جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابنامه: ص. ۱۵۲ - ‎۱۵۸؛ همچنین بصورت زیرنویس // عارف سترگ جناب صدرالدین قونوی از برجسته ترین افراد موثر در مباحث عرفان نظری و مهم ترین شارح مبانی شیخ اکبر است. وی با قلم توانای خود علاوه بر مباحث عرفان نظری، نگاهی نیز به تطبیق این مبانی در شرح احادیث و آیات شریفه قرآن به خصوص سوره حمد داشته که از آن به عنوان تفسیر باطنی یا تاویل نام می بریم. تفسیر باطنی با تاویل در واقع حاصل تلاشی است که عارفان به موازات شناخت چینش نظام هستی (کتاب تکوین) در فهم بطور هفت گانه متون دینی بخصوص قرآن مجید (کتاب تشریع) انجام داده اند. در این مسیر، جناب صدرالدین تلاش کردند، علاوه بر بهره گیری از مباحث عرفان نظری و کشفیات خود، به برخی از روش ها و مبانی آنها اشاره کنند تا راه رسیدن به معارف و اصول دین از مسیری غیر از کشف نیز هموار شود. از این روش ها تعبیر به روش های فنی عمومی شد. این روش ها عبارتند از: روش طولی، روش عرضی و روش جری و تطبیق که در این رساله به تعریف و مبانی آن ها اشراه شده است. منظور از روش طولی زدودن و پیرایش زیاد عرفی و رسیدن به روح معناست. در روش عرضی جمیع معانی متحمل یک لفظ، پذیرفته می شود. معانی موافق با سیاق تفسیر آیه و بقیه معانی نوعی تاویل به شمار می روند که از آن به تاویل عرضی نام می بریم. در جری و تطبیق نیز حکم از فردی بر فرد دیگر تطبیق داده می شود. روش های فوق دارای مبانی مشترکی نظیر امکان فهم معانی باطنی قرآن کریم و حدیث، بطون داشتن کتاب تکوین، کتاب تشزیع و حقیقت انسانی - و مبانی مختصی - نظیر "وضع الفاظ برای روح معنا" در تاویل طولی و جری و تطبیقی و " استعمال لفظ در اکثر از معنای واحد" در تاویل عرضی - هستند. در پایان نیز به نقش کشف و شهود در فهم متون دینی و نقش آن در روش فنی عمومی اشاره شده است.