جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 12
تکفیر از دیدگاه مفید و غزالی
نویسنده:
سمیه اشرفی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
تکفیر گروه ها و دسته های گوناگون جریانی است که در طول تاریخ همواره وجود داشته است. این رساله در صدد است با رویکرد کلامی ‌به تبیین و توضیح و مقایسه‌ی ماهیت ایمان و کفر، نحوه‌ی نگرش به مساله‌ی تکفیر و مصادیق تکفیر از دیدگاه ابوحامد غزالی متفکر بزرگ اشعری و محمدبن نعمان معروف به شیخ مفید متفکر بزرگ شیعه بپردازد.غزالی در مورد مساله‌ی تکفیر دو رویکرد متفاوت دارد. در یک دوره از زندگی اش دسته ها و گروه های مختلفی را محکوم به کفر می‌کند و این تکفیر ها گاه در مورد کسانی بوده که مومن به دین اسلام بوده اند ولی در اواخر عمر،به نهی از تکفیر کردن می‌پردازد و با تاکید بسیار توصیه می‌کند که مردم باید تا آنجا که می‌توانند از تکفیر دیگران خودداری کنند.به این ترتیب به نظر می‌رسد که در آثار و آراءغزالی در مورد تکفیر، نوعی تغییر رویه ی بسیار بزرگ روی داده است. شیخ مفید هم دسته و گروه هایی را محکوم به کفر کرده است ولی رویکرد او نسبت به مساله‌ی تکفیر در تمام طول زندگی اش یکسان بوده و تفاوت رویکردی در آثار او دیده نمی‌شود.فقط چون کفر را به دو قسم تقسیم کرده است، با توجه به همین تقسیم بند‌ی، مصادیقی که به عنوان مصادیق کفر معرفی کرده است متفاوت شده است. گاهی منظورش از کفر،خارج شدن از اسلام است و گاهی خارج شدن از ایمان.
بررسی و تحلیل علم امام از دیدگاه صدوق و کلینی و مفید
نویسنده:
علی کرم‌زاده
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
یکی از ویژگی های ائمه عصمت و طهارت که همواره مورد مناقشه و مباحثه بوده است، علم و دانش ایشان میباشد. واکاوی آثار حدیثی و کلامی قدماء در این رابطه و از پی آن اطلاع از منش فکری و منهج علمی ایشان دربسیاری از مباحث دینی راهگشاست. از بین قدماء آثار علمی مرحوم کلینی و شیخ صدوق و شیخ مفید درموضوع علم و دانش امام بخاطر تقارب دوران و تنوع فکری از اهمیت بسزایی برخوردار است. مرحوم کلینی بهاین موضوع در کتاب کافی مفصل پرداخته است. ایشان با گزینش روایات مورد نظر خویش از بین صدها کتابو نوشتار روایی دیدگاه خود را در این رابطه بیان کرده است. روایاتی که به موجب آن علم غیب امام نه تنهاامری مسلم بوده است بلکه محدوده آن به شکل موجبه کلیه شامل احکام و موضوعات خارجی می باشد. اماصدوق که متأثر از مکتب قم بوده به آثار روایی متهم به غلو اعتنای چندانی نداشته است. البته ایشان تلاش کردههمان مضامین را در قالب روایاتی دیگر البته با راویانی عموما مجهول و یا سنی مذهب نقل کند. اما مرحوممفید رویکردی عقلانی به این موضوع داشته است. لذا سعی ایشان در این رابطه اکتفاء به قدر متیقن های عقلیبوده است و عموما امکان آن را تنها اثبات کرده است.
