جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ویژگی های دین مبین اسلامو جوانب گوناگون آن هموارهو در عرصه ها و زمان های مختلف الهام بخش و راهگشا برای مسلمانان و حتی غیرمسلمانان بوده است؛ در زمان کنونی که جهان اسلام به بیدارگشته و مسلمانان در حال تلاش برای تعیین سرنوشت خویش هستند، یقینا درآینده ای نزدیک نیازمند الگو و شالوده ای اسلامی برای مناسبات خارجی خود و همچنین بازیگری در نظام بین الملل می باشند. پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) و بیش از32 سال رفتارسیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و همچنین ایفای نقش در نظام بین الملل بر مبنای تفکر ایشان نمونه و الگوی مناسبی برای آزمایش و میزان توانایی، ظرفیت و موفقیت رهیافت اسلامی می باشد.محقق در این پژوهش برآن است تا به این پرسش پاسخ گویدکه، رهیافت اسلامی روابط بین الملل از دیدگاه امام خمینی(ره) بر چه ویژگی هایی استواراست؟ برای پاسخ به این پرسش، در این پژوهش از رهیافتی مرکب از روش های توصیفی، تحلیلیو مقایسه ایو در چارچوب مباحث فرانظری(هستی شناسی، معرفت شناسی، روش شناسی) بهره گرفته می شود. فرضیه پژوهش اینگونه است که؛ رهیافت امام خمینی(ره) به روابط بین الملل درهستی شناسی؛ خدامحورانه، مبناگرایانه، انسان مدارانه و عدل گسترانه، در معرفت شناسی، قائل به امکان شناخت، صدق وگزاره های مطابق با واقع، تاثیر متقابل دانش و ارزش، وابستگی شناخت به تهذیب نفس و تکثر منابع آن و در روش شناسی فقیهانه و تکثرگرااست.این پژوهش مشتمل برپنج فصل می باشدکه، در فصل نخست کلیات پژوهش ارائه می گردد؛ در فصل دوم وسوم به توصیف و تحلیل مبانی فرانظری دیدگاه امام خمینی (ره) به حوزه روابط بین الملل می پردازد و درفصل چهارم نیز، ضمن بررسی دلالت های فرانظری تفکرامام (ره) در روابط بین الملل، به مقایسه اجمالی این رهیافت با نظریه های مطرح روابط بین الملل وتحلیل تشابهات و تمایزات تعلق گرفته است و درفصل پنجم به نتیجه گیری خاتمه می یابد.

بررسی چالش‌های دولت‌های اسلامی همواره یکی از موضوعات مورد توجّه پژوهشگران، صاحب‌نظران و تحلیل‌گران حوزه‌ی مطالعاتی علوم سیاسی بوده است و هر یک از زاویه‌ای خاص به بررسی راهکارهای آن پرداخته‌اند. امام خمینی به عنوان یکی از رهبران بزرگ قرن بیستم و شخصیتی که در حوزه‌های فقه، عرفان، فلسفه و کلام اسلامی صاحب‌نظر بودند دیدگاه‌های خاصی دراین‌باره ارائه کرد که در نوع خود بدیع و قابل توجّه است. پژوهش حاضر تلاش نموده است تا به بررسی چالش‌های دولت‌های اسلامی و آینده‌ی آن‌ها از منظر امام خمینی(ره) بپردازد. فرضیه‌ی اصلی پایان‌نامه به این نکته اشاره دارد که با توجّه به باور امام به جامعیّت دین اسلام در تمامی ابعاد جوامع بشری حل چالش‌های مسلمانان در گرو عمل به دستورات اسلام بوده و بیداری مسلمین جهان در پرتو اتحاد در حوزه‌های عمومی و سیاسی می‌باشد. برای این منظور از نظریه‌ی بحران توماس اسپرینگز استفاده شد و تلاش گردید تا داده‌های پژوهش در قالب نظریه‌های فوق تحلیل گردد. بر این اساس شرایط و زمینه‌های شکل‌گیری اندیشه‌ی امام خمینی(ره) بررسی گردید و تحلیل شد که چگونه شرایط داخلی دنیای اسلام و ایران، شرایط بین‌المللی و نیز مبانی اعتقادی و هستی‌شناسی امام(ره) در نوع نگاه ایشان به چالش‌های دولت‌های اسلامی تأثیرگذار بوده است. از منظر ایشان مهم‌ترین چالش جهان اسلام در بعد فرهنگی وابستگی فکری، روحی، خودباختگی و فراموشی امر به معروف و نهی از منکر و فرهنگ جهاد و شهادت و از بعد اقتصادی غارت و استثمار منابع کشورهای اسلامی است. ایشان مهم‌ترین بحران سیاسی دولت‌های اسلامی را عدم درک صحیح از احکام اسلامی، وجود حاکمان دست‌نشانده، دوری از اسلام اصیل و ناب، تفرقه در میان مسلمین جهان و اغفال آن‌ها نسبت به مسأله فلسطین می‌دانند. بدین ترتیب در جهت درمان چالش‌های موجود وحدت، استکبارستیزی، عدالت‌طلبی، بیداری حاکمان اسلامی و برقراری عدل اسلامی در دولت‌های اسلامی را پیشنهاد می‌کنند. اجرای پیشنهادات فوق که برگرفته از کلام سیره‌ی امام خمینی(ره) است آینده‌ی روشنی را پیش روی مسلمانان جهان و منطقه ترسیم می‌نماید.

تحقیق به دنبال بررسی گفتمان امام در دورههای مختلف و یافتن چگونگی مفصل بندی دال‌های مختلف در آن است. پژوهش، کیفی توصیفی از جنس تحلیل گفتمان لاکلا و موفه است. هشت دوره پیشارهبری (1320-1340)، آغاز مبارزه (1340-1343)، تبعید(تمهید حکوت اسلامی) (1343-1356)، پاریس(رهبری فرآیند انقلابی) (1357)، تأسیس رژیم (قم) (1357-1358)، تثبیت نظام (1358-1361)، رهبری جهاد (1361-1366)، تمهید آینده (1367-1368) انتخاب شده است. در سراسر این دورهها دقایق گفتمانی نسبتاً ثابتی نظیر عدالت، آزادی، استقلال و استکبارستیزی، پیشرفت، وحدت وجود داشتهاند. آنچه مفصلبندی گفتمانی امام را متمایز میکند، دالهای برتر این دورههاست. دفاع از اسلام، دعوت به قیام برای اسلام و استقلال، ولایت فقیه، انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی(تأسیس)، جمهوری اسلامی(تثبیت)، جهاد و انقلاب اسلامی دال برتر دورههای هشت گانه است. امام به غیریت سازی با عناصر مختلفی نظیر غربزدگان، سلطنت، استعمار، متحجرین، آمریکا، اسرائیل، ساکتین در حوزه، ناسیونالیستها، سران دولتهای اسلامی، غربزدهها و التقاطیها، مبارزین در چارچوب قانون اساسی مشروطه مثل جبهه ملی، مارکسیسم، گروهکهای هرج و مرجطلب، ضد انقلاب، مخالفین علوم معنوی، صدام، روحانیت غیرمنضبط، تفرقه افکنان، منتقدین غیرمصلح، اشرافیت، انقلابیون خشن بیمهار در دورههای مختلف پرداخته است.