها يادداشت يازده صفحه اي است براي شوراي روحانيت تهران. کار شورايي و ترکيب آن و همين طور شرحي از نيازهاي علمي و عملي و موضوعاتي که بايد در آنها تحقيق صورت گيرد. (137 – 147)

يادداشتي در باره تشکيلات روحانيت تهران که در قالب يک اساسنامه تنظيم شده است. هدف در آغاز آمده و هفده اصل ذيل آن بيان شده و بحث پايان يافته است. (148 – 151).

متني به عنوان اساسنامه شوراي روحانيت تهران آمده است. تاريخ آن سال 1382/1342 است. پس از شرح مسائل کلي از اصول تشکيلات، تشکيلات و شعبه هاي لازم از قبيل شعبه تحقيقات شعبه تبليغات و انتشارات و سازندگي جامعه، شعبه اطلاعات، شعبه ارتباطات، شعبه اجتماعي يا امداد، شعبه پرسش و پاسخ، دفتر سخن به ميان آمده است. اين مسائل با تفصيل هرچه تمام تر نوشده شده است.(152 – 167)

يادداشتي از آقاي مطهري در باره قيام 15 خرداد درج شده است. ايشان در اينجا نقاط قوت وضعف را مورد بررسي قرار داده است. 169 – 173

متن بازجويي ساواک از آقاي مطهري پس  از آن آمده است (174 – 178).

نامه آقاي مطهري در باره ماجراي برخورد با يک استاد مارکسيست در دانشکده اليهات که آن را براي دکتر محمد محمدي رئيس دانشکده الهيات نوشته اند (180 – 194) برخوردي که سبب شد تا آقاي مطهري زود هنگام از دانشگاه بازنشست شود.

اعلاميه مشترک آقايان مطهري و بازرگان در باره آثار شريعتي (195 – 196).

يک بيانيه سياسي در دوران انقلاب به قلم آقاي مطهري (198 – 203)

يک يادداشت کوتاه در باره درخواست بختيار براي رفتن خدمت امام (204 – 205).

فصل چهارم چند يادداشت ويژه است. نخستين آنها يادداشتي است در تقويم ايشان در باره زنداني شدن و آزادي در جريان قيام پانزده خرداد (209 – 210).

يادداشتي در باره درس معارف قرآن خود در قم (214 – 215).

متن سنگ مزار مادر استاد به قلم آقاي مطهري (219)

تصوير برخي از نامه ها در پايان کتاب آمده است.

رسول جعفريان - 4 فروردين 86 

شماره جديد مجله 15 خرداد مثل سابق به بررسي تاريخ معاصر ايران مي پردازد. در اين شماره مطالب زير بررسي شده است:

سخن سردبير در اين شماره با عنوان «هشداري جدي براي پاسداري از ارزش هاي انقلاب اسلامي» هشدار به نشر مطالب سکولار وضد ارزش هاي انقلاب اسلامي است. رويکرد سردبير بيشتر نقد گفته هاي دکتر سريع القلم در کتاب «ايران و جهاني شدن، چالش ها و راه حل ها» نشر مرکز تحقيقات استراتژيک است.

عزاداري امام حسين عليه السلام در دوره پهلوي اول از رضا رمضان نرگسي به بررسي عزاداري سيد الشهدا در دوره رضا خان مي پردازد. وي با بررسي هاي جديدي به بررسي مخالفت هاي علما و مردم با اين سياست ضد اسلامي رضا خان مي پردازد.

مأموريت ويژه ژنرال رابرت هايزر براي سرکوب انقلاب اسلامي از سيد محمد هاشم پوريزدانپرست

امام خميني، انقلاب اسلامي و شالوده شکني سيطره گفتمان هاي رسمي در حوزه سياست از دکتر مظفر نامدار

برگي از مجاهدت هاي فرهنگي و سياسي روحانيت بيدار در تاريخ معاصر ايران از مهدي رنجبريان

جستارهايي در آفت شناسي ريشه هاي انقلاب اسلامي از مصطفي امه طلب

تاملاتي نظري و تاريخي در علل و انگيزهاي پيدايش جريان آقاي منتظري از دکتر سيد حميد روحاني

بررسي اهداف صهيونيست ها در شرق شناسي و ترجمه متون ديني اسلام موضوع دو مقاله در اين شماره است.