بررسی و نقد عالم ذر از دیدگاه متکلمان اولیه شیعه
نویسنده:
محمدحسین سیفی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این تحقیق پیرامون بررسی و نقد دیدگاه متکلمان اولیه شیعه در باره عالم ذر می باشد که از ابتدا یکی از مسائل مهم و پر بحث کلامی بوده است، می باشد.که بحث از حقیقت این موضوع و وجود داشتن یا نداشتن عالم ذر(عالمی قبل از خلقت انسان در دنیا ) بدون شک یکی از مباحثی است که شاید کمتر کسی به آن فکر نکرده باشد. ودر این تحقیق دیدگاه های ارزشمند و متنوعی مورد بررسی قرار گرفت که هر کدام دارای نقاط ضعف و قوتی خاص خود بوده که البته به دست آوردن دیدگاه یک شخص خاص در میان آثار کلامی او گرچه کار دشواری نبود(گرچه همین کار نچندان دشوار در مورد بعضی بزرگان مثل خواجه نصیر الدین بسیار سخت بود) ولی بررسی و نقد هر دیدگاه و جواب به اشکالات مطرح شده بر آن دیدگاه کار آسانی نبود .در این تحقیق به دیدگاه محدث و متکلم بزرگ شیخ صدوق که بر اساس نص روایات قائل به خلق ارواح قبل از بدن ها و وجود عالم ذر بوده اند پرداخته و ایرادات و اشکالات بر نظریه ایشان و جواب هایی که موافقان با نظر ایشان به اشکالات داده اند مطرح و در ادامه به دیدگاه شیخ مفید که در تفسیر این آیه نظریه تمثیل را مطرح می کنند،پرداخته شد و همچنین ایرادات و اشکالات این نظریه و پاسخ هایی که به آنها داده شده است. دیدگاه سوم دیدگاه سید مرتضی می باشد که که تا مقداری از بحث با استاد خویش همراه می شود ولی این مسأله را مربوط به عده ای از فرزندان بنی آدم (فرزندان کفار) می داند .سپس دیدگاه شیخ طوسی مطرح می شود که ایشان ایه شریفه را به نوعی تأویل می برند و می فرمایند این بیان در حقیقت مربوط به دنیا است و اقرار خداوند همان اقراری است که توسط دو حجت خدا یعنی عقل و انبیا در طول زندگی انسان از او گرفته می شود که این دیدگاه هم مورد بررسی قرار گرفته است و در خاتمه نیز قول مختار که همان قول مرحوم علامه طباطبایی باشد به اختصار بیان شده است که عالم ذر مربوط به جنبه ملکوتی افراد بوده است نه جنبه مادی و دنیایی آنها.
مطالعه تطبیقی حیات سیاسی شیخ مفید (ره) و شیخ طوسی (ره)
نویسنده:
مرضیه دلیخون
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در قرن چهارم هجری که دوران رشد و گسترش تمدن اسلامی محسوب می شود، شرایط سیاسی اجتماعی و فرهنگی خاصی بر جعان اسلام حاکم شد؛ که نقطه عطفی در حوزۀ دانش سیاسی مسلمانان به طور عام و بالاخص شیعیان به شمار می آید. در این زمان با ضعف خلفای عباسی و قدرت یابی آل بویه، بستری برای شیعیان امامیه فراهم شد؛ تا عالمان شیعی فعالیت خود را برای اولین بار به طور علنی آغاز کرده و بتوانند پاسخگوی نیازهای قکری عقیدتی شیعیان باشند.از جملۀ این عالمان شیخ مفید و شیخ طوسی می باشند، که در این برهۀ حساس از تاریخ سیاسی شیعه نقش مهمی را ایفا می کنند. آنان با جمع آوری احادیث، به تحلیل تاریخ سیاسی و باز بینب اندیشه های فقهی کلامی پرداخته، و دانش سیاسی تشیع را گسترش دادند، هم چنین با استفاده از امکانات و فرصتهای بدست آمده در این عهد توانستند یکی از شکوفاترین دوره های تاریخ تشیع را خصوصاَ به لحاظدفاع از آن مذهب در مقابل مخالفان و ندوین کتب ایجاد کنند؛ به طوریکه بسیاری از کتب مرجع شیعه بویژه منابع اصلی فقه شیعی در این دوره حریر شده است.با توجه به اهمیتی که این دوره در تاریخ اسلام دارد؛ در پی دستیابی به این مسئله هستیم که تحت تأثیر چه عواملی علمای امامیه توانستند با فرق و مذاهب دیگر مقابله کنند، و در فقه و کلام شیعه شیوه های نوینی را پایه گذاری کنند. شیخ مفید بزرگترین عالم شیعی این دوره توانست فقه شیعی را از مرحلۀ نص گرائی به عقل گرائی وارد کند؛ حضور او نقطه عطفی در تاریخ کلام امامیهاست که اندیشه هایش تأثیرات سرنوشت سازی بر متکلمان بعدی داشته است. شیخ طوسی نیز، دانشمندی پر آوازه در علمفقه و کلام شیعی است، و جایگاهی بلند و عظیم دارد.
