جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش حاضر بررسی بایسته‌‌های الگوی مردم‌سالاری دینی در دولت‌‌سازی می‌باشد و این مدعا را دنبال می‌کند که عدم تحقق دولت‌ اسلامی ‌مردم‌سالار، مهم‌ترین کاستی نظام اسلامی در تحقق ‌بخشیدن به نظم سیاسی مبتنی‌ بر دین بوده است. این پژوهش با بهره‌گیری از روش‌شناسی «کارکردگرایی»، روش «اِسنادی» و راهبرد نگارش «تحلیل فرآیند» انجام شده و نتایج نشان داد که عدم تحقق دولت‌ اسلامی ‌مردم‌سالار، در عدم کفایت ملاک‌های اسلامی در سه عنصر «کارشناسان و کارگزاران»، «نظامات و ساختارها» و «علوم انسانی پشتیبان» ریشه دارد. نتایج حاصله از این پژوهش را می‌توان در طراحی الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت و تعیین اولویت‌‌های دولت‌‌سازی در جمهوری اسلامی به‌کار گرفت.

مناسبات نبی و فیلسوف در فلسفه سیاسی اسلامی همواره موضوع بحث و گفتگو بوده است. این مسئله به ویژه در پاره ای از آثار فیلسوفان مسلمان به گونه ای مناقشه آمیز فهم شده است. برای مثال برخی از برتری فیلسوف بر نبی در فلسفه سیاسی فارابی سخن به میان آورده اند. در عین حال این مسئله در فلسفه دیگر متفکران مسلمان از جمله فلسفه متعالیه صدرالمتألهین شیرازی نیز جای بحث دارد. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که جایگاه نبی در مقایسه با فیلسوف در فلسفه ملاصدرا چگونه تقریر شده است؟ مدعا این است که با توجه به آثار ملاصدرا، جایگاه نبی در این فلسفه برخلاف آنچه در مباحث برخی فیلسوفان مسلمان آمده است، فارغ از هر گونه ابهامی مطرح و در آن ضمن تبیین جایگاه فیلسوف، بر برتری نبی بر فیلسوف حکم شده است. روش تحقیق در مقاله منطق درونی و توصیف و تحلیل متن است. تمرکز نوشته حاضر بر مبحث تمایزات و اوصاف نبی از فیلسوف و جایگاه هر یک در اندیشه و فلسفه سیاسی صدرالمتألهین است. شاید بتوان گفت یکی از نتایج بحث این است که به منازعه و چالش برتری فیلسوف بر نبی در فلسفه سیاسی اسلامی خاتمه می دهد.

فرانس روز نتال، مفهوم آزادى از دیدگاه مسلمانان، ترجمه منصور میر احمدى، چاپ اول، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى، قم: 1379، 223 صفحه. مسأله آزادى از اساسى‏ترین بحث‏هاى زندگى آدمى است که از دیرگاه مورد توجه بوده است. اهمیت آزادى از آن روست که آزادى خواسته همه انسان‏هاست و همه دوست دارند آزاد زندگى کنند و در زندگى از قدرت انتخاب بر خوردار باشند؛ اما این‏که مفهوم آزادى چیست و مسلمانان درباره آن چگونه مى‏اندیشند، پرسشى اساسى است که نویسنده کتاب مفهوم آزادى از دیدگاه مسلمانان به کاوش در آن در دوره میانه اسلام پرداخته است.

فلسفه سیاسی یکی از انواع صورت‌های اندیشه سیاسی است که از دیرباز در میان متفکران رایج بوده و مباحث و دیدگاه‌های مختلف در این زمینه همواره از سوی متفکران مطرح شده و مورد بحث قرار گرفته است. این که این دیدگاه‌ها به ویژه آنچه از سوی مهم‌ترین متفکران غربی مطرح شده است چه مقدار با مباحث فیلسوفان مسلمان قابل تطبیق و سنجش است جای تأمل، بررسی و تحقیقات بسیاری دارد که در مقاله حاضر به صورت مختصر به آن پرداخته می‌شود. ازاین‌رو مقاله حاضر در تلاش است در ابتدا ضمن ارائه بحثی مختصر درباره فلسفه سیاسی با تأکید بر دیدگاه اشتروس، به تبیین و مقایسه آن با فلسفه سیاسی متعالیه با تأکید بر آرای صدرالدین شیرازی بپردازد. برای این منظور سعی شد ضمن توجه به نقاط اشتراک و نقاط قوت این دیدگاه، وجوه تمایزش مورد بحث و توجه قرار گیرد و تلاش شود مفهوم فلسفه سیاسی متعالیه با تفصیل بیشتری مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد.

طبقه­‌بندی­‌های گوناگونی از حیات علمی صدرالدین شیرازی ارائه گردیده است که مشهورترین آنها، طبقه‏‌بندی علامه سید محمدحسین طباطبایی است. این طبقه‌‏بندی بر آن است که حیات ملاصدرا به سه دورة فراگیری و تحصیل، ریاضت و تهذیب، و نگارش و تدریس تقسیم می‏‌شود. تقریباً همه کسانی که بعد از طباطبایی به بحث پرداخته‌­اند، از این دسته‏‌بندی برای تبیین زندگی ملاصدرا بهره گرفته­‌اند. مدعای نگارنده این است که در سیر حیات علمی و نگارش آثار ملاصدرا می­‌توان از سه ملاصدرا سخن گفت: ملاصدرای جوان، ملاصدرای میان‌سال و ملاصدرای کهن‌سال. براین‏‌اساس، صدرای جوان در پی آموختن است، صدرای میان‌سال با قائل‌شدن به اصالت وجود در پی تدوین فلسفه‏‌ای نوین است و صدرای کهن‌سال نیز با توجه به مباحث قرآنی، روایی و عرفانی در پی وحدت و جامع‏‌نگری است. این مقاله به‏‌عنوان مقدمه به ذکر طبقه­‌بندی آثار صدرالمتألهین می­‌پردازد تا مبنایی برای بررسی جایگاه سیاست در آثار ملاصدرا به وجود آید.