جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فهم و ساخت «وضع موجود» از وجوه گوناگون بیش از پیش از هر دانشی، بر عهده تاریخ است، تاریخ نه صرفاً گذشته که آینده را در بر می‌گیرد. بازتاب مفهوم آینده در تفکر کلامی نگره‌ای فرجام‌شناسانه است که نقشی با اهمیت در شکل‌گیری تفکر تاریخی و فلسفه تاریخ در سده‌های متأخر ایفا می‌کند. در جلد نخست از کتاب «الهیات تاریخ» در پی تأملات فلسفی درباره مفهوم آینده و تاریخ، تفکر یکی از چهره‌های با اهمیت در تفکر کلامی مسیحی «جوآکیم فیوره‌ای» با تفسیری متفاوت شرح داده می‌شود که نقش مهمی در ظهور ایده «پیش‌رفت» در سده‌های بعد داشته است.

سده­ های میانه، دوره­ای درخشان از امکانات فلسفی است که مقدمات ظهور مبانی دنیای مدرن را فراهم کرده است. نسبت میان دوره مدرن و دوره پیش از آن و انتقال و دگرگونی مفاهیم در این فرآیند، بحث بسیار بنیادی است. تفکر تاریخی ریشه ­های خود را در مبانی کلامی دارد و از وجوه گوناگون، از تفکر فرجام­ شناسانه دینی هم ریشه گرفته است با تأکید بر این امر که تاریخ صرفاً گذشته نیست، بلکه آینده و انتظارآن نیز هست و همین امر، نقش اساسی در اندیشة تاریخی برعهده دارد. این پژوهش متکی بر نقد کتاب « الهیات تاریخ؛ پژوهش در مبانی کلامی فلسفه تاریخ؛ گردش فرجام­ شناسانه در اندیشه جوآکیم فیوره­ای و اندیشه تاریخی-کلامی نگارش یافته است. این اثر با نگاه ویژه به اندیشه فرجام ­شناسی یهودی-مسیحی، تحولات سده ­های میانه را که نقشی اساسی در فهم دقیق تفکر تاریخی دارد، بررسی می­کند. درخصوص الهیات یهودی و مسیحی تأکید بر اندیشه­ های یوآخیم فیوره­ای است. یوآخیم اندیشة فرجام­ شناسانه و غایت مند را در الهیات به عنوان یکی از راه­های ترقی و پیشرفت انسان امروزی قلمداد می­کند. مقاله حاضر با بیان برخی از آرای یوآخیم فیوره­ای، سعی در فراهم کردن نمایی کلی از پرسش و گمانه­ هایی در مورد الهیات تاریخ در نگاه او را دارد و در نهایت، نقد و پرسش هایی را که وارد کرده، تاحدودی مطرح و پاسخ را بیان می ­کند

فلسفه‌ی تاریخ، اوج دیدگاه نگرش تام تاریخ جهانی بود، اما این باروی عظیم فراگیر خشتی، در طول زمان، از یونان باستان تا عصر روشنگری آرام آرام، بر هم نهاده شد و آينده‌اي ناسوتي براي بشريت رقم زد. مفهوم فلسفه‌ي تاريخ هر چند وضعي جديد است و آن را به چون «ولتر»ي نسبت مي‌دهند اما تمامي اين خشت خشت را در خود دارد؛ اين سير را بايد شناخت تا تاريخ را دانست و فهميد. متن زير درصدد است اجمالي از اين سير را بيان کند.