ترجمه هاي عبري قرآن کريم (اهداف سياسي و ديني) از احمد الشحات هيکل

شرق شناسي اسرئيلي، خصوصيات و اهداف از احمد صلاح بهنسي

ششمين کنفرانس هرتزليا از خانم بيسان عدوان

تحليل و نقد ادبي داستان خون بر فطير از فاطمه کبري زاده

تقدس بيت المقدس اسلام از امير حسين توئمي منصوري

با کاوشگران تاريخ و دانشوران معرفت

حماسه 29 بهمن 1356 تبريز و گزارش هيأت ويژه نظام شاهنشاهي از جواد کامور بخشايش

موضوع روحانيت و مشروطه از نخستين روزهاي مشروطه تاکنون اهميت خود را حفظ کرده است. مجموعه مقالاتي که در حول و حوش اين موضوع در شماره هاي مختلف يا ويژه نامه هاي مجله حوزه بوده اکنون در اين مجموعه بالغ بر 650 صفحه انتشار يافته است. مجله حوزه در سالهاي نخست حرکت خود تأثير گذار بود.

برخي از مقالات اين مجموعه به اين شرح است:

 تعامل دين و سياست در نهضت مشروطه

حوزه علميه نجف لبا لب از شور و نشور

نهضت مشروطه و سرنوشت سه رويکرد سياسي علماي مشهد

نهضت بزرگ فتوا در انقلاب مشروطيت

مشروطيت در انديشه هاي تابناک حوزه نجف

حوزه علميه تهران در نهضت مشروطيت

آسيب شناسي کارکرد عالمان در مشروطه

سنت و تجدد در نهضت مشروطه

شيوه هاي تبليغاتي جريان روشنفکري در نهضت مشروطيت

هفت کتاب درباره پيامبر اعظم (ص)

اواخر سال گذشته چند کتاب و ويژه نامه درباره پيامبر اعظم (ص) منتشر شد که در اکثر آنها مطلب تازه اي وجود نداشت. با اين وجود آنچه مي خوانيد مرور کوتاهي بر آنها است:

سيره پيامبر اعظم (ص) در گذر از جامعه جاهلي به جامعه اسلامي تاليف دکتر نجف لک زايي

کتاب فوق از هفت فصل و يک خاتمه تشکيل شده است.

فصل اول: کليات و چهارچوب نظري

فصل دوم: محيط پيدايش اسلام

فصل سوم: بررسي و تحليل زندگي حضرت محمد (ص) از تولد تا رحلت

فصل چهارم: موانع و مشکلات پيش روي حضرت محمد (ص) و مسلمانان

فصل پنجم: اقدامات حضرت محمد (ص) به منظور ساختن جامعه اسلامي

فصل ششم: حکومت اسلامي مدينة النبي

فصل هفتم: عوامل موفقيت و گسترش اسلام

خاتمه: به سوي يک نظريه توسعه اسلامي

سيره پيامبر اعظم (ص) از نگاهي ديگر تأليف منوچهر حسن الهي

اين کتاب از پنج بخش تشکيل شده که هر بخش به چند فصل تقسيم مي شود. بخش هاي اين کتاب به شرح زير است:

بخش اول: سيره فردي

بخش دوم: سيره اجتماعي

بخش سوم: سيره اقتصادي

بخش چهارم: سيره نظامي

بخش پنجم: سيره سياسي

عرفان محمدي تأليف سيد حسين حسيني

کتاب فوق پس از مقدمه به چهار فصل تقسيم شده است:

فصل اول: شجره حيات انساني

فصل دوم: نور الهي محمدي

فصل سوم: جلوه هاي رحمت الهي

فصل چهارم: محور وحدت اسلامي

ارمغان عزت پيامبر و تغيير قبله تأليف حسنعلي محمودي

کتاب مذکور از شش فصل زير تشکيل شده است:

