جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این کتاب مجموعه ای از درس گفتارها و مباحثی است که دکتر طاها عبدالرحمان در کلاس ها و سخنرانی های خود ارائه کرده است. او در آثار خود می کوشد تا، با حفظ جایگاه سنت، الگویی فکری برای نظام اندیشۀ اسلامی در بستر میراث اسلامی ارائه نماید. در این گفتارها کوشیده است تا با بهره گیری از دانش های گوناگون، همچون زبان شناسی و منطق و روش شناسی، اصول این الگوی فکری را ارائه نماید. و درعین حال با روشی عقل گرا، که از ویژگی های معتزلیان قدیم و نومعتزلیان است، به ساخت چنین الگویی بپردازد و تا حدودی به پیاده سازی این نظام فکری در علوم اسلامی ازجمله اصول فقه و مقاصدالشریعه بپردازد. او همچنین کوشیده است دفاعی ضروری و بایسته از علم منطق در پرداختن به خوانش سنت نمایان سازد. بااینکه موضوعات فصول این کتاب از گوناگونی برخوردار است، ولی همۀ فصل ها در یک موضوع مشترک اند، و آن پایه گذاری یک الگوی فکری نوآورانه است.

ترجمه ماشینی: سوء ظن در مورد ادغام اسلام در فرهنگ های اروپایی به طور پیوسته در حال افزایش است و از 11 سپتامبر به طور چشمگیری افزایش یافته است. یکی از دلایل این است که گفتمان‌های اسلامی ضدغربی با منشأ سلفی دیده می‌شوند، که بحث اسلام واقعی را نه تنها در میان مسلمانان بلکه در چشم عموم مردم در سراسر اروپا در انحصار خود قرار داده است. این گفتمان ها همراه با گفتمان های اسلام هراسی، به اصطلاح ناسازگاری غرب و اسلام را تقویت می کند. این کتاب با این استدلال که اسلام اروپایی ممکن است، از این تقابل بین اسلام و غرب جدا می شود. این مقاله سهمی را که اسلام اروپایی در شکل‌گیری یک الهیات اسلامی بدیع که عمیقاً اخلاق‌گرا و مدرن است، تحلیل می‌کند و روشن می‌کند که چگونه این الهیات اسلامی ساخته‌شده اروپایی می‌تواند به بحث‌های مختلف مرتبط با دموکراسی‌های سکولار-لیبرال کمک کند. اروپای غربی. بخش اول چهار پروژه اصلی را معرفی می کند که از ایده اسلام اروپایی از رشته ها و دیدگاه های مختلف دفاع می کند: سیاست، الهیات سیاسی، فقه و فلسفه. بخش دوم از چارچوب‌های سه فیلسوف و محقق اصلی برای رویکرد به ایده اسلام اروپایی در چارچوب جوامع سکولار-لیبرال استفاده می‌کند: جورج حورانی محقق بریتانیایی، طاها عبدالرحمن فیلسوف مراکشی و جان رالز فیلسوف آمریکایی. این کتاب نشان می‌دهد که تلاش‌های مستمر متفکران مسلمان اروپایی برای بازنگری مفهوم شهروندی و جامعه سیاسی را می‌توان به‌عنوان نوع جدیدی از الهیات سیاسی در تقابل با اشکال افراطی تفکر اسلامی در برخی از کشورهای دارای اکثریت مسلمان در نظر گرفت. این کتاب که مسیر جدیدی را برای بررسی اندیشه اسلامی «در داخل و خارج» اروپا باز می‌کند، برای دانشجویان و پژوهشگران علوم اسلامی، اسلام در غرب و الهیات سیاسی جذاب خواهد بود.

مساله میراث یکی از مسایل مهمّ و مشکلات پیچیده‌ای ست که متفکران مسلمان در طول قرن‌های متمادی با آن مواجه بوده‌اند، و برای آنها چالشی بزرگی به حساب می آمد. لذا آنها سعی کرده‌اند به بررسی این مساله بپردازند تا یک روشی که یک مطالعه موضوعی درباره میراث تامین کند کشف یا تاسیس کنند. در این چارچوب نوشتار حاضر در راستای روشن کردن این موضوع می باشد البته از منظر دو متفکر برجسته دوران معاصر که به این موضوع پرداختند و تلاش کردند تا یک روش به دست می آورند که میراث را به جلو می برد، وغایات که از آن منتظر است محقق می شود، این دو متفکر اسلامی عبار تند از: سید محمد باقر صدر و طه عبد الرحمن. سید محمد باقر صدر روش موضوعی کلی برای مطالعه میراث دینی پیشنهاد کرده. این روش به عناصر میراث به شکل کلی شمولی نگاه می کند، نه نگاه تجزیئی. در این روش وی به بعضی از مبانی فلسفی، منطقی ومعرفت‌شناختی استناد کرده که مهم‌ترین آنها آنچه در منطق وچگونگی توجیه استقرا ارائه کرده. سید صدر بر خلاف منطق ارسطی که استقرا را به استناد به قضایای اولی عقلی توجیه کند معتقد است که می توان به شکلی دیگر آنرا توجیه کرد و آن بر اساس حساب احتمالات می باشد. در این راستا وی به تاسیس یک نظریه‌ای جدیدی در احتمالات پرداخته و بنابر آن یک معرفت‌شناسی جدیدی ارائه کرده که علاوه بر توالد موضوعی بر توالد ذاتی هم اتکا می کند و آنرا مکتب ذاتی در معرفت نامیده‌است. متفکر اسلامی طه عبد الرحمن پیشنهاد کرد تقویم میراث دینی را در چاچوب حوزه تداولی (المجال التداولی) که به سه رکن زبان واعتقاد و معرفت به اضافه عمل محدود کرده انجام بشود. مبنای وی بعض مبانی فیلولوجی وزبان‌شناختی بود، مانند فلسفه کاربرد‌شناسی (Pragmatics) و اصل بلاغی بودن گفتار فلسفی ومنطق استدلالی حواری که بر مبنای همسانی مبتنی است. اما در جانب معرفت شناسی طه عبد الرحمن تاکید می کند بر لزوم برجسته کردن عمل برای رسیدن به بالاترین مراتب معرفت ودقیق‌ترین آنها، واینکه نظر به تنهایی عاجز از اینکه حقایق ادراک کند. در ضمن روش مستند بر تحلیل منطقی و تفریع زبانی است.

بررسی مفهوم عقل یکی از کلیدی ترین مسائل در نظام فکری طه عبدالرحمن به شمار می رود. عبدالرحمن هم در نقد مدرنیته ی غربی، هم در نظریه ی تاسیسی مدرنیته ی اسلامی و هم در نظریه ی اخلاقی خود به نحو مبسوطی به گزارش و نقد تعریف های ارائه شده از عقل و نیز به تعریف جدید خود از آن می پردازد.