جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در داستان شفقت برانگیز و در عین حال نغز سیاوش در شاهنامه، با اینکه تنها روساخت داستان ارائه شده، اما بقایایی از اصل اسطوره بارورانه او همچنان در شاهنامه نمایان است. سیاوش در واقع خدای نباتی و باروری ایران بوده که در پی جابه جایی و شکست اسطوره، در هیات یک شاهزاده به حماسه ملی راه یافته است. در این جستار، ضمن بررسی تحلیلی - تطبیقی سیاوش، اوزیریس و آتیس، این نتیجه به دست آمد که خدایان یادشده خویشکاری های مشترکی داشته و در بسیاری از جهات همگون اند؛ به این ترتیب که هر سه خدا با طبیعت و سرسبزی آن رابطه ای مستقیم دارند، هر سه آنها الهه ای را در کنار خود دارند که زمینه ساز مرگ و رستاخیزشان (زمستان و بهار) می شود و هر سال برای باروری و سرسبزی بیشتر طبیعت، آیین مرگ و رستاخیز هر سه خدا در موسم سال نو برگزار می شد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 57 تا 83

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی ژرف ساخت اساطیری تشبیه زلف به مار و لب به شفاخانه در بیتی از دیوان حافظ

نویسنده:

یحیی طالبیان,زهرا جعفری

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اسطوره , اسطوره‌شناسی (میتولوژی) , حافظ شیرازی , آرکی تایپ (کهن الگو) , مکتب روان شناختی یونگ , اشعار حافظ شیرازی , ضمیر ناخودآگاه جمعی و فردی , روانشناسی(مسایل جدید کلامی) , ادبیات , اسطوره از دیدگاه یونگ , مار در اساطیر , ژرف ساخت اسطوره

کلیدواژه‌های فرعی :

اساطیر یونان , اسطوره و ادبیات , اساطیر ملل , اساطیر بین النهرین , آیه 49 آل عمران , اسطوره و روانشناسی , اساطیر مصر , آیه 29 حجر , مکاتب اسطوره شناسی , دم حیات بخش ,

چکیده :

مقاله پیش رو به بررسی ریشه های اسطوره ای تشبیه زلف به مار و لب به شفاخانه در بیت «دل ما را که ز مار سر زلف تو بخست/ از لب خود به شفاخانه تریاک انداز» از حافظ می پردازد. این جستار بر مبنای دیدگاه یونگ نوشته شده است؛ دیدگاهی که به وجود تصویرهای اصلی و آغازین (کهن الگو) در ضمیر ناخودآگاه جمعی افراد بشر اشاره دارد. یونگ معتقد به انتقال موروثی افسانه ها و اسطوره ها بود و آن را علت مشابهت افسانه ها و رویا و حتی وجود نمادهایی مانند نمادهای باستانی در بیماران روانی عصر ما می دانست. این کهن الگوها معمولا در آثار شعرا و نویسندگان و هنرمندان نابغه تجلی پیدا می کنند؛ بنابراین وجود فواصل تاریخی و جغرافیایی، مانعی برای تجلی اسطوره های ملل مختلف در رویا، هذیان و هنرهای تصویری ایجاد نمی کند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 133 تا 146

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی نقش مایه های مشترک در اسطوره های برادرکشی

نویسنده:

سیدامیر جهادی حسینی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اسطوره , اسطوره‌شناسی (میتولوژی) , اسطوره های ایرانی , فریدون , آرکی تایپ (کهن الگو) , برادرکشی , اساطیر هند , اساطیر یونان , فرود , اسطوره شناسی تطبیقی , ضمیر ناخودآگاه جمعی و فردی , هابیل و قابیل , برادران حضرت یوسف , اساطیر مصر , اساطیر زروانی , اسطوره برادرکشی , اغریرث , رستم و شغاد , اساطیر ژاپن

کلیدواژه‌های فرعی :

خویشکاری , اوزیریس , شیرویه نامدار , ایرج و شاهنامه , کیخسرو در شاهنامه , اساطیر ملل , اسطوره و حماسه در شاهنامه , حسادت برادران , حسادت برادران یوسف , آفرینش در اساطیر , اسطوره از دیدگاه یونگ , ازیریس , فرزندان فریدون در شاهنامه , تقسیم جهان بین فرزندان فریدون , سلم و تور , اساطیر زرتشتی , ثرتیه , اودیپوس , کمبوجیه و بردیا ,

چکیده :

برادرآزاری و برادرکشی در شمار کهن ‏الگوهایی است که سابقه‏ای به درازای عمر بشر دارد و پیشینه آن به ادیان و اسطوره ‏های مربوط به آغاز آفرینش بازمی‏ گردد. در این کهن‏ الگو، حس رقابت و حسادت میان برادران به علل گوناگونی ازجمله توجه بیش از حدّ پدر به یک برادر، یا دستیابی او به یک موقعیت ممتاز برانگیخته می‏ شود. داستان‏های اسطوره‏ای با مضمون برادرکشی در آثار ملل مختلف دیده می ‏شود. مقایسۀ این آثار وجوه اشتراک و شباهت آنها را آشکار می‏ کند و نشان می ‏دهد که بیشتر این داستان‏ها نقش‏ ویژه ‏های مشابهی دارند که در اغلب اسطوره‏ های مرتبط نمود یافته ‏اند. گونّ دیگر برادرکشی، برادرکشی‏ های تاریخی است که آن هم از اعصار کهن در تاریخ و ادب ملل گوناگون به وقوع پیوسته است. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که مضمون برادرکشی در اسطوره ‏های ملل مختلف در چه اشکالی نمود یافته است؟ برای پاسخ به این پرسش، با روش توصیفی- تحلیلی، ابتدا نمونه‏ های کهن‏ الگوی برادرکشی در اسطوره‏ های سرزمین‏ های گوناگون را ذکر کرده‏ ایم و سپس به بیان نقش‏ مایه‏ های مشترک در بین این اسطوره ‏ها پرداخته‏ ایم و آنها را به ‏لحاظ ساختاری تحلیل کرده ‏ایم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 43 تا 80

