جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

1- سقراط (470 - 399 ق.م.) به وجود خدایان باور داشت و معتقد بود انسان برای آنکه به سعادت برسد، نیازی به هدایت الاهی ندارد. سقراط جایگاهی برای خداوند و ارتباط با او در زندگی انسان بیان نکرده است./ 2 - افلاطون (428 - 7/348 ق.م.) به دو خدا باور داشت و معتقد بود تنها فلاسفه می توانند این دو خدا را بشناسند آن هم پس از گذراندن مراحل زیاد و در سن پنجاه سالگی. بقیه مردم برای همیشه از شناخت خداوند محروم باشند./ 3 - ارسطو (3/384 - 1/322ق.م.) بر آن بود که عالم قدیم است و کسی آن را پدید نیاورده است. خدای ارسطو خالق جهان نیست، بلکه فقط محرک آن است. به عقیده او خدا را نمی توان پرستید، به او محبت ورزید و از او انتظار یاری داشت، چون او نمی تواند محبت انسان را پاسخ گوید و یا کاری برای او انجام دهد.

کتاب «المُثلُ الالهيّة؛ بحوث تحليلیّة في نظرية افلاطون» از آثار آیت الله حیدری می باشد. مُثُل الهی مسأله ای است که از دیرباز تفکر فلسفی را مشغول خود کرده و جایگاه خود را از قدیم الایام در نگرش فلسفی حفظ کرده بود. درست است که به حکیم الهی افلاطون نسبت داده شده است، ولی این مسأله، قبل از ایشان نیز مشهور و متداول بوده، لاکن به دلیل زیاده روی بیش از حد افلاطون در تحلیل، بناء نهادن بر آن، بیان محتواهای آن، ساخت اصول ریشه ای آن، این مسأله را به ایشان نسبت دادند. این کتاب مشتمل بر یک مقدمه و هشت باب است و برای هر بابی فصل های مختلفی وجود دارد: باب اول: مُثُل الهیه و وجود آن باب دوم: تأویلات باب سوم: سهروردی و مُثُل الهی باب چهارم: ملا صدرا و مُثُل الهی باب پنجم: سخنان ارسطو در مسأله باب ششم: اختصار و تفصیل باب هفتم: دو شبهه و جواب باب هشتم: سخنان پایانی

دوران قرون وسطی، با وام گیری از فضای فکری یونان باستان و همچنین بهره گیری فراوان از آموزه های مسیحیت، ترکیبی بی بدیل از آمیزش دین و فلسفه ارائه داد که در نوع خود یگانه بود. اینکه فلسفه چه واکنشی در مقابل ورود آموزه های دینی در مقولات مورد بحث خود داشته و دین چه میزان به باورهای فلسفی استناد می کرده است، موضوعی است که در این مجموعه، به جد بررسی شده است. حضور دینی قدرتمند، چون مسیحیت، با جهت دادن به افکار عمومی و باورهای دینی مردم، در نوع نگاه و تعریف آنها از فلسفه تاثیر گذاشته و متقابلا فلسفه نیز با عرضه اندوخته های عقلانی خود به دین، آن را وادار به تطبیق پذیری با خود کرده است. این که در این میان هر یک به چه میزان از دیگری تاثیر پذیرفته و بر آن تاثیر گذاشته است، مبحثی است که به تفصیل به آن پرداخته خواهد شد اما آنچه مسلم است آن است که این دو حوزه در تماس مستقیم و تنگاتنگ با یکدیگر بوده و حتی با وجود انکار یکدیگر، وابستگی و پیوند شدیدی دارند. درست است که دین بر فلسفه تاثیر گذاشته و محدوده و قلمرو حرکتش را محدود کرده است، اما فلسفه نیز با ورود به حوزه آموزه ها و تفاسیر دینی، آنها را بسیار متحول نموده است.

بی شک مقوله خدا مهمترین و سوال برانگیزترین مقوله ای است که در طول تاریخ، ذهن بشر را به خود مشغول داشته است. در این میان فلسفه نیز از این امر مستثنی نیست. در فلسفه الهی افلاطون که هدف از آن وصول به اصلی است الهی و غیرمحسوس که ذاتش حقیقی و مطلق است، مساله خدا با تعابیری گوناگون در رسالات مختلف مطرح گردیده است. در این فلسفه خدا با عناوینی چون ایده خیر یا مثال نیک که موجودی در راس عالم مثل و علت تمام موجودات و سرمنشا حقیقت و معرفت است، ایده واحد که کاملترین و برترین صورت است و ایده زیبایی که امری مطلق، جاوید و قائم به ذات است، نام برده می شود که تمامی این ایده ها یکی اند و دارای حقیقتی یکسان هستند.افلاطون به دمیورژ نیز اشاره می کند که او را صانع می داند و نه خالق. این صانع، جهان را از حالت بی نظمی (خائوس) به نظم (کاسموس) در می آورد. هدف از این تحقیق، بررسی مفهوم خدا در تفکر افلاطون است.