آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

شماره نخست فصلنامه نقد کتاب«حکمت» در بخش‌های «مقاله آغازین»، «نقد شفاهی»، «نقد کتاب»، «معرفی کتاب»، «نقد پژوهشی» و «تازه‌های نشر» پیش روی خوانندگان قرار گرفته است. نیکنام حسینی پور، مدیرعامل موسسه خانه کتاب در «سر سخن» نخستین شماره فصلنامه نقد کتاب «حکمت»نوشته است:«نهال «فصلنامه نقد کتاب» سال ۱۳۷۶ به همت مؤسسۀ خانه کتاب و جمعی از فرهیختگان و فرهنگدوستان نشانده شد و با تلاش عالمان، منتقدان و ادیبان بالید و دیری است که ثمرات آنگاه به شمایل ماهنامه و گاه به شمایل فصلنامه، در دسترس شیفتگان کتاب قرار گرفته است. خانه کتاب مفتخر است که با یاری اهل ادب و فضیلت، بیش از بیست سال این درخت مبارک را از گزند و آسیب زمانه دور داشته و مجموع های ارزشمند از تحقیقات ماندگار در حوزۀ کتاب را در حافظۀ تاریخ ایران و جهان ضبط نموده و میراثی گرانبها برای نسل آینده بر جای گذاشته است. «فصلنامه نقد کتاب» در طول عمر خود به دنبال دگرگونی های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و حتی مدیریتی شاهد فراز و فرود فراوان بوده و بارها در روش، محتوا، زمان انتشار و یا عنوان آن تغییراتی ایجاد شده اما بنای مسئولان فرهنگی به‌ویژه مدیران خانه‌ کتاب، هرگز بر عدم انتشار این نشریه نبوده چرا که از اهداف بنیان‌گذاری آن اطلاع رسانی و نقد و معرفی کتاب و کمک به ارتباط خلاق میان پدیدآورندگان، ناشران و سایر فعّالان عرصۀ نشر و فرهنگ کشور است که خود از سنگ بناهای فعالیت خانۀ کتاب است. نشریات خانه کتاب نیز به دلایل گوناگون همچون دیگر نشریات گاه در معرض تغییر تحول بوده است. وقفه‌های کوتاهِ چند ماهه در انتشار فصلنامه، تغییراتی که در نام نشریه رخ داده، همگامی آن با موضوعات دیگر، تغییر سردبیران گرانقدر، تحول در خط مشی نشریه و چاپ آن به شکل ماهنامه یا فصلنامه، به ضرورت و در موقعیت‌های خاص پیش آمده اما انتشار آن هیچ‌گاه متوقف نشده است.» در بخش «سخن سردبیر» به قلم مالک شجاعی جشوقانی این شماره از فصلنامه نقد کتاب «حکمت» آمده است: «نگاهی به آمارها نشان از رشد کمی قابل اعتنا در انتشار عناوین کتب تألیفی و ترجمه‌ای دارد. آنچه به‌عنوان یک تامّل جدی قابل طرح است، طرح این پرسش است که آیا به موازات رشد کمی کتب فلسفی، این آثار رشد کیفی هم داشته اند یا خیر؟ و آیا به لحاظ فکری و اندیشه‌ای چه حوزه‌ها و مکاتبی از فلسفه و چه رویکردهایی حضور پر رنگ‌تر در ایران معاصر داشته‌اند و چرا؟ درونمایه محتوایی کتب فلسفی در ایران معاصر را شاید بتوان ذیل رویکردهای پنجگانه «معرفت‌شناسانه/گزاره ای»، «رویکرد تاریخی/ اروپامحور»، «رویکرد تئولوژیک/کلامی»، «رویکرد ایدئولوژیک/سیاسی» و «رویکرد سنت گرایانه» طبقه‌بندی و تحلیل کرد. شماره جدید فصلنامه به دلایل و عللی و ازجمله به دلیل مسائل مالی با تاخیری یک ساله و با تغییراتی ساختاری منتشر می‌شود. مهم‌ترین تغییر هم ادغام فصلنامه نقد کتاب اخلاق و علوم تربیتی در فصلنامه نقد کتاب فلسفه و کلام و عرفان می باشد. در این شماره تلاش کردیم تا با دعوت از اخلاق‌پژوهان و اساتید فلسفه اخلاق بخشی از مطالب مجله را به این حوزه اختصاص دهیم که با استقبال چندانی مواجه نشد. ما از همراهی اساتید نومید نیستیم و بار دیگر دعوت خود برای دریافت مقالات در این حوزه را تکرار می‌کنیم و مشتاق دریافت نقد و نظر مخاطبان دانشور فصلنامه هستیم.» نشست نقد و بررسی کتاب«دیالکتیک هگل اثر گادامر» با حضور پگاه مصلح، محمد مهدی اردبیلی، آیدین کیخایی و مالک شجاعی در بخش «نقد شفاهی» این شماره از فصلنامه آمده است. مقاله‌های «راه من به سوی فلسفه میان فرهنگی»، «تقدیری از نقد ریمون پانیکار به فلسفه دین تطبیقی»، «امکان فلسفه در وضعیت میانه»، «ققنوس فلسفه؛ تحلیلی بر کتاب سودای تفکیک»، « پیوند گنگ نظریه سرمایه «بوردیو» با گزارش تحلیلی"شیعیان متقدم"»، «خوانش هایدگر از اصل بنیاد لایب نیتس به مثابه بنیاد مدرنیته»، «ضیافت افلاطون به نزد لئواشتراوس» و «کلام و جامعه» در بخش «نقد کتاب» منتشر شده اند. در بخش «معرفی کتاب» سید حسین حسینی و مینا قاجارگر به معرفی کتاب‌های «نقد سکولار و نقد آزاد» و «برای کودکانمان باغبان باشیم یا نجار؟ نگاهی فلسفی روان شناختی به مسئله فرزند پروری» می‌پردازند. «چگونه نقد کتاب بنویسیم» انتخاب و ترجمه سعید مسلمی در بخش «نقد پژوهی» این شماره از فصلنامه نقد کتاب«حکمت» آمده است.

این مطلب برگرفته از گفتار ششم کتاب جریان شناسی فکری ایران معاصر به قلم حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه منتشره در سال ۱۳۸۸ شمسی و به همت موسسه حکمت نوین اسلامی می باشد.

محی الدین ابن عربی ومارتین هایدگر دو پایه اصلی این پژوهشند. ابن عربی به عنوان نماینده سنت عرفان اسلامی ، پرنفوذترین عارف و حکیم اسلامی از قرن هفتم هجری به بعد بوده و تاثیر و نفوذی عظیم در تفکر و فرهنگ اسلامی ، بخصوص در ایران داشته است .هایدگر به عنوان نماینده تفکر معاصر پرنفوذترین متفکر قرن بیستم است که بیش از هر متفکری در فهم و نقد تفکر جدید سهم داشته و افقهای کاملا جدیدی به روی انسان معاصر گشوده است .در این پژوهش (( پرسش از حقیقت انسان )) به عنوان پرسش اصلی ، نقش رشته راهنما برای ورود به اندیشه های دو متفکر و تحقیق در آراء آنها را ایفا نموده است . ترجیح موضوع(( حقیقت انسان )) بر سایر موضوعات از آن جهت است که با این موضوع مجال برای ورود در عرصه های وسیعی از تفکر ، از جمله مسایل انضمامی تر انسان معاصر فراهم می گردد. محقق به مدد این پرسش کوشیده است امکان هم سخنی دو متفکر و تقریب آراء آنها را بررسی کند. این پرسش در مجموعه آثار دو متفکر نقشی بنیادی دارد و علاوه بر آن می تواند در فهم تفکر معاصر راهگشا باشد . این پژوهش را از دو وجهه نظر می توان مورد توجه قرار داد:1. بررسی امکان گفتگوی نمایندگانی از دو فرهنگ در باب مسئله ای از مسایل انسان معاصر. 