جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود اسرائیلیات به منابع اسلامی پدیده‌ای ناخوشانید و تلخ بود که کم و بیش تمامی حوزه‌های معارفی اسلام را در برگرفت.از جمله حوزه-های معرفتی اسلام که اسرائیلیات در آن ورود کرد و سبب پدید آمدن جعلیاتی شد، حوزه مهدویت است. در این مطالعه به دنبال یافتن پاسخ این سوالات هستیم: راویان یهودی و مسیحی مسلمان شده چه آرمان‌های سیاسی را با نقل روایات مرتبط با مهدویت دنبال می-کردند؟ پیوند سیاسیون اموی با راویان اسرائیلیات سبب پدید آمدن چه مجعولاتی در حوزه مهدویت و همسو با اهداف این سیاستمداران، شده است؟ مهم‌ترین گونه‌های این مجعولات کدامند؟ جهت پاسخ به این سؤالات از روش تحلیلی- توصیفی استفاده شده است. نتیجه حاصل، وجود دو جنبه سیاسی تحریفات و جعلیات راویان و منابع اسرائیلی را نشان می‌دهد. جنبه نخست عبارت است از پیوند راویان اسرائیلی و یا راویان مسلمان متأثر از اسرائیلیات با سیاستمداران هم عصرشان و تلاش برای ساخت منقولات آخرالزمانی در جهت منافع این سیاستمداران. جنبه دوم نیز عبارت است از تلاش راویان اسرائیلی در برتری دادن سیاسی یهود و مسیحیت با نقل منقولاتی آخرالزمانی در جهت ارائه نقش پررنگ مفاهیم، اماکن و نمادهای اسرائیلی. گونه‌های فراوانی از جعل و تحریف روایات مهدوی را در ذیل این دو جنبه می‌توان ردیابی نمود.

عنوان این پایان نامه درباره «توصیه های پیامبران که در قرآن کریم آمده، از منظر تفاسیر معاصر (بررسی تطبیقی)» می باشد. تا جایی که به ذکر آیات قرآنی‌ای پرداختیم که در آن به نصایح انبیا اشاره شده است، به ویژه جهت روایی پیامبران علیهم السلام که الگویی برای بشریت در امانت‌داری و نصیحت بوده اند. با استخراج آیات متعددی که به تبیین احکام مختلف اعتقادی، اخلاقی و اقتصادی برای جلوگیری از تکرار می‌پردازد، روش تحقیق چهار تفسیر در این زمینه انتخاب کردیم که دو تفسیر از شیعه و دو تفسیر از اهل سنت است. اولین تفسیر، تفسیر المیزان علامه طباطبایی است و تفسیر دوم تفسیر الأمثل از علامه فقیه ناصر مکارم شیرازی است، که هر دو تفسیر از جمله تفسیرهای معاصر هستند. از میان اهل سنت اولین تفسیری که انتخاب کردیم التحریر والتنویر از شیخ محمد طاهر بن عاشور است. و تفسیر دوم از سید قطب ابراهیم الشاذلی، با نام فی ظلال القرآن است. و از برخی کتب زبانی و اعتقادی و اخلاقی و منابع دیگر نیز استفاده کردیم. در نتیجه مقایسه بین مشترک و چنگال

