جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اخلاق جهانی نیازی است که پدیده جهانی­شدن، پژوهشگران مختلف را به‌سوی آن سوق داده است. در این میان برخی همچون لئونارد سوییدلر، الهی‌دان کاتولیک، درصدد ارائه اصول اخلاق جهانی بر پایه اشتراک ادیان برآمده­اند. پژوهش حاضر با روش مطالعات کتابخانه­ای و تحلیلی به‌منظور ارزیابی طرح اخلاق جهانی سوییدلر صورت گرفته است. به این منظور ابتدا رویکرد اشتراک ادیان معرفی و سپس مبانی نظری سوییدلر در طرح اخلاق جهانی و اصول ارائه‌شده توسط وی در بیانیه دوم ارائه شده است. درنهایت طرح وی با توجه به مبانی و اصول ارائه‌شده، در بوته نقد قرارگرفته و این نتایج به‌دست‌آمده است: طرح اخلاق جهانی سوییدلر از امتیازاتی چون توجه به مسئولیت­ها در کنار حقوق و نیز اصول روابط انسان با محیط‌زیست برخوردار است. همچنین ایده وی در ابتنای این طرح بر گفت‌وگوی مؤثر میان ادیان و توجه به نقش دین در اخلاق جهانی از اهمیت بسیاری برخوردار است، اما تمرکز وی بر مواد اعلامیه حقوق بشر و عدم بیان ارتباط آن با اخلاق مشترک ادیان، باعث شده است که در نهایت آنچه در متن بیانیه دوم ارائه داده است، وی را از رویکرد اشتراک ادیان دور سازد.

برابری و نابرابری مفاهیمی است که هم­زمان با جهانی­شدن، بیش‌ازپیش موردتوجه متفکران قرارگرفته است. در این میان علامه طباطبایی و جان رالز، دو نظریه­پرداز عدالت، به این مفاهیم توجه ویژه نموده­اند. پژوهش حاضر از روش مطالعه تطبیقی با هدف دست­یافتن به مواضع اختلاف و اشتراک این دو متفکر درباره مفاهیم برابری و نابرابری عادلانه، ریشه­یابی این مواضع و سنجش کارایی معیارهای آنان در تبیین رابطه تفاوت‌ها با برابری یا نابرابری حقوق، صورت گرفته است. اهم نتایج به‌دست ‌آمده: علامه طباطبایی بر مبنای حقیقت واحد انسانی و رالز با معیار حداقل ظرفیت شخصیت اخلاقی بر برابری افراد در برخورداری از حق تأکید نموده­اند. در نظر هر دو برخی نابرابری­ها عادلانه است؛ علامه طباطبایی، نقش فرد در برآوردن نیازهای جامعه و رالز، سود بیشتر کم برخوردارترین‌ها را ملاک قرارداده ­است. بر مبنای هر دو، برابری متأثر از تفاوت­های اکتسابی و طبیعی نیست، البته در دیدگاه رالز اندک افرادی از حقوق پایه محروم­اند.

این کتاب به یکی از نظریات روان‌شناسانه در باب «خاستگاه دین» می‌پردازد عموم دیدگاه‌های اندیشمندان در باب خاستگاه دین را می‌توان در دیدگاه‌های جامعه‌شناسانه کسانی چون: آگوست کانت، دورکیم و مارکس دیدگاه‌های روان‌شناسانه فروید و یونگ و دیدگاه‌های پدیدارشناسانه کسان چون: رودلف اتو و میرچا الیاده جست‌و‌جو کرد. (مقدمه) زیگموند فروید در ریشه‌یابی و تبیین خصلت‌ها، منشأ و نحوه سلوک آدمیان برای تمایلات جنسی اهمیتی بیش از اندازه قائل است و پدیده‌های مختلف اجتماعی، ادبی هنری و ... را از طریق ارجاع به تمایلات سرکوب شده فرد در دوران کودکی تحلیل می‌کند. وی به دین نیز از همین زاویه می‌نگرد. در این کتاب نویسنده در سه فصل اول به بررسی یکی از نظریه‌های معروف فروید در این باب می‌پردازد. و در فصل‌های پاینی به نقدهای عام که همه نظریه‌های او را در بر می‌گیرد، می‌پردازد.

این کتاب مجموعه هشت مقاله در باب مسائل فلسفه دین است. چهار مقاله اول آن از ویلیام آلستون فیلسوف بزرگ معاصر است و سه مقاله از میلتون پینگر و مقاله آخر از دکتر محمد لگنهاوزن می‌باشد.