جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انسان شناسی پزشکی یکی از شاخه های انسان شناسی زیستی است که به مطالعه بیماری ، درمان و پیشگیری از آن در فرهنگ های مختلف می پردازد و در پی آن است که با به کار گرفتن روش های پ‍ژوهش انسان شناسی به بهبود زندگی انسان ها در زمینه بهداشت روانی و جسمانی ، تغذیه و هم چنین در پیشگیری و درمان بیماری ها یاری رساند . هدف از انجام این پایان نامه مطالعه نظام طب سنتی ایران باستان و نظام طب سنتی ایران پس از اسلامو همچنین بررسی تطبیقی این دو نظام و شناخت و تبیین تفاوت ها و شباهت های میان آنها می باشد . آنچه در این پژوهش مد نظر استتعریف هر یک از این نظام های طبی از بیماری و سلامت با توجه به فرهنگ حاکم بر هر کدام از این نظام های طبی ، مطالعه شیوه های درمانی رایج در هر کدام و نیز بررسی جنبه های علمی ، خرافی و مذهبی و جایگاه پزشک در هر کدام از این نظام های طبی می باشد . چارچوب نظری که این پایان نامه بر اساس آن انجام شده است محیط شناسی فرهنگی یا بوم شناسی فرهنگی است که به مطالعه فرهنگ و محیط مادی به صورت همزمان می پردازد که به روش اسنادی ( تاریخی ) و تطبیقی بر اساس اسنادو داده های موجود انجام شده است . بر اساس یافته های این پایان نامه می توان گفت که فرهنگ حاکم بر هر کدام از این نظام های طبیاز جمله موثرترین مولفه ها در تشخیص ، علت شناسی و درمان بیماری ها بوده است . با توجه به مطالعات انجام شده باید گفت که هر دو نظام طبی با نظام های طبی باستانی در ارتباط و تبادلبوده اند و از آنها تاثیر پذیرفته اند و در مقابل نیز بر آنان تاثیر گذار بوده اند .در هر دو نظام طبی نظریه اخلاط نقش مهمی را در تبیین ، علت شناسی و گزینش شیوه های درمانی داشته است .علی رغم وجود پاره ای از شباهت ها ، میان این دو نظام طبی تفاوت هایی نیز در زمینه های مختلف اعم از شیوه تشخیص بیماری ها ،علت شناسی آنان ، انتخاب شیوه های درمانی و ... وجود دارد که شناخت و تبیین این شباهت ها و تفاوت ها از جمله موضوعاتی است که در این پایان نامه مورد بحث و مطالعه قرار گرفته است .

طب سنتی عمدتا بوسیله عقاید و تجربیات بقراط و جالینوس و ابن سینا معرفی شده است . و هنوز هم در جامعه ما مرسوم است . طب قدیم و سنتی بیشتر بر پایه تئوری اخلاط چهارگانه اصلی (خون و بلغم و صفرا و سودا) و همچنین مزاج (که بعنوان سردی و گرمی شناخته می‌شود) بنا شده است . برای مثال در مورد علت در بیماریهای مفاصل اعتقاد بر این بوده است که سبب بیماری در وجود اخلاط و نزول نزله (قطرات خاص ) در مفاصل دردناک می‌باشد و برخی عوامل مثل پرخوری (امتلا)، جماع زیاد و غیره در درگیری مفاصل مستعدکننده دانسته شده‌اند. در طب سنتی بیماریهای استخوانی و مفصلی به انواع محدودی تقسیم می‌شده‌اند مثل درد مفاصل (وجع المفاصل) نقرس ، درد پشت و سیاتیک (عرق النسا) و کیفوز (گوژی پشت ) دیگر بیماریهای رماتیسمی و همچنین عواملی میکربی و ایمونولوژیک در آن زمان شناخته نشده بودند. درمان اختلالات عضلانی و اسکلتی بر پایه استفاده از گیاهان داروئی برای بند آوردن اخلاط، تخلیه از اخلاط و متدهائی از قبیل دادن مسهل، وادار به استفراغ کردن و دیورزو و دیگر روشهای مثل فصد (خونگیری) و پرهیز غذایی و غیره بوده است .