فصل اول:‌ کليات

فصل دوم: بيت المقدس نخستين قبله اسلام

فصل سوم: قبله گاه مسلمانان

فصل چهارم: فلسفه و آثار تغيير قبله

فصل پنجم: شناخت قبله

فصل ششم: همراه با برنامه سازان

محمد (ص) ميهمان قدسيان ويژه نامه معراج پيامبر اعظم ويژه نامه معراج پيامبر اعظم

کتاب فوق از سه بخش زير تشکيل شده است:

بخش اول: عروج پيامبر اعظم (ص) از خاک به افلاک

فصل اول:‌معراج در لغت و اصطلاح

فصل دوم: معراج در قرآن و روايات

فصل سوم: پندهاي معراج

فصل چهارم: معراج در ديدگاه اهل سنت

فصل پنجم: شبهه هاي معراج

بخش دوم: برگذيده ادب فارسي، سخنان معصومين عليهم السلام

بخش سوم: همراه با برنامه سازان

خلق عظيم در پيامبر اعظم (ص) از ديدگاه قرآن و نهج البلاغه تأليف حسين کريمشاهي بيدگلي

اين کتاب از يک پيشگفتار و دو فصل زير تشکيل شده است:

فصل اول: ويژگي هاي پيامبر اعظم (ص)

فصل دوم: پيامبر اعظم اسوه حسنه گذشته، حال و آينده

سيره و شخصيت پيامبر اعظم (ص) در قرآن تأليف علي اکبر صاحبي فرد

کتاب فوق از بخش ها و فصل هاي زير تشکيل شده:

بخش اول

فصل اول: ويژگي هاي شخصي پيامبر اسلام (ص) سيره فردي آن حضرت در زندگي

فصل دوم: سيره رسول اعظم (ص) در مناجات

فصل سوم: سيره پيامبر اعظم (ص) در خانواده

بخش دوم

فصل اول: شعارهاي تبليغي در زندگي پيامبر (ص)

فصل دوم:‌سيره در تبليغ و هدايت

بخش سوم

فصل اول: سيره پيامبر اعظم (ص) در جامعه اسلامي از منظر قرآن

فصل دوم: سيره پيامبر اسلام با توده مردم

معرفي دو ويژه نامه درباره پيامبر اعظم (ص)

فصلنامه بينات

مجله قرآني بينات شماره 52 خود درزمستان 1385 را به مناسبت سال پيامبر اعظم (ص) به قرآن وپيامبر اختصاص داده که فهرست مقالات آن به شرح زير است:

پيامبر اعظم پيامبر پاسخگو از سبحان عصمتي

محبوبيت پيامبر اعظم (ص) از سيد محمد طباطبايي

اعتدال محمد از سيد ابراهيم سيد علوي

تجلي رحمت پيامبر در جنگ ها از الياس کلانتري

آموزش و ترويج قرآن در سيره پيامبر از مهدي سلطاني زمان

شيوه هاي دعوت پيامبر به استناد قرآن از دکتر دل آرا نعمتي پير علي

بردباري پيامبر در قرآن از سيده طاهره آقا ميري

سيري در سيره نبوي از مهدي ياقوتيان

محمد از يوري روبين ترجمه حسن رضايي هفتادر

شيوه همسرداري پيامبر به گزارش قرآن از احمد عابديني

تاملي در نجواهاي رسول خدا وعلي از مهسا فاضلي

چند همسري در قرآن وسيره پيامبر از وحيده حمامي

آثار قرآني درباره پيامبر اکرم از محمد رصافي

فرهنگ کوثر

حکومت نبوي، الگوي حکومت ها از محمود مهدي پور

قرآن و احترام به پيامبر اکرم از محمد جواد مروجي طبسي

گزارشي از نامه هاي پيامبر اعظم از مهدي سلطاني رباني

غيرت مندي از منظر نبوي از سيد علي نقي ميرحسيني

معاشرت با نامحرم از نگاه نبوي از عبد الکريم پاک نيا

معراج پيامبر از ديدگاه عقل و وحي از محمدرضا ايزدپور

رابطه حکومت و رسالت از محمد عابدي

شيوه هاي منکر ستيزي پيامبر اعظم از احمد محيطي

شيوه هاي کافران در مبارزه با پيامبر احمد جعفري

درس هايي از سيره رسول از سيد غلام حسين صادقي

پيامبر و اقتصاد خانواده از محمد ابراهيم احمدي

اقامتگاه ها و سفرهاي نبوي از غلامرضا گلي زواره

تخريب گران چهره نبوي از ابواحسان ميانجي

پيامبر اکرم و تربيت نظامي از غلامرضا صالحي

گزارشي از سيره نبوي از محمد شيخ رضايي

پيراهن پيغمبر از سعيد عزيزي

حديث شمع از مرتضي عبد الوهابي

رسول مهرباني

پيام پيامبر به دختران امروز از محد باقر پوراميني

امنيت اخلاقي از نگاه نبوي از مهدي احمدي

جايگاه زنان در عصر نبوي از محمد باقر بابانيا

دايگان رسول اکرم از زهرا نساجي

پيامبر در اينترنت از مهدي احمدي

سنن الرسول الاعظم در يک نگاه عبدالرحيم اباذري

محمد از نگاه انديشمندان نامسلمان مرتضي عبدالوهابي

سرگذشت نگارش احاديث نبوي از عبدالرحيم اباذري

پيامبر در فرهنگ کوثر

ما بارها در اين سايت سفرنامه هاي حج را معرفي کرده و شرحي کوتاه و بلند در باره آنها به دست داده ايم. اين بار هم سفرنامه مورد نظر يک سفرنامه اي است که البته به طور ناقص چاپ شده و مربوط به يک يمني زيدي است که از صنعا به مکه عزيمت کرده است. سفر وي در سال 1241 ق است. اصل اين سفرنامه به نام نيل الوطر في ذکر احوال السفر الي الحرم الازهر و النبي الانور صلي الله عليه وآله  بوده است که بخشي از آن جدا و با عنوان رحلة الحج من صنعاء الي مکة المکرمة چاپ شده است. همان گونه که اشاره شد نويسنده شيعه زيدي است و کسي که اين بخش را جدا کرده با ملاحظه حذف بخش مدينه و مسائلي که بسا با ديدگاه هاي وي سازگار نبوده دست به اين اقدام زده است. در مقدمه از چندين سفرنامه که يمني ها در طول قرون به عنوان سفرنامه حج نوشته اند ياد شده و اين که برخي از آنها همچنان مخطوط بوده و به چاپ نرسيده است.

در مقدمه همچنين ويژگي هاي سفرنامه و اهميت آن را در ارائه اطلاعات جالب تاريخي و تمدني شرح داده است.

تنها نسخه اين کتاب در کتابخانه صنعا نگهداري مي شود و مشخصات دقيق آن در ابتداي اين معرفي آمده است.

اما در باره ناشر که کتاب الداره است بايد عرض کنم که ناشري است جدي که طي سالهاي اخير دهها عنوان کتاب در تاريخ سعودي و مکه و مدينه چاپ کرده است. اين مؤسسه منسوب به ملک عبدالعزيز و از جمله مؤسسات دولت پادشاهي است که در رياض مستقر است.

دوستي لطف کرد و چندين عنوان از عناوين چاپ شده اخير اين مرکز را براي ما فرستاد.

اينها عبارتند از:

النشاط الزراعي في الجزيرة العربيه في العصر العباسي حتي نهاية القرن الرابع الهجري از عبدالله بن محمد السيف.

قراءة في بعض المذکرات و الرسائل الشخصية للشيخ المورخ و النسابه ابراهيم بن عيسي

الکشاف التحليلي لصحيفة صورت الحجاز 1350 – 1360 ق.

الحياة الاقتصادية في الحجاز في عصر دولة المماليک (648 – 923)

التنظيمات الداخلية في مکة المکرمة بعد دخول الملک عبدالعزيز آل سعود (1343 – 1351ق)

وثائق عصر الملک عبدالعزيز المتعلقة بالامور الداخلية المحفوظة في دارة الملک عبدالعزيز

تاريخ خوزستان در اواخر قرن نوزدهم با شيخ خزعل بن جابر که مدت 28 سال فرمانرواي اين خطه بود و در يکي از حساس ترين دوره ها اين منطقه را با هماهنگي انگليسي ها در اختيار خود داشت، گره خورده است. دوره اين مردم قدرتمند همزمان با کودتاي سوم اسفند سال 1299 و تغييري که در سياست بريتانيا در برخورد با مسائل ايران و ديگر کشورهاي همجوار پديد آمد، خاتمه يافت. اين کتاب اثري است که مؤلف آن به عنوان پايان نامه دکتري خود آن را به رشته تحرير درآورده است.

