جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دین و زیست دینی همواره یکی از ساحات بنیادین در فرهنگ و تمدن بشری بوده است. لیکن پرسشی که در اینجا کوشیده می‌شود تا درباره آن به اندیشه پرداخته شود این است: آیا در عصر و جهان کنونی، و با توجه به آن که سوبژکتیویسم متافیزیکی و سکولاریسم و نیهیلیسم حاصل از آن به آخرین مرزهای بسط خویش رسیده است، زیست دینی، نه در معنای اعتقاد به یک نظام تئولوژیک، یا به منزله بخشی از فرهنگ، میراث تاریخی و مؤلفه‌ای از مجعولیت و رویدادگی اجتماعی یا به منزله ابژه‌ای پژوهشی، بلکه در معنای «گشودگی به ساحت قدس» و «قیام و مأوا گزیدن در ساحت اولوهیت»، از اساس برای بشر روزگار ما امکان‌پذیر است، یا همان‌گونه که هگل از «پایان هنر فاخر» در دوران مدرن و هایدگر از «پایان فلسفه» در عصر غلبه تفکر علمی و تکنولوژیک سخن به میان آوردند ما نیز می‌توانیم و باید از عدم امکان زیست دینی و زندگی بر اساس نسبت آدمی با ساحت قدس در روزگار کنونی سخن بگوییم؟ آیا می‌توان گفت متون مقدس ماهیتاً به پایان خود رسیده، چرا که دیگر نمی‌توانند رسالتی وجودشناختی و بنیادین را در این جهان برعهده گیرند و دوران انجام رسالت وجودشناختی‌شان به پایان رسیده است؟ این پرسش بر درکی تاریخی از نحوه بودن انسان و حیات آدمی، و بر اساس توجه به تحولات گریز‌ناپذیر همه پدیدارهای انسانی و تاریخی از جمله تحولات اجتناب‌ناپذیر حیات و زیست دینی بشر مبتنی است. تاریخ بشر حکایت از تحولاتی بنیادین در همه عرصه‌ها و ساحات گوناگون حیات انسان، از جمله ساحت حیات دینی و معنوی بشر به خصوص با ظهور دوران مدرن دارد.

بیژن عبدالکریمی: برای شروع بحث خواهانم چند نکته مقدماتی را مطرح کنم. نکته نخست این است که ما در مورد انقلاب ایران و در خصوص دینی و اسلامی بودن و پرسش از معنا و مفهوم یا چیستی این وصف دینی یا اسلامی بودن انقلاب به دو روش و شیوه می توانیم بحث کنیم. یکی بحث ماتقدم و پیشینی است که بحثی فلسفی، حکمی و معرفت شناسانه است. در این روش می توانیم و باید به این بحث بپردازیم که اساسا امر دینی چیست؟ مرادمان از اسلام و اسلامیت چیست؟ ما امر دینی یا اسلامی را چه می فهمیم که حادثه ای اجتماعی، همچون یک انقلاب سیاسی را متصف به اوصاف «دین» یا «اسلامی» می کنیم؟ در جامعه ما این گونه بحث های فلسفی و حکمی اساساً و معمولاً در نمی گیرد و ما مفاهیم را در هاله ای از ابهام، ناروشنی و تیرگی رها می کنیم و آنها را بدیهی فرض می کنیم و خیلی ساده از آنها می گذریم. لذا در صحنه عمل نیز با دشوارهای بسیار زیادی مواجه می شویم.