جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

به باور اماميه، امام حجت، برگزيده و منصوب خدا براي هدايت بشر است. از اين رو ضرورتا ويژگي¬هاي دارد كه درعين حال كه او را از مرتبه بنده و مخلوق بودن خداوند خارج نمي سازد او را از افراد عادي بشر متفاوت مي¬سازد. از مهم ترين اين ويژگي¬ها مصونيت از هرگونه گناه و خطا است كه در اصطلاح علم كلام از آن به عصمت ياد مي شود؛ زيرا خطاي امام او را از حجيت مي¬اندازد و با حكمت و عدالت خداوند منافات دارد.همچنين از ديگر لوازم شأن امامت، علم كامل و گسترده او است. در اين ميان گاه خداوند در مواردي مصلحت مي¬بيند كه امام را از غيب و بواطن امور آگاه كند. اين آموزه¬ها همه برگرفته از آيات قرآن و مضامين معتبر روايي است كه در متن مقاله به آن اشاره خواهد شد. روش این مقاله بصورت تحلیلی-توصیفی است وخواهیم گفت: غلو شمردن صفات و ویژگی های فرابشری معصومین(ع)، ناشي از عدم توجه به دقائق و ظرايفي است كه در اين اتصاف و در معيارهاي غلو وجود دارد. ونویسنده در این مقاله با معناي دقيقي که از مفهوم فوق بشري بودن صفات ارائه داده،خواهد گفت،که اگراسناد امور،بصورت ذاتی،نسبت به انسان غیرممکن باشد، مثل الوهيت، تجرد و استقلال تام، حلول خدا و اتحادش با انسان، غلو است؛ اما امور خارق¬العاده¬اي كه ذاتا ممكن و طبق شواهد و مستندات - گرچه به ندرت - واقع شده است، غلو نیست، و می توان آن را از صفات فوق بشری ائمه(ع)قلمداد کرد.

اعلامیه جهانی حقوق بشر محور تعیین مهمترین اصول حقوق و آزادی¬های بشر از جمله آزادی، برابری و مساوات و ... قرار گرفت، اما علی¬رغم جهانی بودن آن، چالش‌های بسیاری را در میان ملل جهان و از جمله کشورهای مسلمان برانگیخته است این اعلامیه مبنای اصلی حقوق بشر در اسلام یعنی یگانگی و وحدانیت خداوند را که نادیده گرفته است و تنها به عقول بشری اکتفا نموده و نیز محور بودن انسان در تدوین این اعلامیه، از چالش‌های اصلی است که دنیای جدید غرب برای جهان اسلام به وجود آورده است. پژوهش حاضر با بیانی انتقادی و مقایسه¬ای، به روش توصیفی-تحلیلی با رویکرد کتابخانه¬ای نگاشته شده است. نتایج استدلال¬های تحلیلی نشان می¬هد حقوق بشر از منظر اسلام جزئی از مکتب اسلام، قوانین الهی و ایمان قلبی است که به حقوق بشر اعتبار می¬بخشد و آن را الزام‌آور می‌کند اما محور اعلامیه جهانی حقوق بشر بر عقل انسان و نفی هر گونه سلطه قومی یا مذهبی یا فرهنگی بر انسان استوار است. لذا در تفکر دینی، حقوق بشر، ژرف اندیشانه و ضمانت اجرای بیشتری دارد. میان منشور بین¬المللی حقوق بشر و اعلامیه حقوق بشر از منظر اسلام وجوه تشابه و تعارض زیادی وجود دارد اما به دلیل تفاوت در مبانی فلسفی و عقیدتی بسیاری از اصول اساسی این دو منشور، این مفاهیم نمی‌تواند به صورت مطلق و به همان شکلی که در اعلامیه جهانی حقوق بشر بیان شده است، مورد قبول اسلام باشد.

رجعت، یکی از اعتقادات شیعه است که بر مبانی قرآنی و روایی استوار است. روایات فراوانی در این‌باره در دست است که بخش قابل توجهی از آنها درباره رجعت رسول‌الله؟ص؟ و امامان معصوم؟ع؟ است. از این مجموعه، تعدادی از روایات، تنها به اصل رجعت پرداخته و برخی به خصوصیات ریزتری از آن اشاره دارند. یکی از این خصوصیات، نسبت زمانی رجعت با ظهور امام زمان؟عج؟ است. در این مقاله و با بررسی صورت گرفته به روش توصیفی _ تحلیلی، تنها تعداد انگشت‌شماری از این مجموعه دلالت بر همزمانی این دو پدیده دارند که هیچ یک از سند درستی برخوردار نیستند و حتی برخی از آنها متهم به ساختگی بودن هستند. در میان روایات صحیح‌السند نیز تنها روایاتی که درباره رجعت سیدالشهداء؟ع؟ است دلالت بر همزمانی ظهور و رجعت آن‌هم در روزهای پایانی امامت امام زمان؟عج؟ و به منظور خالی نبودن زمین از حجت الهی دارند. بنابراین دلیل معتبر و قابل اعتمادی بر همزمانی رجعت و ظهور به معنای همراهی سایر امامان با امام زمان؟عج؟ در دوران حکمرانی و رهبری ایشان به منظور پیشبرد اهداف قیام در دست نیست.