فصول کتاب عبارت است از:

1 - آغاز رابطه ويژه

2 - دوست بريتانيايي ها

3 - نفت، آب و راه آهن

4 - خزعل، خان هاي بختياري، و دولت انگليس

5 - جنگ جهاني اول

6 - کشمکش با رضاخان

7 – سقوط شيخ خزعل

سخن آخر و اسناد تصويري و فهرست راهنما در پايان آمده است.

پژوهه، دو ماه نامه اطلاع رساني پژوهشي مرکز جهاني علوم اسلامي ، ويژه سيره نبوي و مطالعات انتقادي، سال چهارم شماره 21 و 22 آذر و اسفند 1385

 سر مقاله اين مجله با نام خورشيد پيامبر (ص) با تاکيد بر شخصيت عظيم پيامبر اسلام بيان داشته است که در دو شماره پاياني سال اين مجله تلاش کرده با درج مقالات انديشه اي ، معرفي کتابها و پايان نامه هاي اختصاصي مرکز جهاني علوم اسلامي و مباحث طرح شده در ديدگاهها و همايش هاي علمي، گامي در جهت شناخت بيشتر رسول گرامي اسلام بر دارد.

 در مقاله اول به بحث سيره نبوي و مطالعات انتقادي، در گفتگو با آقايان دکتر آئينه وند و حج‍‍ة الاسلام يوسفي غروي پرداخته شده است . در اين مبحث نقاط ضعف و قوت منابع سيره بررسي و تحليل شده است.

مقاله: گستره احکام حکومتي پيامبراعظم (ص)نوشته: ضامن علي حبيبي تلاش در پاسخگويي به اين سئوالات را دارد :

آيا پيامبر ،علاوه بر در يافت و تلقي وحي متصدي اجراي احکام اسلام بود يا خير ؟

در صورت تصدي اين امور آيا احکام حکومتي صادر نموده است ؟

آيا حکم حکومتي در حوزه مسائل سياسي و عمومي بوده و يا حوزه مسائل خصوصي ؟ و سوالاتي از اين قبيل ...

اقتدار کاريزمايي حضرت محمد (ص)، نوشته حميد دباشي و با ترجمه : هدايت يوسفي عنوان مقاله ديگري از اين ويژه نامه است.

کارکرد تربيتي امر به معروف و نهي از منکر در سيره پيامبر(ص) نوشته محمد عارف صداقت ، مقاله اي است که با ديدگاه تربيتي نگارش يافته است.

تحليلي بر رفتار شناسي غربيان پيرامون پيامبر اعظم (ص) بر اساس کتاب محمد در اروپا اثر بانو مينوصميمي ، نوشته: رسول جعفريان مقاله اي است که به تحليل تاريخي ديدگاه غرب نسبت به پيامبر اسلام در طول تاريخ پرداخته است.

برخورد مسالمت آميز پيامبر با يهود، نوشته: مصطفي صادقي به بيان برخورد پيامبر با يهوديان مدينه پرداخته است.

در بخش بعدي مجله گزارشي از نشستهاي علمي بيان شده است از جمله ميتوان به همايشهاي زير اشاره کرد:

 دومين همايش بين المللي بزر گداشت ابن ميثم بحراني ، کرسي نظريه پردازي فلسفي تحليل الزامات اخلاقي وعقلي، همايش بين المللي قرآن کريم و مسائل جامعه معاصر، نشست علمي بررسي حجيت روايات اعتقادي، بررسي نظام مالکيت فکري بر اساس مباني نظري، همايش پيامبر اعظم، جشنواره پژوهشي شيخ طوسي، نياز هاي کنوني در سيره نبوي ازمنظر استاد مطهري، نشست علمي معيارهاي ترجمه متون ديني.

بخش بعدي مجله به معرفي کتاب در دو بخش عمومي و کتابهاي سيره اشاره کرده است .