روش تفسیری قرآن به وسیله قرآن یکی از مهم‌ترین روش‌های تفسیر قرآن به شمار می‌رود و اولّین کسی که از این روش استفاده کرد پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) بود و بعد از او ائمّه اطهار علیهم السلام و برخی از صحابه و بیشتر مفسران بودند. تفسیر قرآن به قرآن، تبیین آیات قرآن به وسیله دیگر آیات قرآن و بیان مقصود آن‌هاست. که این آیات قرآن به عنوان منبع تفسیر آیات دیگر می‌باشد. از مهم‌ترین تفسرهایی که از این روش تفسیری استفاده کرده‌اند عبارتند از: تفسیر المیزان علّامه طباطبائی، الفرقان دکتر صادقی تهرانی، و أضواء البیان فی إیضاح القرآن از شنقیطی، وتفسیر القرآنی للقرآن از عبدالکریم خطیب. از این رو رویکرد توصیفی-تحلیلی، مطالعه‌ای و متون کتابخانه‌ای را شیوه کار خود قرار دادیم. مهمترین نتایج این پژوهش چنین است: علامه طباطبایی در تفسیر (60) آیه (در سوره انفال (17) و در سوره توبه (43) آیه) از روش تفسیر قرآن به قرآن در جزء دهم بهره برده است. دکتر صادقی تهرانی در تفسیر (103) آیه (در آیات سوره انفال (25) و در سوره توبه (78) آیه) از روش تفسیر قرآن به قرآن در جزء دهم بهره بردند. شنقیطی از روش تفسیر قرآن به قرآن در جزء دهم در تفسیر (23) آیه (در سوره انفال (7) آیه، و در سوره توبه (16) آیه) استفاده کرده است. خطیب از روش تفسیر قرآن به قرآن در جزء دهم تفسیر ( 60 ) آیه ( در سوره انفال ( 21 ) آیه ، ودر سوره توبه ( 39 ) آیه )

در موضوع ولایت تکوینی احکام دین و اصول اعتقادی شرع و اخلاق الهی را فقط باید از طریق امامان معصوم (علیهم السلام) دریافت کرد و هیچ کس غیر آن بزرگواران ، حق دخل و تصرف در دین را ندارد؛ما در این رساله به دنبال تبیین ولایت تکوینی از طریق بیانات علامه طباطبایی در تفسیر المیزان و مقایسه بیانات ایشان با دو تفسیر از اهل سنت یکی به نام روح المعانی که یکی از جامعترین تفاسیر اهل تسنن می باشد و دیگری تفسیر روح البیان که مفسر آن صبغه عرفانی دارد به تبیین مقامات فاخره و بی بدیل ائمه معصوم ( علیهم السلام) می پردازد؛ مقاماتی که خود فرموده اند: «و لا یطمع فی ادراکه طامع ».

این تحقیق یکی از بخشهای تفسیری را که همان تفسیر قرآن است روشن می کند و بی شک این نوع تفسیر یکی از بهترین رویکردها در تفسیر قرآن است. با اشاره به مفسران چهارگانه، علامه طباطبایی و تفسیر او (المیزان فی تفسیر القرآن)، محمد صادق الطهرانی و تفسیر او (الفرقان فی تفسیر القرآن) و از اهل سنت شنقیتی و تفسیر او (ادواء البیان) و خطیب شافعی و تفسیر او (تفسیر قرآنی قرآن) هدف از این پژوهش تفسیر داستان های قرآنی و عبرت گیری از آنهاست. من داستان حضرت یوسف (علیه السلام) را انتخاب کردم، زیرا در آن نکات بسیاری از جمله اخلاقی، اجتماعی، تربیتی و غیره مورد نیاز مردم است و یکی از بهترین داستان های قرآنی است. از این رو یکی از داستان های مهم قرآن است که در صورت تحقیق و بررسی دقیق می توان از آن درس ها و خطبه های بسیاری از جمله صبر بر امتحان گرفت و از ابتدای سوره متوجه قرب پدر به پسر خردسالش به حدی می رسد که چشم بر پدرش قطع می کند و این نشان دهنده استحکام و انسجام رابطه بین جوان و پدر و دانش اوست.پدر با فرزندانش است و امکان برادران بزرگترش به او حسادت می کنند، بنابراین یوسف توصیه می کند که رؤیا را به آنها نگویید و از این طریق استنباط می کنیم که صحبت از نعمت او به خاطر علاقه جایز است و از درس ها نیز وجود استقامت در صبر است. که در آن شکایت و تشویش نیست، بلکه با توکل بر خدا و استعانت از او، زن و چگونگی نجات معجزه آسا از سوی خداوند متعال، به برکت توسل به خداوند و استعانت از او. مهمترین نتایج پیام به شرح زیر است با ردیابی آیاتی که مفسران در سوره یوسف در تفسیر قرآن به کار بردند، اعداد بین مفسران شیعه و مفسران سنی یکسان نبود و پس از آن آیات بر اساس موضوع تقسیم شد و شامل آن شد. آیات توضیحی و نظرات مفسر، که در آن سید طباطبایی از تفسیر آیات سیزده گانه، الصادقی الطهرانی در تفسیر آیات بیست و ششم، شنقیتی از دوازده آیه و خطیب نوزده آیه سوره یوسف از آیه شریفه بهره برده است. تفسیر قرآن توسط قرآن

