جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الشيعة في المملكة العربية السعودية اثر حمزه حسن، پژوهشی است پیرامون بررسی وضعیت شیعیان در عربستان سعودی که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است. نویسنده که خود فعال شیعی است، در مقدمه، رسالت خود را از نگارش‌ کتاب، شناساندن‌ جامعه شیعه در عربستان سعودی به خود و دنیای خارج و نیز آگاهی بخشیدن به محدودیت‌ها، تنگناها و موانع سر راه جامعه شیعه و دفاع از شهروندان شیعه در پادشاهی سعودی بیان کرده است.علاوه بر این نویسنده در این کتاب از منابع آرشیوی و اسنادی که‌ از دسترس دیگران خارج است استفاده کرده و به‌طور جامع تاریخ این جامعه را شرح داده است. اثر حاضر، برای آگاهی پژوهشگران‌ و علاقه‌مندان‌ به وضعیت شیعیان در عربستان سعودی اهمیت بسیاری دارد. این کتاب اولین و آخرین کتاب جامعی‌ است‌ که در آن، فقط به جامعه شیعه‌، تاریخ‌ و رویدادهای مربوط‌ به‌ جایگاه‌ آن در عربستان توجه‌ شده است. نویسنده در "جلد اول" کتاب، به دنبال اثبات این موضوع بوده است که شیعه مذهبی جدید در منطقه احساء و قطیف (منطقه شرقی عربستان) نیست‌ و با‌ درج شجره‌نامه خانواده‌های شیعه کوشیده‌ است‌ مدعای خود را مستند کند. پس‌ازاین موضوع، وی رویدادهای منطقه را پس از شهادت امام على (علیه السلام) شرح داده و به حکومت‌های شیعی منطقه یاد شده و حکمرانی پرتغالی‌ها و دوره نخست و دوم‌ حکومت‌ سعودی‌ها و حکومت عثمانی‌ها در منطقه شرق عربستان اشاره کرده است. این‌ نویسنده‌ شیعی در ذیل عنوان «شیعه و وهابیان اولیه» تاریخچه وهابیت، پیمان همکاری و اهمیت منطقه شیعه‌نشین شرق را شرح داده ‌‌است‌. ادامه این بحث تحت عنوان‌های «وضع مذهب و فرهنگ در احساء و قطیف»، «امنیت در احساء‌ 1871‌-1902‌»، «اوضاع امنیتی در احساء و قطیف از سال 1902-1913» و «هدف سعودی‌ها در احساء و قطیف (1902‌-1911)» بررسی شده است افزون بر موضوع‌های یاد شده، نویسنده در بخشی از کتاب خود با عنوان «اصل و ریشه شیعه» در پی اثبات اصلیت عربی برای‌ شیعیان عربستان‌ است. وی‌ با ذکر مهاجرت‌ها و تحولات جمعیتی منطقه در پی پاسخ دادن به آن ادعایی است که شیعیان عربستان را‌ به دلیل مطامع فرقه‌ای و سیاسی خود به غیر عرب بودن متهم می‌کند

کتاب علی مفترق طریقین توسط حضرت آیت الله مکارم شیرازی به رشته تحریر درآمده است. وهابیت در این زمانه به دوشکل تقسیم می شوند: وهابیون متعصب که همه مسلمانان به غیر از خودشان را متهم به کفر می کنند و مبتلا به جمود فکری می باشند و اهل منطق و گفتگو نمی باشند. وهابیون معتدل که به افکار سایر مسلمانان احترام می گذارند و اهل منطق و گفتگو می باشند. این گروه فتوا به قتل دیگران نمیدهند و مسلمانان دیگر را کافر نمی پندارند. نویسنده در این کتاب به بیان افکار گروه وهابیون معتدل و علت زیاد شدن پیروان این گروه می پردازد. مطالب این کتاب شامل 2فصل و یک خاتمه می باشد. در فصل اول عوامل سقوط وهابیت تندرو مطرح می شود مانند سنگدلی و خشونت زیاد که در گروه هایی مانند طالبان، جیش الصحابه دیده می شود. عدم آگاهی نسبت به دانش و ارزش های معاصر، جمود فکری نسبت به رویدادهای جدید. فریادهای صریح از دو شهر مکه و مدینه که اشاره به مخالفین وهابیت در این دو شهر دارد مانند سید محمد بن علوی و شیخ حسن بن فرحان المالکی. در پایان نویسنده نتیجه می گیرد به خاطر اختلاف در بعضی از مسائل اجتهادی نباید نسبت کفر به مسلمانان داد و اینکه توصیه ای می کند که از اعمال وحشیانه و ریختن خون مسلمانان در کشورهای عراق و پاکستان و افغانستان پرهیز کنند و اینکه باب گفتگوی منطقی بین مذاهب و برادران اسلامی را بر اساس احترام متقابل باز کنید.

