جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گفتار و رفتار رسول خدا (صلى الله عليه وآله)، كه از اولى سنت گفتارى و از دومى سنت كردارى تعبير مى شود، براى همه پيروان آن حضرت حجت است و بر اساس آموزه قرآنى، آن حضرت اسوه و الگوى مؤمنان معرفى شده اند. بنابراين، معرفت به اين كه آن پيامبر الهى در مواجهه به پديده هاى گوناگون در جامعه اسلامى، چه واكنشى نشان مى داده، از اهميت فراوانى برخوردار است و از بايسته هاى تحقيق و پژوهش به شمار مى رود. هر جامعه اى به خصوص جوامع دينى، داراى ارزش ها و مقدساتى است كه نزد مردم آن جامعه داراى حرمت است و شكستن قداست اين ارزش ها «حرمت شكنى» محسوب مى گردد. پديده هايى مانند «ارتداد» و بازگشت به آيين گذشته، استهزاى پيامبر (صلى الله عليه وآله) و دين اسلام و دشنام گويى به رهبرى امت اسلامى و هجو آن وجود همام با سرودن اشعار، از جمله پديده هايى است كه از آن ها با عنوان «حرمت شكنى» ياد شده است. آنچه در اين جستار مورد بررسى قرار مى گيرد موضوع يادشده، در عصر نبوى است؛ هدف پاسخ دادن به پرسمان هاى ذيل است: آيا در عصر نبوى، حرمت شكنى در شكل ارتداد از دين، استهزا و هجو پيامبر (صلى الله عليه وآله) و دشنام گويى به آن حضرت و تحقير مسلمانان توسط افرادى صورت گرفته است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، سيره آن حضرت در برخورد با حرمت شكنان چگونه بوده است؟ و اين سيره چه توجيه عقلى و منطقى مى تواند داشته باشد؟ پيامدهاى اين حركت حرمت شكنانه در جامعه چيست؟ انگيزه مرتدان و مستهزئان چه بوده است؟ با مراجعه به منابع اوليه تاريخ اسلام و از جمله قرآن كريم، معلوم مى گردد كه چنين پديده اى در عصر رسول خدا (صلى الله عليه وآله) وجود داشت و پيامبر رحمت در مواجهه با آن، شديدا به مقابله برخاسته و مجازات سختى براى مرتدان و استهزاكنندگان در نظر مى گرفتند. اين شيوه برخورد رسول خدا (صلى الله عليه وآله) و استثناى حرمت شكنان از قاعده رحمت، براى پيروان آن حضرت قابل توجه است.

ازآن روز که بشر پا در عرصه وجود گذاشت، برای ادامه حیات اجتماعی، به ملاک‌ها و معیارهای مقدس نیاز پیدا کرد تا در پرتو آن تلاش خود را برای زنده ماندن توجیه کند که صیانت و حفظ حرمت آن را لازم می‌دید هتک وبی احترامی به آن را گناه نابخشودنی می‌دانست. در دین مبین اسلام نیز برخی از امور مانند: ذات بار تعالی، نبوت، معاد... به‌عنوان مقدسات دینی شناخته می‌شوند که از احترام ویژه ا‌ی برخوردارند و ازاین‌رو هتک حرمت به آن‌ها را اسلام جایز نمی‌داند؛ گفتنی است که اهانت به مقدسات در اسلام از موضوعات مهم فقهی بوده و دارای ابواب مختلفی است که در محورهای: وجوب تعظیم شعائر وحرمت هتک محترمات مورد کنکاش قرارگرفته است که در فقه و روایات به هرکدام از آن‌ها اشاره‌شده. مقدسات که هتک آن‌ها مورد نکوهش قرارگرفته است را به‌طورکلی می‌توان این‌گونه برشمرد: اهانت به اصول دین، خدای سبحان که مقدس‌ترین مقدسات نزد مسلمانان است که از منظر همه مذاهب اسلام واجب القتل است . تمام پیامبران الهی به‌ویژه نبی مکرم اسلام. ائمه اثنی عشری و حضرت فاطمه. اهانت به فروع دین؛ مکان‌های مقدس؛ زمان‌های مقدس؛ کتب مقدس؛ عوامل هتک حرمت ، مستثنیات ومصادیق هتک حرمت...که به تبین هرکدام پرداخته‌ شده است. در این نوشتار به این موضوع پرداخته‌شده است که ازنظر همه فرق و مذاهب بخصوص امامیه، احترام به مقدسات لازم و ضروری است که در اثبات آن ادله عقلی_ نقلی زیادی وجود دارد که مصادیق محترمات اسلامی را معین می‌نماید.