امام مهدی(علیه‌السلام) ومهدویت یکی از بارزترین مسائل جهانی است که همه ادیان بر حسب اختلاف در مصادیق و ویژگی‌های وقوع، به آن معتقدند. این عقیده در میان مسلمانان با ظهور مردی انقلابی از خاندان رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و از فرزندان فاطمه(سلام الله علیها) تجلی می یابد و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به روشنی از ناگزیر بودن ظهور او در صحنه زندگی برای زدودن ظلم و ستم و بازگرداندن عدالت و سنت پیامبر بشارت داد. در این پایان‌نامه به بررسی این موضوع از طریق آیات قرآن کریم و روایات در تفسیر المیزان، المنار و المراغی می پردازیم. این پژوهش با رویکرد توصیفی و تحلیلی به اشکالاتی که در تفسیر المنار و المراغی مطرح شده است، پاسخ می دهد. و از مهم‌ترین نتایج این است که احادیث درباره مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) صحیح و صریح و متواتر است و آن‌چه رشید رضا و مراغی از اشکالات و سؤالات ذکر کرده‌اند، قابل دفاع نیست. اصول اعتقادی مانند دلالت توحید و غایت خلقت و نبوت و امامت و عصمت انبیا(علیه‌السلام) که با آرای علامه طباطبایی در تفسیر المیزان تطابق دارد ولی با تفسیر المنار و مراغی سازگار نیست. زیرا دو مفسر قائل به عصمت مطلق انبیا و حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) نیستند و این دلیل بر اختلاف در تحلیل متون روایات مهدویت بین تفسیر المیزان، المنار و المراغی است.

کتاب البیان فی الموافقه بین الحدیث و القرآن تألیف علامه سید محمد حسین الطباطبایی یکی از تفاسیر امروزی است که به صورت جامع به مباحث متنوعی پرداخته است. مانند تفاسیر قدیم که کثرت جهات و موضوعات در آن واسط داده شده است علامه در رویکرد خود حجم وسیعی از تفاسیر را مورد توجه قرار داده است بنده در این تحقیق بر روی رویکرد توصیفی- تحلیلی تکیه کرده، به گونه ای که این پژوهش با هدف برجسته ساختن رویکردی که جناب علامه در آن تفسیر سخنان رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم) را دنبال می کنند، بوده است. و نیز سخنان اهل بیت و اصحاب برجسته ای که خود را وقف آموختن و تعلیم او کردند و آنچه را که از ایشان گزارش شده به همه مردم منتقل می کنند. مفسر در فرآیند تفسیر، و با تلفیق آیات، روایات و سرنخ های لغوی، برای آشکار کردن معانی و مقاصد قرآن کریم بر روش عقلی تکیه کردند. این تحقیق به مجموعه‌ای از نتایج دست یافت که مهمترین آنها عبارتند از: تفسیرالبیان، تفسیری پیشگام در تبیین و نشان دادن معنای قرآنی، از طریق تفسیر قرآن به قرآن است. و نیز از طریق سخنان بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بیت(علیهم‌السلام) با آرامش و اعتدال، پرهیز از افترا و انتقاد تند، حتی در هنگام بررسی نظرات دیگران می‌باشد.