کتاب مفاهیم یجب ان تصحح نوشته محمد بن علوی مالکی اهل عربستان سعودی است. سید محمد بن علوی از معدود علمای حجاز بود که با تکیه بر کرسی تدریس در دانشگاه‌های عربستان و وعظ در مسجد الحرام با شجاعتی قابل وصف به نقد وهابیت پرداخت. این کتاب در عربستان اجازه انتشار ندارد. این کتاب نفیس با عنوان "مفاهیم یجب أن تصحح" در عربستان سعودی عرضه شد ولی با عکس‌العمل شدید برخی علمای وهابی روبرو شد و نویسنده آن از سوی آنان طرد و تکفیر شد؛ به گونه‌ای که مدتها مؤلف در محاصره و تحت نظر بود و چاپ و انتشار این کتاب ممنوع گردید؛ ولی این امر مانع انتشار این اثر ارزنده نگشت؛ بلکه در کشورهای گوناگون از جمله: مصر، سوریه، امارات، پاکستان، مغرب و... مکرر به چاپ رسید و مورد استقبال دانشمندان اهل‌سنت قرار گرفت. خصوصیت منحصر به فرد این کتاب که به پاسخگوئی شبهات و ایرادات وارده از سوی وهابیت می‌پردازد این است که از سوی فردی تالیف گردیده که سالها به عنوان یکی از علمای بزرگ وهابیت در مسجد الحرام به تبلیغ می‌پرداخته و در اواخر عمر وظیفه خویش دانسته تا خطاها و برداشت‌های اشتباه را اصلاح و تا حدی دین خود را به پیامبر (ص) ادا نماید و تمامی‌پاسخ‌های او مستند به کتب و روایات مورد تایید اهل‌سنت و جماعت می‌باشد و حساسیت فوق‌العاده‌ای که در انتخاب احادیث و استنادات به کار گرفته است جای هرگونه شک و شبهه را در اصلاح مفاهیم مذکور از بین برده است. مؤلف، این کتاب را در سه باب تنظیم نموده است: باب اول) مباحث عقیدتى مانند: بدعت، توسل؛ باب دوم) مباحث نبوى که به خصائص و حقیقت انسانى پیامبر پرداخته و مفهوم تبرک به پیامبر و آثار او را تعیین مى‏کند؛ باب سوم) مباحث متفرقه از جمله زندگى برزخى و مشروعیت زیارت پیامبر و مسائل مرتبط با آن از قبیل آثار، مشاهد و مناسبت‏هاى دینى.

الشيعة السعوديون؛ قراءة تاريخية و سياسية لنماذج مطلبية، اثر ابراهیم هطلانی، کتابی است پیرامون شیعیان عربستان که به زبان عربی و در دوران معاصر، نوشته شده است. کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در دو فصل، تنظیم شده است. در فصل اول، مطالب مختصری پیرامون تاریخ تشیع و دیدگاه متفاوت مسلمانان پیرامون صحابه ارائه گردیده و در فصل دوم، به نحوه تشکیل دولت سعودی در عربستان و چگونگی شکل‌گیری وهابیت در آن، اشاره شده است.