بررسی و روش‌شناسی ‌تطبیقی اندیشه‌های کلامی شیخ صدوق و شیخ مفید
نویسنده:
محمدعلی نیازی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
دراين پايانامه انديشه هاي کلامي شيخ صدوق وشيخ مفيد در شش فصل مورد بررسي و تطبيق قرارگرفته است.درفصل دوم به روش شناسي انديشه هاي کلامي اين دو انديشمند پرداخته شده است که روش نقل گرايي صدوق بر عقل گرايي او غلبه دارد و مفيد جنبه عقل گرايي را در مباحث کلامي بر روش نقل گرايي ترجيح مي دهد. در فصل سوم ضرورت شناخت خدا، اثبات خدا و صفات خدا از ديدگاه صدوق و مفيد مورد بررسي وتطبيق قرار گرفته است. فصل چهارم پيرامون نبوت بحث شده است .دراين فصل همچنين نبوت خاصه و عامه، راههاي شناخت نبي و ويژگيهاي پيامبران الهي از ديدگاه صدوق ومفيد بررسي شده است.در فصل پنجم نيز ضرورت وجود امام و ويژگيها و صفات امام وهمچنين امامت امام عصر وغيبت ايشان ازديدگاه اين دو انديشمند موردبررسي قرارگرفته است.در فصل پاياني(فصل ششم)پيرامون حقيقت روح ، معاد جسماني،روحاني و بحث شفاعت ، بهشت ،جهنم و غيره... ازديدگاه صدوق ومفيد موردبررسي وتطبيق قرارگرفته شده است.
بررسی تطبیقی آراء شیخ مفید و ملاصدرا در خصوص تجسم اعمال
نویسنده:
فریبا ذاکری پور
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اصطلاح تجسم اعمال، اساس مذهبى دارد، که شرایع و مذاهب در باب اصول عقاید، مطرح کرده‏اند و خواسته‏اند، مسأله چگونگى لذت و الم اخروى و عذاب قبر و میزان و حساب و نشر صحف را در روز قیامت، که شرایع بدان نازل شده‏اند بدانند. این مسأله از نظر علماى علم کلام، جورى مورد بحث قرار گرفته و از نظر متعبدین به مذاهب، طورى دیگر و بالأخره فلاسفه اسلامى نیز سعى کرده‏اند مسأله را طورى حل کنندکه، با اصول و قواعد عقلى وفق داده و منافات نداشته باشد. تجسم اعمال تبیینی است، از چگونگی تاثیر اعمال دنیوی انسان درحیات اخروی اووتحلیلی ازنحوه ارتباط میان اعمال وملکات دنیوی، با جزای اخروی است و تعبیری که، به عینه در آیات و احادیث دیده نشده، ولى بى‏گمان، خاستگاه آن، آیات کریمه قرآن و احادیث‏شریفه صادره، از اهل بیت (ع)است. در این رساله این نظریه ازدیدگاه شیخ مفیدبه عنوان یکی ازمتکلمین بزرگ شیعه، وملاصدرا به عنوان موسس حکمت متعالیه،مورد بحث وبررسی است. حاصل این پژوهش، تحقیقی تخصصی پیرامون تفاوت دیدگاه این دوعالم شیعه درمورد تجسم اعمال و شناسایی دلایل اختلاف آراءایشان در مسأله مورد نظراست که باروشی توصیفی- تحلیلی، به انجام رسیده است.اهم نتایج این پژوهش بدین شرح است: شیخ مفیدنظریه تجسم اعمال را با تمسک به دو اشکال،که اعمال انسان پس از صدور ومرگ معدوم می شود واینکه تجسم اعمال از قبیل تبدیل عرض به جوهراست،امری محال می باشد،انکار می کندیا حداقل در پذیرش آن از خود تردید جدی ابراز کرده است. ملاصدرا از طرفداران نظریه تجسم اعمال بوده،به توسط دلائلی چون،تجرد نفس وتاثیرپذیری آن از خارج، تجرد قوه خیال، حرکت جوهری، اتحاد عاقل ومعقول آن را اثبات نموده و به تبیین آن پرداخته است. حاصل تطبیق نظرات شیخ مفید وملا صدرا، در زمینه کیفر وپاداش اخروی این شد که، شیخ مفید با توجه به ظاهر آیات وروایات، معذب یا متنعم بودن انسان را خارج از نفس او می داند، اما ملاصدرا، درشرایط معرفتی مستقل بر آیات وروایات وبرهان وشهود به تبیین فلسفی تجسم اعمال می پردازد وکیفر وپاداش، اخروی را چیزی جز ظهور افعال و صور اعمال و آثار ملکات و نیات و اعتقادات انسان نمی داند.
