جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش با عنوان «عبرت آموزی در قرآن و روایات» در هفت فصل سامان یافته است: فصل اول به مقدمه، بیان مسئله، سؤال های پژوهش، بیان ضرورت، اهمیت، اهداف و پیشینه تحقیق اختصاص دارد. فصل دوم درباره مفهوم شناسی و ضرورت عبرت آموزی است و جنبه های مختلف عبرت آموزی از جمله: عبرت در فرمانبری از پیامبر اکرم| و عدم آن، عبرت در حیوانات، زمین، آسمان و... مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم، مهم ترین عوامل عبرت آموزی طبق نصوص، آیات، تاریخ، سیر و گردش، آثار باستانی و طبیعت بررسی شده است. فصل چهارم به بررسی زمینه های عبرت آموزی از منظر قرآن و روایات پرداخته است. فصل پنجم عبرت پذیران را از منظر قرآن و روایات مورد نقد و بررسی قرار داده است. فصل ششم به آثار نتایج عبرت پذیری و نتیجه آن مانند تربیت و هدایت انسان، رشد و رسیدن به کمال، ایجاد امنیت و آرامش و... پرداخته است. فصل هفتم درباره موانع عبرت پذیری است و مهم ترینِ آن موانع عبارت اند از: حسادت، هوای نفس، کوردلی، ناباوری، ناامیدی به حیات اخروی، رفاه طلبی و دنیاطلبی.

موضوع این پژوهش «عبرت آموزی از دیدگاه قرآن و حدیت» می باشد و بر آن است که این مساله مهم را با استفاده از آیات ،کتب معتبر حدیثی ،تفاسیر؛و دیدگاه صاحبنظران مورد تحلیل قرار دهد. این پژوهش برای رسیدن به هدف اصلی خود، اهداف ویژه ای را بصورت زیر طراحی نموده و آنها را در قالب سوال مطرح نموده است: 1- بررسی مفهوم عبرت 2-آشنایی با اهل عبرت 3- آشنایی با منابع عبرت4- آشنایی با پیامدهای عبرت با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود ،روش تحقیق توصیفی – تحلیلی برای موضوع انتخاب و با استفاده از فن فیش برداری مطالب جمع آوری گردیده است. پس از تحلیل و بررسی مطالب در فصل چهارم نتایج ذیل حاصل گردیده است : «عبرت» در لغت به معنای «عبور کردن» و «ازحالتی به حالت دیگر رسیدن و عبور کردن» است و حالتی است که در اثر برخورد با امور ظاهری و مشهود، برای انسان پدید می آید و به معرفتی باطنی و غیر مشهود منتهی می شود. منابع عمده عبرت عبارتند از : 1- دنیا 2- تاریخ 3- سرگذشت گذشتگان 4- شگفتیهای خلقت5- تجربه اولیه انسان ٬ به خاطر تشابه زندگی انسانها و اقوام وملل مختلف با یکدیگر هرکدام از گزینه های بالا می تواند منبعی موثق برای انسان به شمار بیاید. در بررسی آیات و روایات افراد زیر اهل عبرت به حساب می آمدند : 1- متقین 2- خاشعین3-مبصرین 4- صابرین 5-هوشمندان 6-خردمندان 7- شنوندگان 8- مؤمنین که خداوند بعد از نام بردن اهل عبرت سرگذشتها و حوادث تاریخ را ، همه برای پند گرفتن این گروه می داند ، البته در جاهای دیگر از قرآن اهل عبرت را بسط می دهد و کل انسان را واجد عبرت پذیری می داند در کنکاشی که در آیات و روایات شد به آثار تربیتی و اخلاقی عبرت پرداخته ایم که عبارتند از: 1- کسب تجربه 2- بازداری از خطا و گناه 3- بصیرت 4- چراغی برای راه آینده 5- یافتن راه صحیح 6- هشدار دهندگی مهمترین مشکل و محدودیتی که این پژوهش با آن مواجه بود، کمبود منابع در محل سکونت و در نتیجه عدم امکان بررسی عمیق و همه جانبه موضوع بود و پیشنهاد می گردد، پژوهشگران علاقمند هر یک از اهداف ویژه این تحقیق را در یک پژوهش مستقل مورد بررسی قرار دهند.

مباحث این پایان نامه عبارتند از: صبر در قرآن(جمع آوری 103 مورد از آیات حاوی لفظ صبر ومترادفات آن)، اهمیت صبر، مقام صبر و صابران درقرآن، صبر پیامبران خدا (ایوب، ذوالکفل، اسماعیل ویوسف)، شمه ای از حالات پیشینیان هنگام مرگ فرزندان خود.