جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جان کاتینگهام، به دو نوع تجربۀ دینی توجه دارد: تجربۀ دینی عام و تجربۀ دینی خاص. ازنظر او تجارب عمومی، نیازی به آموزش خاص و پیچیده، تحقیقات علمی یا نظریه‌پردازی فلسفی ندارد، بلکه اقدامی ساده برای پذیرش یک هدیه است. البته، چنین تجاربی برخلاف مشاهدات روزمره در دسترس همگان نیست و تحقق آن نیازمند شرایط خاصی است. وی دربارۀ تجارب دینی خاص نیز معتقد است در مواجهه با قسمت‌هایی از کتاب مقدس که مشتمل بر گزارش چنین تجاربی هستند، نه باید رویکردی طبیعت‌گرایانه یا اسطوره‌زدایانه داشت و نه رویکردی ظاهرگرایانه؛ بلکه باید به‌گونه‌ای این فقرات را تفسیر نمود که هم محتوای شگفت‌انگیز آن حفظ شود و هم این محتوا تقابلی با علم مدرن نداشته باشد. اثر پیش با استفاده از مبانی فلسفۀ اسلامی، مروری انتقادی بر هر دو قسمت دیدگاه وی دارد. حاصل این نقدها آنکه با توجه به شخصی بودن قرائن حاصل از تجارب دینی، تضمین معرفتی این تجارب به‌وسیلۀ شیوۀ عقلی و وحیانی حاصل می‌شود و بر این اساس، این تجارب را نمی‌توان راهی مستقل در کنار راه عقلی و وحیانی دانست. همچنین مشاهدۀ تجارب دینی خاص، مشاهدۀ حسی نبوده و در ظرف خیال و واهمۀ بشری رخ می‌دهد بدون آنکه متعلق این تجارب، از ویژگی نفس الامری خود تبدل یافته باشند.

رابطۀ عقل و ایمان یکی از مسائل مهم در فلسفۀ دین است. این مسئله از جنبه‌های متعددی بررسی شده است. یکی از این جنبه‌ها رابطۀ عمل و باور دینی است. جان کاتینگهام، فیلسوف تحلیلی معاصر انگلیسی‌زبان، با تأکید بر تقدم عمل دینی بر باور، و نیز ارادی نبودن باور، راه شناخت مسائل دینی را قرائن قلبی می‌داند. از نظر او، عاملی که باعث دین‌داری مردم است بحث‌های فکری دربارۀ خدا نیست، بلکه جنبه‌های درونی خود دین و قدرت دگرگون‌کنندۀ اعمال دینی در زندگی و تجربیات انسان است. در اثر پیش رو با شیوه‌ای تبیینی-انتقادی مروری انتقادی بر دیدگاه وی شده است. مهم‌ترین نقدهایی که دیدگاه وی با آن روبروست بدین قرار است: نخست آن که باور حاصل از مسیر عملی تنها یقینی روان‌شناختی است و چنین یقینی فراتر از منطق تأیید است. دوم آن که شناخت خدا و یک سیستم عملی شرط ورود به آن است و بر آن تقدم دارد. نقد سوم، مسئلۀ تکثر ادیان و سیستم‌های عملی‌ای است که باعث بی‌اعتمادی انسان نسبت به دلائل قلبی می‌شود. نقد چهارم آن است که ورود به یک سیستم عملی فرع تصدیق به فایدۀ آن است و کسی که چنین باوری ندارد دلیلی برای ورود به چنین سیستمی نخواهد داشت.

یکی از مولفه­های تفکر جان کاتینگهام – فیلسوف معاصر انگلیسی- در رابطه میان عقل و دین، تمایز میان حوزه علم و دین است. وی این تمایز را در دو بخش: سنخ مسائل و شیوه استتناج مسائل آن­ها مطرح کرده است. از نظر کاتینگهام، مسائل دینی مربوط به خارج از حوزه دانش بشری هستند و شیوه استتناج آن­ها نیز شیوه استتناج بهترین تبیین در علوم تجربی نیست؛ چراکه با وجود مساله شر، نمی­توان فرضیه خداباورانه را بهترین تبیین برای پدیده­های عالم دانست. مدل پیشنهادی وی برای حوزه دین، مدل حقوقی است؛ یعنی همین­که تبیین ارائه شده با شواهد تجربی ناسازگار نباشد برای توجیه باور دینی کافی است. وی دیدگاه خود را میان ایمان­گرایی افراطی و شبه استنباط­گرایی علمی می­داند. این دیدگاه از چهند جهت مورد نقد است؛ از جمله: عدم توجه به کارکرد مفاهیم ثانی فلسفی در فهم بُعد متافیزیکی عالم ماده و مجردات؛ ایراد «نادیده انگاری» و ناکارآمدی مدل پیشنهادی با توجه به مساله شر.

ترجمه ماشینی: دکارت به‌عنوان یکی از بنیان‌گذاران فلسفه مدرن، جایگاهی اساسی دارد. او، شاید گسترده ترین مورد مطالعه در بین تمام فیلسوفان باشد. در این مجموعه معتبر، یک تیم بین المللی از محققان برجسته در مطالعات دکارتی، طیف کاملی از دستاوردهای فلسفی فوق العاده دکارت را ارائه می دهند. زندگی او و رشد اندیشه او و همچنین پیشینه فکری و استقبال از کار او به طور مفصل مورد بررسی قرار می گیرد. در هسته این جلد مجموعه ای از فصول درباره متافیزیک او قرار دارد: برهان مشهور «کوگیتو»، برهان وجود خدا، «دایره دکارتی» و نظریه دوگانه ذهن و ارتباط آن با دیدگاه های الهیاتی و علمی او. فصول دیگر مفاهیم فلسفی کار او در جبر، جایگاه او در انقلاب علمی قرن هفدهم، ساختار فیزیک او، و کار او در زمینه فیزیولوژی و روانشناسی را شامل می شود.