رابطه میان عقل و وحی در آراء کلامی شیخ مفید و سیّد مرتضی
نویسنده:
سمیه سالاروندیان
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
از جمله دغدغه‌های اساسی متفکران مسلمان تبیین رابطه‌ی میان عقل و وحی بوده است. بر مبنای تقسیم بندی مهمی که اغلب متفکران بر آن اتفاق نظر دارند رابطه میان عقل و وحی به چند نحو قابل تصور است : یکی برتری وحیکه خود به دو دیدگاه افراطی و معتدل قابل تقسیم است، دوم برتری عقل و سوم هماهنگی میان عقل و وحی . شیخ‌ مفید وحی را نیازمند عقل و جدایی ناپذیر از آن می‌داند و از تقلید کورکورانه برای پذیرش احکام و آموزه‌های وحیانی منع می‌کند. برخلاف وحی‌گرایان افراطی که وحی نازل‌شده از سوی خداوند را جایگزین همه‌ی معارف و علوم می‌دانند، شیخ مفید همانند وحی‌گرایان معتدل، ‌عقل را در جهت فهم متون دینی به‌کار می گیرد. وی در مسایل اعتقادی و نظری، احکام عقل را معتبر می‌داند، اما در عین حال مسایل ریز اعتقادی و اغلب مسایل فقهی را محتاج وحی می‌داند.سیّدمرتضی به عنوان شاگرد برجسته وی، برای دستیابی به معرفت و شناخت خداوند و همچنین تاسیس علم کلام، عقل را منبعی ضروری و در عین حال کافی می‌داند. وی برخلاف عقل‌گرایان و معتزله‌ی بصره که آموزه‌های دینی را تنها از طریق عقل قابل اثبات می‌دانند، نسبت به جایگاه عقل دیدگاه معتدل‌تری اتخاذ نموده و بر ضرورت وحی نیز تاکید دارد . شیخ مفید با توجه به عصری که در آن می‌زیسته و بر مبنای تفکراتش، تلاش نموده با پایبندی به اصول و شیوه‌های منطقی، به اثبات عقاید شیعه و دفاع از آن بپردازد. از سوی دیگر سیّدمرتضی با دید وسیع‌تری به ادله و براهین عقلی نگریسته است. اگر چه وی تا حد زیادی تحت تاثیر حیات عقلی معتزله قرار گرفته است،اما نمی‌توان گرایش‌های شیعی‌اش را نادیده گرفت.
بررسی مقایسه‌ای اندیشه‌های سیاسی شیخ مفید و علامه حلی
نویسنده:
راضیه فاطمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مهمترین مبنای کلامی اندیشه ی سیاسی فرقه شیعه امامیه، اصل"امامت" می باشد. امامت، رهبری عامه مردم در امور دینی و دنیوی آنان، به نیابت از پیامبر(ص)است. به عقیده امامیه، امام که از حیث دانش و زهد و شجاعت افضل و سرآمد همگان عصر خویش است، معصوم از گناه بوده و با حکم خداوند تعیین و به مردم معرفی می گردد.در این زمینه، شیخ مفید و علامه حلی-به عنوان مهمترین علمای شیعه در قرن های چهارم و هفتم هجری-دارای دیدگاه مشترکی بوده و هردو در تبیین این اصل(امامت)از استدلالات عقلی بهره می برند. اما در مقایسه ی اندیشه های سیاسی شیخ مفید و علامه حلی درباره ابواب فقهی چند نکته قابل توجه است:1- از دیدگاه هر دو فقیه، اجرای برخی احکام چون جهاد غیر دفاعی، منوط به حضور شخص امام معصوم است. اما در زمان غیبت امام، اجرای برخی احکام دیگر از جمله امور حسبیه-به موجب روایات منقول از ائمه- به فقها واگذار گردیده است، 2- تفاوت عمده در دیدگاه های سیاسی این دو فقیه مربوط به بحث خمس(سهم امام در زمان غیبت)می باشد. درحالی که شیخ مفید بر حفظ آن تا زمان ظهور حضرت مهدی(ع) و بازگرداندن حق امام به خودش اصرار می ورزد، علامه حلی دریافت و مصرف آن(سهم امام)را در امور شیعیان، توسط فقهای شیعه مجاز می داند.3- آنچه از دیدگاه های مشترک هر دو فقیه می توان استنباط کرد آن است که حیطه ی اختیارات فقها تنها مربوط به امور حسبیه بوده و هیچ نظریه ی سیاسی درباره ی نحوه ی شکل گیری دولت مشروع و جایگاه فقها در آن مشاهده نمی شود. به نظر می رسد هر دو فقیه بیشتر به فقه خصوصی اهتمام داشته و به علت مقتضیات زمان (فراهم نبودن شرایط برای تشکیل حکومت شیعی) وارد حیطه ی فقه عمومی، مسائل سیاسی و حقوق اساسی نشده بودند.