 در بخش بعدي پايان نامه هاي دفاع شده مرکز جهاني علوم اسلامي پيرامون سيره نبوي آمده است.

در بيان ديد گاهها در بخش بازتاب انديشه گفتگويي با سيد جعفر مرتضي عاملي درج شده است . مناظرات دو کشيش اروپايي پيرامون شخصيت پيامبر اعظم نوشته: رسول جعفريان ، شمشير محمد پاسخ به سه پرسش در باره گفته هاي پاپ نويسنده: يوري اونري ترجمه: هادي جعفريان و صدها سال جسارت غرب به پيامبر (ص) نوشته: رسول جعفريان از ديگر عناوين اين بخش است.

اخبار پژوهشي پايان بخش مطالب اين مجله است.

جالب اين است که اين نشريه که جمعا 168 صفحه دارد، مقدار 35 صفحه از مطالب خود را از سايت کتابخانه تاريخ و يا بازتاب (باز هم اصل آن از سايت کتابخانه) انتخاب و چاپ کرده است.

فرشته کوشکي

نزديک به سه دهه قبل ده جلد از يادداشت هاي علامه محمد قزويني انتشار يافت. اما آنها همه يادداشت هاي قزويني نبوده و بخشي ديگر با نام مسائل پاريسيه باقي مانده بود که اکنون بهمت آقاي افشار و علي محمد هنر چاپ شده است.

يادداشت هاي قزويني در اينجا هيچ نظمي ندارد زيرا اصل آنها عبارت از دفترهاي کوچکي بوده است که در هر کدام آنها مطالبي با عناويني يادداشت شده بوده است. اين يادداشت ها حاصل زحمات طولاني مدت قزويني است. هر کجا نکته و مطلبي يافته که مشکلي را حل مي کرده آن را يادداشت کرده است. غالب اين موارد جنبه تاريخي و جغرافيايي و ادبي دارد. براي مثال برخي از عناوين را مي آوريم

نسخه هاي شاهنامه در موزه بريتانيا

ابوسهل احمد حمدي

تصرفات فردوسي

اعلام و لغات شاهنامه

فتح نيشابور در ترجمه فتوح ابن اعثم

لغات راحة الصدور

منقولات از نشوار المحاضره

در باره کتاب نشوار المحاضره

ترجمه محاسن اصفهان

نسب حسينقلي نواب

در باره مشارق الدرراي

لغاتي از عبيد زاکاني

شجره نامه ملوک کرت هرات

و بسياري مدخل ديگر.

در سال 1383 همايشي با عنوان عرفان، اسلام، ايران و انسان معاصر در دانشگاه تهران برگزار شده که ويژه بررسي افکار انديشه هاي شيخ شهاب الدين سهروردي بوده است. در اين همايش، تعدادي از اساتيد رشته فلسفه و عرفان سخنراني کرده  و جايگاه عرفان و تصوف را در تاريخ ايران مورد بحث قرار داده اند. پيش از شروع محمد خاتمي و سيد حسين نصر براي همايش پيام داده اند. برخي از مقالات عبارت است از:

سهروردي و ايران معاصر / رضا داوري اردکاني

جايگاه سهروردي در ميان انديشمندان / غلامحسين ابراهيمي ديناني

آيا شيخ اشراق قرباني بلند پروازي هايش شد / محمدعلي موحد

لزوم تمسک به شرع از ديد شيخ اشراف / نجفقلي حبيبي

حسن، عشق، حزن / محمد رضا ريخته گران

سهروردي در هند / اکبر ثبوت

دين از منظر فرهنگ ايراني / سيد محمد بهشتي

عرفان، اسلام و تشيع / محمد خواجوي

مقدمه اي بر عروج معنوي انسان کامل / علي اصغر سيفي

مدخلي بر نسبت عرفان و هنر / هادي نديمي

عرفان و معماري / مهدي حجت

خط توحيد و توحيد خط / جليل مشيدي

و مقالات ديگر.

