جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اين نيز يكي ديگر از «طبقات الصدرية الدوانية» ايت كه در موضوع شبهه ابن كمونه، گرد آمده است. «سيد محمود مرعشي» [مرعشي 36/279؛ ]

صدرالدین دشتکی، مبدع نظریۀ ترکیب اتحادی و به تبع او، صدرالمتألهین شیرازی معتقدند که هر ترکیب حقیقی اتحادی است، اما آیا نظریۀ ترکیب اتحادی ملاصدرا با نظریۀ ترکیب اتحادی دشتکی متفاوت است؟ در این مقاله نشان داده‌ایم که ملاصدرا در این بحث کاملاً همراه با دشتکی و ناظر به کلمات وی حرکت کرده و در مواضعی دیدگاه دشتکی را نقد کرده و از او فاصله گرفته است. ملاصدرا معتقد است دشتکی از عهدۀ تبیین دقیق ترکیب اتحادی بر نیامده و وجود خارجی اجزای مرکب را انکار کرده است، اما نشان داده‌ایم که نقد ملاصدرا بر دشتکی وارد نیست و دیدگاه این دو دربارۀ ترکیب اتحادی تفاوتی ندارد، مگر در برخی مقدمات و جزئیات و تبیین‌های فلسفی مبتنی بر نظریۀ وجود، و اگر تفاوتی جدی در کار است، به اختلاف نظریۀ وجود این دو فیلسوف باز می‌گردد. نگاه خاص وجودی ملاصدرا البته موجب می‌شود که تبیین وی از این نظریه متفاوت و ویژه باشد.

حل مسئلۀ اتصاف ماهیت به وجود در دیدگاه دشتکی، بصورت درهم‌تنیده‌یی با نظریۀ حمل، مشتق و قاعدۀ فرعیه در ارتباط است. دشتکی با تفکیک وجود مصدری از وجود بمعنای موجود، و تمییز عروض نفس‌الامری از عروض بحسب اعتبار ذهن، به تحلیل مسئلۀ اتصاف ـ همسو با عناصر پیش‌گفته ـ پرداخته است؛ او عروض وجود بر ماهیت را تنها در وجود بمعنای موجود و در ظرف اعتبار ذهن میپذیرد. ملاصدرا غالباً دیدگاه دشتکی در مورد اتصاف، نظریۀ حمل، مشتق و لزوم ثبوت مبدأ محمول برای موضوع را بطور ناقص روایت کرده و تنها در یک موضع به تبیین همۀ عناصر آن پرداخته است. او در تحلیل قاعدۀ فرعیه کاملاً متأثر از دشتکی است. بنظر میرسد صدرالمتألهین برغم تلاش بسیار برای ارائۀ روایتی منسجم از دشتکی، نتوانسته برخی عناصر را بصورت سازگار در نظریۀ خویش حفظ نماید.

جرت بين المحقق الدواني جلال الدين محمد بن اسعد الصديقي المتوفي 907 و بين السيد امير صدرالدين محمد الشيرازي المتوفي 903 و في دفع المطالعة المستر مورخ بالجذر الاصم (كلامي اليوم كاذب) و قد فنسعب ... المغالطه الي الرازي و الي ابن كمونه البغدادي (طباطبائي، عبدالعزيز) [مكتبة اميرالمؤمنين 4/392]

ترجمه ماشینی : این پایان نامه بررسی تاریخ فکری صدرالدین دشتکی (متوفی 903/1498) و غیاث الدین دشتکی (متوفی 949/1542)، دو فیلسوف مهم شیرازی و متفکر شیعی متأخر است. دوره تیموری و اوایل صفویه. این استدلال می کند که فلسفه ابن سین در زمانی که مورد هجوم متفکران اشعری متعلق به سنت متأخر بود، احیا شد و انگیزه جدیدی به آن بخشید. به طرز متناقضی، بسیاری از متفکران متأخر اشعری، پرداختن به گمانه‌زنی‌های متافیزیکی را مناسب می‌دانستند که سنت ابن سینا را مبنای آن قرار می‌داد. با این حال، همین متفکران ابن سینا و پیروانش را متهم کردند که برهان های واهی را مطرح می کنند و در مورد خدا، کیهان، مسائل دینی و ماهیت کلی چیزها اظهارات نامنسجمی می کنند. این سنت اشعری متأخر به قدری فراگیر بود که در قرون منتهی به دوره صفویه تبدیل به سنت فکری عالی شد. دشتکی‌ها در بسیاری از نوشته‌های فلسفی عمده خود کوشیدند تا فلسفه ابن سینا را از کلام اشعری جدا کنند و در عین حال به پایه‌های سنت اشعری حمله کنند. دشتکیان با این کار قرائتی خاص از ابن سینا ارائه کردند که از تأثیرات اشعری پاک شده بود و به تشیع فلسفی نزدیکتر بود.