بررسی مبانی، اصول، قواعد و روش تفسیری شیخ مفید(ره)
نویسنده:
فاطمه رضازاده
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
بررسی مبانی، روش و قواعد تفسیر از جمله پژوهش های مهم در حوزه مباحث علوم قرآنی به شمار می آید. در عصر تدوین تفسیر، از دوره تابعین به بعد، برخی مفسران بدون تدوین و شفاف سازی این قبیل مباحث ، به تفسیر قرآن اهتمام ورزیده و برخی دیگر به اجمال به ویژه در مقدمات خود یا در فراز و فرودهای تفاسیرشان به این مقولات پرداخته اند. در دوران معاصر و در پی رو به فزونی نهادن تدوین آثاری که موضوع آن اصول و قواعد و روش تفسیر قرآن است، مطالعه و تحلیل علمی موضوع مذکور، توجه محققان را به خود معطوف داشته است. شیخ مفید را می توان از زمره مفسرانی دانست که در امر تفسیر دارای مبنا و روش است و برای نیل به تفسیر صحیح آیات قرآن به قواعد و اصولی ملتزم بوده است. پایبندی این مفسر و متکلم شیعی به مبانی صدوری و دلالی، نظیر وحیانی بودن کلام خدا، اعجاز کلام الهی و تحریف ناپذیری آن در بخش مبانی صدوری و هم چنین قابل فهم بودن آیات الهی، در بخش مبانی دلالی، انکارناپذیر است. شیخ مفید گرچه اثر مستقل تفسیری ندارد اما براساس همان اندیشه های تفسیری و یا آراء وی که به صورت پراکنده در برخی آثار وی منعکس شده، در تفسیر قرآن دارای روشی عقلانی و برهانی است که با تمسک به قواعد و اصول تفسیر؛ بدان دست یافته و در عین حال در روش خود از آیات و روایات نیز بهره گرفته است. تأثیر جریانات عصری در روش تفسیری او به مثابه حافظ مبانی کلامی شیعی انعکاس تام دارد. این قبیل تأثیرات را در انواع مناظرات و جدلیات و پاسخ به سوالات تفسیری گروه ها و جریانات فکری قابل مشاهده است. در این قبیل مناظرات و مباحثات آنچه به عنوان محوری اساسی تلقّیمی شود، دفاع از آراء تفسیری شیعه است؛ به خصوص در بخش هایی که با آموزه های کلام اهل بیت? همراه است.
المنهج الاجتهادی عند المفید والمرتضی ( قدس سرهما )
نویسنده:
انور پنام
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این پایان نامه پیرامون روش وسبک اجتهاد نزد شیخ المفید و الشریف المرتضی است ( قدس سرهما ) ، سیرتاریخی سبک اجتهاد از جمله تدوین کتب حدیث در دوران طلائی نزد صحابه ( یاران پیامبر اکرم ص ) ، ظهور اجتهاد در مدارس کوفه و شهر ریبازگشت اجتهاد به صحنه علمی و ظهور سبک اجتهادی و عقلی ، بازگشت ستارگان اصحاب حدیث بیان می کند ، همچنین به اصول ، اندیشه ها و نظریه های معرفت نزد شیخ المفید و الشریف المرتضی ، حقایق و شروط آن ، ونگاهی به سبک اجتهاد اعم از قرآن کریم ، سنت ، بخش های سنتو منزلت آن در قرآن کریم می پردازد ، سپس دلایل اتفاق عقاید واندیشه ها از نظر لغت و اصطلاح نزد مذهب امامیت اثنی عشری ، اشکالات اثبات اتفاق ارا وعقاید و نمونه هایی از آن نزد الشریف المرتضی ، نقد اثباتات ، دلایل ومدارک کسانی که مخالف هستند ، ونیز تعریف عقل ، اندیشه ها و جایگاه مذهب امامیت اثنی عشری از آن ، دلایل عقل نزد مذهب امامیت اثنی عشری که آیا عقل چیزهایی مانند زیبایی و زشتی درک می کند ؟ ، وجایگاه شیخ المفید و الشریف المرتضی از دلایل عقل اشاره می کند.
  • تعداد رکورد ها : 12