جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این کتاب ترجمه‌ ای است از کتاب فقر مکتب تاریخ گرایی نوشته كارل ريموند پوپر. موضوع اصلی این کتاب، ردّ روش تاریخ گرایی به عنوان روش علمی نظریه پردازی در علوم و به ویژه علوم اجتماعی است. مولف در پی اثبات این گفته است که اعتقاد به سرنوشت تاریخی انسان بر خرافات و موهومات صرف مبتنی است. پیش بینی یا پیش گویی روند تاریخ بشر با روش علمی یا هر روش استدلالی دیگر ممکن است. پوپر در این کتاب تلاش داشته تا ارتباط بین تاریخی گری و توتالیتاریانیسم را برجسته کند و آن را مورد نقد قرار دهد و در این جهت انتقادات تندی علیه افلاطون، مارکس و هگل داشته است. او با مبنا قرار دادن مارکسیسم، آن را نمونه عالی تاریخی گری معرفی می کند و تلاش دارد آن را مورد انتقاد قرار دهد و آنچه او تحت عنوان ردیه بر مکتب تاریخ گرایی آورده است، در اصل ردیه ای بر مکتب مارکسیسم است. پوپر در انتقاد خود از مکتب تاریخ گرایی، منطق علوم اجتماعی و تاریخ را با منطق علوم طبیعی یکی دانسته و از همین دریچه تاریخی گری را عقیم معرفی کرده است. در بخش اول کتاب، نویسنده از آموزه هایی نام برده که متعلق به تاریخ گرایی است و طبیعت گرایانه نیست. تعمیم، نوآوری، تجربه، پیچیدگی، نادرستی پیش بینی و پیش گویی، واقعیت مشهود و تقویم، کلیت گرایی، ادراک مستقیم و غیراستدلالی، روش های کمی و ماهیت گرایی عناوینی هستند که در این باره مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. در بخش دوم به آموزه هایی از تاریخ گرایی پرداخته که طبیعت گرایانه است و کوشیده تا با بررسی این آموزه ها نشان دهد که تاریخ گراها در بعضی از موارد متاثر از آموزه های طبیعت گرایانه هستند و سعی می کنند که این موارد را در جامعه شناسی به کار برند. سنجش با علم هیئت و نجوم، شالوده مشاهده ای، نیروهای جنبشی اجتماعی، قوانین تاریخی، پیش گویی پیامبرگونه تاریخی در برابر مهندسی اجتماعی، نظریه توسعه تاریخی، ترجمه و تفسیر کردن در برابر برنامه ریزی و نتیجه تحلیل مواردی هستند که در این فصل به آن پرداخته شده است. بخش سوم کتاب به نقد آموزه های روش شناسانه تاریخ گرایی اختصاص یافته است. در بخش پایانی کتاب پوپر به نقد آموزه هایی از تاریخ گرایی پرداخته که در نظرش طبیعت گرایانه است. این عناوین عبارتند از: قوانین و گرایش ها، توضیح علی، پیش بینی و پیش گویی، یگانگی روش، علوم نظری و علوم تاریخی، منطق وضعی در تاریخ و نظریه سازمان ترقی.

نویسنده کتاب «منطق البحث العلمي»، كارل بوبر، همانند هر دانشمند و فیلسوف دیگری می‌ کوشد در اين كتاب نقاب از چهره حقیقت بردارد، اما از راه‌ هایی به این تلاش می پردازد که با نوآوری‌ ها و نو اندیشی‌ های خود او آمیخته‌ اند. بوبر علم را سراسر به منزله جهان‌ شناسی می‌ انگارد و معتقد است که افتخار فلسفه متناسب با سهمی است که در این تکاپو داشته است. نویسنده در این کتاب اهمیت رشد معرفت را هسته بنیادین مسائل شناخت‌ شناسی می داند. به اعتقاد وی بهترین راه شناخت چگونگی رشد معرفت، مطالعه نحوه رشد معرفت علمی است. بوبر نشان می‌ دهد که اصیل‌ ترین مسائل رایج در شناخت‌ شناسی از حد روش‌ های پر رونق زبان‌ کاوانه فراتر می‌ رود و تحلیل معرفت علمی را ایجاب می‌ کند. بوبر در این کتاب سعی دارد تا پاسخی برای پوزیتیویست های منطقی حلقه وین فرآهم آورد. این کتاب کوششی است در جهت تبیین راه درس گرفتن از تجربه. در عین حال به این نکته تاکید می ورزد که راه درس گرفتن از تجربه، انجام مشاهدات مکرر نیست، سهم تکرار مشاهدات در قیاس با سهم اندیشه هیچ است. همه چیز در گرو اندیشه ورزی فعال ما در باب جهان است. ما مدام می کوشیم تا تجارب خویش را تفسیر عقلی کنیم. این کتاب در دو قسمت نگاشته شده: قسمت اول- مقدمه بر منطق معرفت علمی شامل بررسی چند مساله اساسی و درباره نظریه روش علمی است. قسمت دوم- پاره ای از مقولات تجربه شناسی نظری شامل تئوری ها، ابطال پذیری، مساله تعیین مبنای تجربه، درجات آزمون پذیری، سادگی، احتمالات، تئوری کوانتوم، تقویت تئوری ها.