شمس و اشرف پهلوي دو خواهر محمدرضا بودند که جايگاه ويژه اي در دربار داشتند. شمس مورد علاقه پدرش بود و فردي غير سياسي که بيش از اشرف، به کار زراندوزي و عياشي مشغول بود. در تمام دوران برادر با آزادي عمل توانست نهايت بهره برداري را از امتيازات شاهدخت بودن داشته باشد و انواع و اقسام خوش گذراني ها را داشته باشد. شمس اين ويژگي را هم داشت که از اسلام دست شست و به مسيحيت گرويد. اقدامي که بسيار براي شاه و دربار سخت و اسباب ننگ و بدنامي بود و در پنهان کردن آن تلاش مي کردند. تجارت الماس و ماشين از کارهاي مورد علاقه او بود و علاوه بر آن رياست چند کانون و جمعيت را هم داشت. مقدار زيادي از املاک دولتي را تصرف کرده و به قيمت هاي گزاف فروخت و از درآمد آنها به کارهاي تجاري پرداخت. يکي از آن املاک بزرگ مهر شهر کرج بود. سگ بازي افراطي شمس به قدري مشکل درست کرده بود که يکبار شاه به علم گفت:

متأسفانه بايد بگويم که اين را هم بايد حمل بر خودپسندي احمقانه وي کرد که با همراهانش ده سگ و دو برابر همين تعداد گربه به اين طرف و آن طرف امريکا جولان مي دهد.

ارزش جواهرات وي در سال 1354 به مبلغ هفت ميليون دلار بوده است.

به هر روي ساواک موظف بوده است بدون آن که دست به اقدامي بزند گزارش هاي مربوط به او را نگهداري کند. مجموعه اي از اين گزارش ها اکنون در اين کتاب ارائه شده است. تنظيم آنها تاريخي است. اسناد تکراري حذف شده. تنها اسنادي آمده است که مشکل اخلاقي نداشته و بنابرين اسنادي که جنبه هاي اخلاقي داشته حذف شده است.

شمس پهلوي در سن 78 سالگي به سال 1374 در امريکا مرد.

تاريخ سازمان مجاهدين انقلاب به تاريخ گروه هاي پيش از انقلاب گروه مي خورد. گروه هايي که بيشتر در  فاصله سالهاي 50 – 57 پديد آمده بودند و فعاليت عليه نظام پهلوي داشتند. بنياد اين سازمان روي روش هاي چريکي بود و اکنون پس از انقلاب آنان با يکديگر متحد شده و تلاش داشتند تا يک گروه منسجم باشند آن هم به دليل تعارض قبلي شان با سازمان مجاهدين برابر آن گروه.

در اين کتاب به رغم آن که قرار بوده از سال 1358 به بعد بحث شود، در باره تک تک گروه هاي هفت گانه بحث شده است (تا ص 69)

سپس از در بخش دوم در باره سازمان مجاهدين در سالهاي 1358 تا 1365 يعني زمان انحلال آن سخن گفته شده است.

فصل هاي سوم و چهارم اين بخش در باره اختلافات درون سازماني ميان سه طيف راست، چپ و ميانه و در نهايت دوران رکود و انحلال آن سخن گفته شده است.

اين سازمان آينه اي از تحولات پس از انقلاب در ايران به شمار مي آيد.

سير تدوين و تصويب قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران بحث بسيار مهمي است و البته در اين کتاب دست کم گرفته شده است. اين کتاب که متن اصلي آن تنها 185 صفحه است تا ص 92 آن اختصاص به مباحث قانون اساسي، پيش از قانون اساسي جمهوري اسلامي دارد. تنها در بخش دوم آن هم از فصل سوم به بحث در باره سير تدوين و تصويب قانون اساسي پرداخته شده است.

تهيه پيش نويس قانون اساسي، تشکيل مجلس خبرگان، آيين نامه هاي داخلي و مراحلي که ضمن آنها قانون اساسي تدوين شده مورد بحث قرار گرفته است. فصل سوم بخش چهارم مربوط به مسائل بعد از تصويب و موضعگيري گروه هاي مختلف است.

اين موضوع به قدري اهميت دارد که لازم است کاري چند برابر اين در باره آن صورت گيرد. در اين زمينه دبيرخانه خبرگان دست به جمع آوري اسناد و مدارک فراوان زده و حجم زيادي اطلاعات آماده کرده است که اميدواريم روزي منتشر شود.