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تحلیلی و تطبیقی نخستین زیستگاه و هبوط انسان در کتاب مقدس با دیگر اسطوره های خاورمیانه

نویسنده:

حسین حیدری , علی بهاری

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اسطوره‌شناسی (میتولوژی) , اسطوره های ایرانی , اساطیر بین النهرین , اسطوره شناسی تطبیقی , باغ عدن , آموزه‌ها‌ی ادیان , آموزه‌ها‌ی ادیان ایران باستان (آموزه‌ها‌ی ادیان) , آموزه‌های یهودیت (آموزه‌ها‌ی ادیان) , هبوط انسان (آموزه‌ها‌ی دین مسیحیت) , آموزه انسان در یهودیت(انسان در ادیان) , زن در اساطیر , زن در ادیان , درخت در اساطیر , مار در اساطیر , بهشت در تورات

کلیدواژه‌های فرعی :

وطن اصلی آدمی , 03. انسان شناسی Human nature , دیلمون , درخت معرفت , آدم و حواء , نماد آب و درخت , اساطیر سومر و بابل , حماسه گیلگمش , درخت حیات , آموزه‌های زردشتی (آموزه‌ها‌ی ادیان ایران باستان) , نمادشناسی اسطوره , آفرینش انسان در اساطیر , درخت کیهانی , اساطیر مصر , اساطیر زرتشتی , ابلیس در اساطیر ,

چکیده :

آدمیان از دیرباز، خاستگاه و گوهر خود را برتر از عالم مادی موجود می‌دانسته‌‌اند. اعتقاد به این باور که نیاکان بشر جایگاهی بهشتی داشته و در نتیجه گناه، به این خاکدان درافتاده‌اند، در غالب اسطوره‌ها و ادیان کهن بازتاب دارد و یکی از عناصر اصلی انسان‌شناسی ادیان قدیم و زنده را تشکیل می‌دهد. این مقاله به مرور و تحلیل داستان آفرینش، ویژگی‌های نخستین زیستگاه آدم و حوا (عدن) و علت هبوط آنان در کتاب مقدس می‌پردازد و آنها را با باورهای اسطوره‌های کهن‌تر خاورمیانه، از جمله اسطوره‌های بین‌النهرین، ایران و مصر مقایسه می‌کند؛ همچنین رهیافت‌های روان‌شناسانه و اسطوره‌ای اندیشمندانی چون کمبل، فروید،یونگ،تیلیش و جان‌گری در تفسیر اسطوره‌های هبوط بیان می‌شوند. این بررسی تطبیقی نشان می‌دهد که در کتاب مقدس و اسطوره‌های بین‌النهرین عناصر و نمادهای مار، درخت، زن، گناه، هبوط (اخراج) از پردیس و اجتناب خدا/خدایان از شراکت انسان در اوصاف الوهیت، به‌ویژه دارا بودن علم، قدرت و حیات جاودان نقش مهم و مشابهی داشته‌اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 57 تا 92

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی بازتاب نمادین آتش در دو داستان مثنوی با رویکرد تطبیقی

نویسنده:

محمد صافحیان ,زکیه رشیدآبادی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

آتش , حضرت ابراهیم(ع) , اسطوره‌شناسی (میتولوژی) , سیاوش , اسطوره های ایرانی , گذر از آتش , آزمون آتش , اسطوره شناسی تطبیقی , گذر سیاوش از آتش , آموزه‌های زردشتی (آموزه‌ها‌ی ادیان ایران باستان) , اهمیت آتش , آتش در اساطیر

کلیدواژه‌های فرعی :

اسطوره های چینی , داوری ایزدی , داستان سودابه و سیاوش , سیاوش و شاهنامه , اساطیر هند , اساطیر یونان , عناصر اربعه , اساطیر ملل , سودابه , هوشنگ , قداست آتش , آموزه‌ها‌ی ادیان ایران باستان (آموزه‌ها‌ی ادیان) , اساطیر مصر , آتش در آیین زرتشتی , آیین های اساطیری , اسب سیاوش , اساطیر عرب , اساطیر سامی ,

چکیده :

آتش از دیرباز به سبب نقشی که در زندگی انسان داشته است، مورد توجه بوده است. یکی از خویشکاری های نمادین آتش، تطهیر است. آتش با وجود این که سوزاننده است، پاکی و طهارت را نیز به ارمغان می آورد. بنا به باور اساطیری، آتش آوردگاه پاکی و پلیدی است. در این جستار ابتدا به بررسی مفهوم نمادین آتش در اساطیر مختلف پرداخته ایم که گذر از آن (آزمون آتش) عروج به مرحله ای بالاتر را در خود نمادینه کرده است. پس از آن با خوانش اسطوره «گذشتن سیاوش از آتش» در شاهنامه، و ناظر به داستان حضرت ابراهیم (ع) در فرهنگ سامی، با رویکردی تطبیقی آن را با داستان «در آتش افکندن کودک» در مثنوی و نیز حکایت «جواب دهری که عالم را قدیم گوید» مقایسه کرده ایم و رویکرد مولانا را به خوانش آثار پیشین خود بررسی کرده ایم. این نوشتار در پی آن است که نشان دهد، مولانا از مفاهیم اسطوره ای و نمادین قبل از خود آگاهی داشته و با تخیل شاعرانه خود به بازآفرینی این مضامین در زمان خود پرداخته است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 225 تا 250

مشخصات اثر

ثبت نظر