2. بررسی امکان مشارکت نماینده یک سنت فکری مربوط به دوران غیر مدرن در پاسخ دادن به پرسشی اساسی در عالم معاصر. پرسشهای تحقیق در ذیل همین دو وجهه نظر قابل طرحند: 1. آیا می توان انتضار گفتگوی ثمر بخشی بین نمایندگان دو سنت در باب حقیقت انسان داشت؟ 2. آیا استمداد از مکتب ابن عربی برای پاسخ گفتن بهمسایل انسان معاصر وجهی دارد؟ فرضیه تحقیق در ابتدا پاسخ مثبت و قاطع به این دو پرسش بود . اما در ضمن تحقیق این پاسخ تعدیل شد و توجه بیشتر به جوانب اندیشه های دو متفکر و تفسیرهای متفاوت از آنها، بخصوص در مورد هایدگر، تحقیق را به این نتیجه سوق داد که این خصوصیت ذاتی دو تفکر است که امکان تفسیرها و برداشتهای متنوع از آنها را فراهم نموده است . در عین حال به نظر می رسد که :1. امکان گفتگوی بین دو سنت وجود دارد و نمایندگان دو سنت می توانند این گفتگو را بسط و گسترش دهند. 2. آثار ابن عربی و شارحانش برای ورود به عرصه پرسشهای بنیادی انسن معاصر قابلیتی بیش از آنچه تا کنون ظاهر شده دارد. در این پژوهش محقق به روش تحلیل محتوا آثار و متون دو متفکر و شارحان آنها را مورد بررسی قرار داده و کوشش نموده با توجه به اقتضائات تاریخی و شرایط فکری آنها پاسخهای دو متفکر به (( پرسش از حقیقت انسان )) را استخراج کند. سپس بر اساس کلیت طرح دو متفکر، به روش هرمنوتیکامکان گفتگو و هم سخنی دو متفکر را بررسی کند. در فصولی که امکان تقریب آراء و الیف اندیشه ها و یافتن افقهای مشترک مورد تامل بوده ، بطور طبیعی نقش محقق و برداشتهای وی بیشتر شده و تاویل متن به عنوان روش غالب در آمده است . دراین گام تجربه متفکران ایرانی در تقریب اندیشه ها و همچنین روش مقارنه و تطبیق بین هایدگر و حکمای شرق، بخصوص آن گونه که بین هایدگر و لائوتسه در ژاپن صورت گرفته مورد توجه قرار گرفته است .

ابن عربی به عنوان نماینده سنت عرفان اسلامی و هایدگر نماینده تفکر معاصر پرنفوذترین متفکرین در فرهنگ اسلام و فلسفه غرب هستند. پرسش از حقیقت انسان پرسش اصلی است که نقش رشته راهنما برای ورود به اندیشه های این دو متفکر و تحقیق در آراء انانرا ایفا نموده است. این پژوهش از دو منظر قابل تعمق و مداقه نظر است: نخست بررسی امکان گفتگوی دو فرهنگ در باب یک مسئله انسان معاصر، بررسی امکان مشارکت نماینده یک سنت فکری دوران غیر مدرن در پاسخ به پرسش اساسی در عالم معاصر. این پژوهش با تکیه بر روش تحلیل محتوا آثار و متون دو متفکر و شارحان آنها رامورد بررسی قرار داده و با توجه به اقتضائات تاریخی و شرایط فکری آنها پاسخهای دو متفکر به این پرسش را استخراج نموده است. هرجا امکان تقریب آراء و تالیف اندیشه ها و یافتن افقهای مشترک مورد تامل بوده بطور طبیعی نقش محقق و برداشتهای وی بیشتر شده است.