رجوع از شهادت زمانی رخ میدهد که یکی از شهود و یا همهی آنها، از شهادت خویش باز گردند، و اقرار به خطا یا اشتباه نمایند که دارای حالت متعدّدی است، حالت اول رجوع قبل از صدور حکم، چه در امور مالی و چه غیر مالی که در هر صورت، حکمی صادر نخواهد شد. حالت دوم، رجوع بعد از صدور حکم است که دو فرض دارد:فرض اول آن است که، مشهودبه، مالی باشد که حکم نقض نمیشود که بر خلاف غیر مالی است. امّا در فرض دوم: در هر دو حالت مالی و غیر مالی حکم نقض نشده، بلکه شاهد رجوع کننده ضامن خسارات جانی یا مالیِ وارده به مشهود علیه میباشد، در این خصوص نظرات فقها، شیعه و سنّی مشابه یکدیگرند.اما فرع دیگر شهادت، شهادت زور است:البته شهادت زور زمانی متحقّق میشود که خود قاضی به وسیله علم قطعی و یا خبر مفید به یقین، به کذب بودن شهادت شهود پی ببرد. نه اینکه شاهد اقرار نماید، که در این صورت رجوع خواهد بود، نه شهادت زور . این مسئله نیز حالات و احکامی مشابهی همانند رجوع در شهادت دارد. یکی از فروع این مسئله، بحث استناد ضمانت در شهادت زور است که پس طرح و ردّ دو قاعدهی اتلاف، لا ضرر، قاعده غرور را دلیل ضمانت شاهد زور میدانیم. امّا معنای اتلاف، آن است که اگر شخصی، مال دیگری را بدون اجازهی او از بین ببرد، او ضامن مثل یا قیمت آن خواهد بود.قاعده غرور، یعنی هرگاه از شخصی عملی صادر گردد که باعث فریب شخص دیگر شود، و سبب ضرر و زیانی به او گردد، شخص نخست به موجب این قاعده، ضامن است و باید از عهدهی خسارت وارده بر آید.روش کار بنیادی و نظری است که با ترکیب منطقی و عقلانی مطالب، به استنباط حکم مطلوب پرداخته میشود.نتیجه آنکه تزویر و رجوع دو پدیده فقهی هستند که حکم و حالات مشابه دارند.

یکی از مناقشات روشنفکران در رابطه عقل و دین، پایبندی آنان به اصالت عقل یا عقل خودﹾ بنیاد منقطع از وحی است. آنها با استفاده از معیارهای اصالت عقل به بازتفسیر دین و در واقع، نفی حقیقت دین و آموزه‌های آن پرداخته‌اند. در مقاله حاضر با واکاوی و بررسی آثار روشنفکران معاصر چهار دلیل بر مدعای آن‌ها بدست آمده است که عبارت‌اند از: نفی عقل منبعی، ابزارانگاری محض عقل، وجود ویژگی‌های برتر در اصالت عقل و دین سنتی ناآزموده. تلاش شده است ادله مذکور به شیوه تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گیرند. نادیده انگاشتن کارکردهای مختلف عقل، نفی شریعت و نگاه کارکردی به دین، ارائه تصور نادرست از انسان و توانایی‌های عقلانی او و همچنین نقض غرض الهی از ارسال رسل از جمله نقدهایی است که بر آنها وارد است. با وجود این نقدها، این رویکرد در مواجه با دین و آموزه‌های وحیانی کارایی خود را از دست می‌دهد.

شناخت انسان، به‌عنوان شریف‌ترین مخلوق خداوند، در گرو شناخت حقیقت وجودی اوست که با ابزارهای مختلف معرفتی، اعم از عقل، نقل، شهود، تجربه و... قابل تحصیل است. «نقل» معتبر، به جهت صدور از معصوم علیهم السلام و احاطه علمی ائمة اطهار بر کل عالم وجود و ازجمله انسان، همواره از بهترین طرق کسب معرفت بوده است. اين مقاله با داده‌هایی روایی، حاصل از گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای با روش تحلیلی و توصیفی، به واکاوی روایات بيانگر حقیقت روح پرداخته است. در این مقاله، به هشت دسته از احادیث، به ترتیب از روایاتی که به‌ظاهر مثبِت جسمانیت روح بوده‌اند، تا روایاتی که جز با وجود روح مجرد سازگار نمی‌باشند، اشاره ‌شده است. حاصل این پژوهش، بیان هماهنگی بین عقل و نقل در دو ساحتی بودن انسان و غیرمادی دانستن ساحت روحانی اوست.

امروزه مقولۀ معنويت‌ براي بشر اهميت فراواني پيدا کرده است. بر همين اساس، ديدگاه‌هاي معنوي متعدد و گاه متضادي در ميان مکاتب فکري و فلسفي طرح شده است که يکي از آنها معنويت مدرن نام دارد. از اين منظر، امروزه بر اساس عقلانيت مدرن و همسو با تجددگرايي، بايد فهمي نوين از دين ارائه داد تا در پرتو آن، درد و رنج انسان کاهش يابد، و انسان به آرامش و رضايت باطن دست پيدا کند. از سوي ديگر، اين رويکرد معتقد است که معنويت ديني در تأمين غرض ياد‌شده ناکارآمد است. در پژوهش پيش‌رو تلاش شده است تا حد ممکن بررسي جامعي از ماهيت و ويژگي‌هاي عقلانيت در نظريۀ معنويت مدرن صورت گيرد. از رهگذار اين بررسي و پژوهش روشن مي‌شود که عقلانيت با مشخصۀ استدلال‌طلبي نه‌تنها مقتضي معنويت مدرن نيست، بلکه در تمايز و تباين با آن است.