از آنجا که خداوند متعال داناترین فرد به منظور و مراد خویش است؛ تفسیر قرآن به قرآن بدون تردید از اولین و بهترین روشهای تفسیر قرآن و فهم معانی آیات آن است. تفسیر قرآن به قرآن توضیح آیات قرآن به وسیله آیات دیگر و بیان مقصود آنهاست. این روش به ویژه در قرن اخیر مورد توجه گسترده مفسران قرار گرفته است. مهمترین تفاسیری که از این روش استفاده کرده اند عبارتند از: المیزان فی تفسیر القرآن علامه طباطبائی، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه دکتر محمد صادقی تهرانی، تفسیر القرآنی للقرآن عبدالکریم خطیب و تفسیر اضواء البیان فی إیضاح القرآن بالقرآن شنقیطی. و در این نوشتار رویکرد توصیفی- تحلیلی، مطالعاتی و متون کتابخانه ای را اتخاذ خواهیم کرد. مهمترین یافته‌های آن عبارتند از: برای تفسیر هجده آیه مشترک بین چهار تفسیر مذکور که به روش قرآن به قرآن تفسیر شدهاند، طباطبائی از صد و هشتاد و نه آیه و صادقی تهرانی از صد و شصت و نه آیه و خطیب از چهل و سه آیه و شنقیطی از صد و چهل و یک آیه استفاده کردهاند. با بررسیهایی که انجام شد مشخص شد که میزان استفاده و پایبندی طباطبائی و صادقی تهرانی یعنی دو مفسر شیعی نسبت به پایبندی خطیب و شنقیطی یعنی دو مفسر اهل سنت بیشتر است.

بهترین علماء وفقها به آن روی آورردند تفسیر قرآن بود، از این رو عمر و توانایی خود را در خدمت کتاب خداوندصرف کردند. اما روش‌های علما در تفسیر کتاب خدای متعال متفاوت بود، از این رو، برخی از آنان روش تفسیر را طبق نقلی و برخی دیگر، روش تفسیری را بر اساس آراء شخصی انتخاب کردند. از مهم ترین راه های تفسیرنقلی تفسیر قرآن به قرآن است که علما به شایستگی آن تصریح کرده اند. از مهم ترین تفاسیری که از این روش استفاده کرده اند عبارتند از: المیزان فی تفسیر القرآن علامه طباطبایی، الفرقان فی تفسیر القرآن دکتر محمد صادقی تهرانی و تفسیرأضواء البیان فیإیضاح القرآن بالقرآنشنقیطی و تفسیرالقرآنی للقرآن دکتر عبدالکریم الخطیب است، در اینپژوهش از روش توصیفی تحلیلی، مطالعات کتابخانه استفادهکرده ایم. پس از بررسی و توازن بین نقاط ائتلاف و اختلاف، دریافتیم که جهات ائتلاف بیش از اختلاف است از سوی دیگر، تفسیر علامه طباطبایی بر تفسیر شنقیطی برتری دارد، زیرا در تحلیل و نتیجه گیری دقیق تر و علمی تر است و تعصب طرف مقابل را ندارد. در حالی که الشنقیطی از روش تعصب استفاده می کند و در مکانهای زیادی تعابیر انحرافی را بیان می کند و اکثر اوقات فقط به نظر خود اهمیت می‌دهد.

روایات فراوانی در حوزهٔ مهدویت پیرامون مدح و ذم بلاد و نقش‌آفرینی پررنگ برخی سرزمین‌ها در آخرالزمان یافت می‌شود. به نظر می‌رسد مدح و ذم بلاد از مهمترین مواضع اهل سیاست در القای برتری خویش و مذمت پایگاه رقیب بوده است. ارائهٔ نقش آخرالزمانی پررنگ از مناطق تحت سلطهٔ خویش، اثرات روانی دارد و سبب حس افتخار و برتری نسبت به سایر مناطق و به‌ویژه مناطق رقیب می‌شود. نوشتار حاضر با اتخاذ روش توصیفی‌تحلیلی و با تکیه بر منابع حدیثی و تاریخی به‌دنبال یافتن منشأ پیدایش منقولات فراوان در مدح و ذم بلاد در روایات مهدویت است. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که روایات فراوانی در مدح یا ذم مناطقی مانند شام، بیت‌المقدس، انطاکیه، طور، طالقان، مشرق و مغرب در روایات مهدوی ظهور کرده‌اند و مهمترین نقش در پیدایش این دست منقولات، انگیزه‌ها و اهداف سیاسی است. این دست منقولات ازنظرِ سندی و متنی رد می‌شود و نشانه‌هایی از جعل و تحریف در آن آشکار است.