کتاب حاضر مجموعه ای است که توسط جمعی از مشهور ترین فیلسوفان و پژوهشگران حوزه دین، درباره مساله "تئیسم" یا " خداباوری" به نگارش در آمده است. تئیسم اصطلاحی بود که توسط رالف کودورث در قرن هفدهم ابداع شد تا نشانی برای فلسفه خداوند باشد، فلسفه ای که بر طبق آن خداوند خالق و حافظ عالم است ، موجودی سراسر خیر، همه دان، همه توان ، و همه جا حاضر است. این کتاب به گسترده ترین وجه به این موضوع پرداخته است و با باز تعریف و اصلاح و بازبینی مفهوم تئیسم ، بسیاری از مسائل انتزاعی و انضمامی مرتبط با تئیسم یا خداباوری را مطرح کرده است. کتاب حاضر در فصل اول به لحاظ تاریخی مسئله تئیسم را در سنت های مختلف دینی بررسی کرده است و مساله را از دید سنت های ادیان ابراهیمی، سنت های آسیایی، هندی، آفریقایی و جنبش های جدید دینی مورد بررسی قرار داده است، در فصول بعدی این کتاب، مساله براهین اثبات خداوند، نوع شواهد ، اعتبار شواهد و و روش شناسی فلسفه دین به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته است. کتاب در ادامه مسائلی گسترده در حوزه های سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی، علمی را در رابطه با تئیسم پی گرفته است، مسائلی مانند حقوق بشر، فمینیسیم، قانون و جهانی سازی و .... در ادامه کتاب به نحوی مفصل به مساله فرم و صورت دینی زندگی نیز پرداخته است و مساله را دیدگاه، معنای زندگی ، سعادت، روابط جنسی و ... مورد بررسی قرار داده است. روی هم رفته این کتاب یک بررسی پیگیر است از طبیعت و خردپذیری تئیسم و همچنین بازبینی تضمنات آن برای فرهنگ، ارزش ها، سیاست ، علم و دیگر حوزه های مورد پژوهش.

ترجمه ماشینی: اعتقاد دینی فقط بحث عقلی انتزاعی نیست. همچنین بر تمام جنبه های زندگی انسان تأثیر می گذارد. فلسفه دین جان کاتینگهام دیدگاه‌های تازه‌ای را در مورد فلسفه دین باز می‌کند و استدلال می‌کند که بی‌طرفی منفک از بسیاری از فلسفه‌پردازی‌های معاصر ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد - ما را در برابر پذیرش مورد نیاز برای برجسته شدن انواع خاصی از شواهد مهم سخت کند. این کتاب تمام حوزه‌های سنتی موضوع از جمله معنای ادعاهای دینی، وجود خدا و رابطه دین و اخلاق و همچنین نقش پراکسیس معنوی و تأثیر اعتقاد دینی بر پرسش‌های مربوط به معنای زندگی را پوشش می‌دهد. رنج و مرگ و میر انسان این کتاب با حفظ وضوح و دقتی که به درستی در سنت تحلیلی ارزشمند است، از بینش‌هایی از منابع ادبی و سایر منابع بهره می‌گیرد و هدف آن جلب خوانندگان گسترده است.

در مقاله «معنای زندگی» تلاش بر آن است که پرسش اصلی معنای زندگی به درستی تحلیل شود و رویکردهای مختلف به این مساله بر اساس مبانی و پیش فرض های متفاوت توضیح داده شود. مقصود از «زندگی» در این مقاله فرآیندی آگاهانه و مختارانه است که با مرگ به پایان می رسد و «کل زندگی» به عنوان یک واحد به هم پیوسته مورد نظر است. در پرداختن به زندگی ما نمی توانیم صرفا به سطوح ابتدایی و لایه های اولیه زندگی اکتفا کرده و در «زندگی هر روزی»، تکراری و معطوف به برآوردن غرایز متوقف شویم. طلب معنا مستلزم نوعی فراتر رفتن از این مرحله است. در تحلیل مقصود از «معنا» در عبارت «معنای زندگی» نیز معنا به یکی از دو صورت قابل تفسیر است: 1. «معنا به معنای هدف زندگی» که در این صورت معنای زندگی به معنای هدف زندگی خواهد بود؛ 2. «معنا به معنای ارزش» که در این صورت معنای زندگی به معنای ارزش زندگی خواهد بود. ما برآنیم که اگر هدف زندگی (غایت محتوای زندگی) هدفی در خور و دارای ارزش ذاتی کافی باشد، به همه حلقه های معطوف به آن هدف ارزش بخشیده و آن ها را معنادار می سازد. تفکیک شیوه کلامی پرداختن به این سوال از شیوه فلسفی پرداختن به آن، تفکیک نظریه های دینی از غیردینی در باب معنای زندگی، تحلیل و تفکیک دیدگاه عینیت گرا از ذهنیت گرا در خصوص معنای زندگی و نیز ارتباط معناداری زندگی با وجود خدا، جاودانگی نفس و اخلاقی بودن نظام عالم و... از جمله مباحث اصلی این مقاله هستند.

فاقد چکیده