جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

* إِنْ یَشَأْ یُذْهِبْکُمْ وَیَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِیدٍ*؛ و اگر بخواهد شما را می ب رد و خلقی نو [ بر سر کار] می آورد.(فاطر/16) آن چه پیش روست پژوهشی است درباره ی « راه های مهار شیطان از دیدگاه قرآن و سنت»می باشد. که به بررسی راه کارهایی که روایات و قرآن برای مبارزه و مهار شیطان ذکر کرده اند، پرداخته می شود . اهداف تحقیق شناخت ماهیت شیطان، بررسی توان و عملکرد شیطان برای وسوسه انسان، بررسی دام ها و گام های شیطان، شناخت سرمایه ها و توانایی های ما انسان ها برای نبرد با شیطان، ارائه راه کارهای اصولی در مبارزه با شیطان می باشد . در این تحقیق علاوه برکتبی که در رابطه با شیطان نوشته شده از کتب تفسیری و روایی و اخلاقی استفاده شده است. کتاب محجه البیضاء و شیطان کیست؟ کجاست؟ چه می کند؟ و مصاف بی پایان با شیطان می باشد. روش انجام کار بنیادی و کتابخانه ای و توصیفی می باشد. در این تحقیق ابتدا نگاهی گذرا به حقیقت شیطان شده است. طبق آیات و روایات و نظر برگزیده در این تحقیق شیطان از جن است نه از ملائکه و ماهیت او از آتش است. اما دشمنی ابلیس با آدم، تکبر ابلیس از سجده کردن برآدم و ابای وی از این کار و رانده شدن او از درگاه حق و ملعون گشتن اوست . دایره ی احاطه ی شیطان تنها در عالم خلق و جهان و دنیاست. مهارت های شیطان در اغوای انسان، زینت گری و صحنه پردازی بدی ها و نیکو جلوه دادن آن هاست و دیگر آن که امکانات دنیا را آرایش می دهد تا انسان ها به دنیا وابسته شده و دیگر نتوانند از آن دل بکنند. القای وسوسه های زشت از دیگر مهارت های شیطان است که در فکر و ذهن انسان ها خطور می کند. اما شیطان تمام مهارت ها و نیرو های خود را جهت اغوای انسان به صورت گام به گام انجام می دهد و انسان ها را یک دفعه به ورطه هلاکت نمی کشاند بلکه با سیاستی خاص این عمل را قدم به قدم، بدون این که انسان متوجه شود انجام می دهد . شیطان برای گمراهی انسان از تجهیزاتی مثل: دنیا، زنان و نفس سرکش بهره می گیرد. در فصل بعد موقعیت های حساس در زمان هایی که شیطان بیشتر می تواند در انسان نفوذ کند بررسی می گردد که عبارت است از: عجب، حرص و حسد و کبر و یأس و ناامیدی و غضب و زمانی که انسان به نفس اماره ی خود اعتماد کند، شیطان بیشتر در انسان نفوذ می کند. اما ما نیز توانایی ها و سرمایه هایی برای مبارزه با شیطان داریم. سرمایه ها که همان وحی و عقل و فطرت و نفس لوامه و نیروی بینایی و شنوایی و ادراکی ماست و توانایی های ما این است که می توانیم موقعیت درونی و بیرونی خود را بشناسیم و دیگری مطالعه ی زندگی پیشینیان و عبرت گیری از آن ها که چگونه شیطان آن ها را هلاک ساخته است ، می باشد . و دیگری توبه است چرا که درگاه خداوند همیشه به روی انسان های گنهکار باز است . تجهیزاتی نیز برای مبارزه با شیطان با لطف خداوند در اختیار ما انسان هاست که عبارتند از: دعا، تواضع، محبت خدا و ذکر او و نماز و پناه بردن به اوست . اما سیاست های اصولی در مبارزه با شیطان که به وسیله ی آن ها راه کارهای مبارزه شناخته می شوند؛ نگهبانی از جان و واکنش مناسب و در خور و استعاذه و پایداری، برخورد خصمانه و انهدام می باشد . شیوه های مبارزه با شیطان:1-کاوش و بازنگری جان که این گام به معنای درون کاوی برای شناخت بیماری هاست و چون انسان محب نفس است این امر کار آسانی نیست. 2- لایه روبی و شست و شوی آلودگی ها که به وسیله توبه و صدقه و رعایت تقوای الهی امکان پذیر است. 3- درمان بیماری ها و ترمیم آن ها. 4- تصحیح اندیشه و فکر می باشد، تدبر در توحید و معاد و مرگ و نظام آفرینش راهی به سوی تصحیح اندیشه وفکر است تا بدین وسیله بتوان هر چه بهتر شیطان را مهار کرد . حاصل آن که تلاش شده در این تحقیق به وسیله آیات و روایات نشان داده شود که شیطان موجودی واقعی و دشمنی جدی است و ما به هر حال همه جا و همه وقت با او در گریبانیم. دشمن با برنامه و مهارت کار می کند و در کمین گاه و گلو گاه منتظر است که به ما ضربه بزند وما باید با سرمایه ها وتوانایی های خود او را شکست دهیم .

شیطان (متمرد و گمراه کننده انسان) در ادیان ابراهیمی از موضوعات مهم و بحث انگیز در میان فلاسفه، متکلمان و عرفا است. در میان مفسران در مورد ابلیس و شیطان سه دیدگاه مطرح است: الف) از جن بوده است؛ ب) از فرشتگان بود و سپس از جنیان شد؛ ج) از فرشتگان بودطرفداران هر کدام از دیدگاه ها برای اثبات نظر خود به آیات و روایات زیادی متوسل شده اند؛ اما در نظری دقیق، ابلیس از جن بود و به دلیل عبادت فراوان در جایگاه ملائکه قرار داشت. در نظر عرفا نیز دیدگاه های گوناگونی وجود دارد. بیشتر عرفا ابلیس را مظهر بدی و اغوا کننده انسان دانسته اند؛ اما برخی مثل حلاج، عین القضات همدانی، احمد غزالی و... به دفاع از ابلیس پرداخته اند و او را عاشق خالص خدا و موحد حقیقی دانسته اند. در دیدگاه مکتب وحدت وجودی، ابلیس، شیاطین و بدان مظهر صفات جلالی خداونداند و از اراده خدا خارج نیستند. این مقاله به صورت توصیفی و تحلیلی تدوین یافته است.