جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: کشورهای دموکراتیک باید از آزادی شهروندان محافظت کنند و هم آزادی مذهبی و هم تنوع فرهنگی را در نظر بگیرند. این امر دموکراتیک یکی از دلایل افزایش سکولار بودن اکثر دموکراسی های مدرن است. با این حال، شهروندان مذهبی معمولاً دولت سکولار را غیردوستانه نسبت به دین می‌دانند. این کتاب اصولی را بیان می‌کند که دولت‌های سکولار را قادر می‌سازد تا از آزادی به گونه‌ای محافظت کنند که کلیسا و دولت را به طور عاقلانه از هم جدا کند و به شهروندان مذهبی کاملاً احترام بگذارد. پس از ارائه گزارشی مختصر از رابطه دین و اخلاق، این کتاب نشان می‌دهد که چگونه اخلاق می‌تواند مستقل از دین باشد - به نحوی که دانش اخلاقی را برای شهروندان سکولار ممکن می‌سازد - بدون اینکه منابع دینی را یک مرجع اخلاقی خودشان انکار کنند. با این حساب، جدایی کلیسا از دولت را به تصویر می‌کشد که دولت‌ها را ملزم می‌کند نه تنها از تأسیس مذهبی اجتناب کنند، بلکه بی‌طرفی مذهبی را نیز حفظ کنند. این کتاب نشان می‌دهد که چگونه بی‌طرفی مذهبی با موضوعاتی مانند آموزش زیست‌شناسی تکاملی در مدارس دولتی، مشروعیت کوپن‌ها برای تأمین مالی مدارس خصوصی، و حمایت دولتی از «ابتکارات مبتنی بر ایمان» مرتبط است. فصل آخر نشان می‌دهد که چگونه نظریه پیشنهادی دین و سیاست، مدارا و بخشش را به عنوان عناصری در دموکراسی‌های شکوفا می‌کند. بردباری و بخشش توصیف شده است. نقش آنها در شهروندی دموکراتیک روشن شده است. و در این پرتو مفهومی از فضیلت مدنی ارائه شده است. به طور کلی، این کتاب نظریه لیبرال دموکراسی را پیش می برد، رابطه بین دین و اخلاق را روشن می کند، اصول متمایز حاکم بر دین در سیاست را ارائه می دهد و نظریه تساهل را برای جوامع کثرت گرا ارائه می دهد. اصول نهادی را برای هدایت سیاست های حکومتی در قبال دین تنظیم می کند. استانداردهای شهروندی را برای رفتار سیاسی افراد بیان می کند. مورد تأیید این دو نوع معیار را بر اساس آنچه که از نظر تاریخی عقل طبیعی نامیده می شود، بررسی می کند. و از روایتی از تساهل دفاع می کند که کاربرد عملی چارچوب اخلاقی را هم در کشورها و هم در عرصه بین المللی افزایش می دهد.

ترجمه ماشینی: دین و اخلاق دو حوزه ای هستند که به زندگی انسان معنا و ارزش می بخشند. از جمله این حوزه ها؛ می توان از منظرهای مختلف فلسفی، جامعه شناختی، تاریخی، روان شناختی، سیاسی و ... را بررسی کرد. این یک موضوع شناخته شده در تاریخ اندیشه و فرهنگ است که در آن رابطه یا تلاش برای ایجاد مشکل رابطه به دلایل فلسفی وجود دارد. در این پژوهش بسته به حوزه های دین و اخلاق، مسئله رابطه دین و اخلاق و برخی مسائل فلسفی که در چارچوب این مسئله قابل بحث است، دوم. در پژوهش ما با نام رویکرد ریزا توفیک بولوکباشی به مسئله رابطه دین و اخلاق، دین و اخلاق در زمینه مشکل رابطه بین آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. موضوع تحقیق ما دین به طور کلی، اهمیت دین، وجود و صفات خداوند، در راستای اندیشه فلسفی تکاملی رضا توفیک است که می توان آن را اگنوستیک و در محدوده برخی مسائل موضوعی فلسفه دین دانست. برخی موضوعات و مفاهیم از نظر اخلاق، فلسفه اخلاق، ضرورت اخلاق، دین و فلسفه اخلاق; مسئله رابطه دین و اخلاق در چارچوب مباحثی از جمله پرداختن به روایات مختلف این پرسش از منظرهای مختلف و طرح برخی مباحث فلسفی در محور مسئله رابطه دین و اخلاق مطرح شده است.

ترجمه ماشینی: این کتاب با سه دغدغه کلی یکی شده است: عقلانیت اعتقاد به خدا، رابطه دین و اخلاق و تبیین مفهوم خدا. با این حال، مقالات با تنوع مشخص شده اند. برخی بر شخصیت‌های تاریخی مانند آکویناس و لاک تمرکز می‌کنند. برخی دیگر، تحولات معرفتی و متافیزیکی اخیر را بر مشکلات اعتقادات دینی تأثیر می‌گذارند. برخی از مقالات به بررسی مسائل نادیده گرفته شده در عمل مذهبی می پردازند، مانند این سؤال که چگونه وقف کامل به خدا می تواند تعهدات عمیق دیگر را مجاز کند. دیگران تمایزات فلسفی را از درون یک سنت دینی به کار می گیرند، برای مثال، در طرح یک رویکرد مسیحی به مسئله شر.

ابوالقاسم فنایی: اگر شریعت در زمان حیات پیامبر سیال و در حال تحول بوده، و اگر خدای شارع در زمان حیات پیامبر اکرم در حکم خود نسبت به برخی موضوعات، از جمله قبله، احکام روزه یا برخی از احکام جهاد، تجدید نظر کرده، و این تجدید نظر در قرآن هم ‌آمده، در این صورت پرسش این است که چرا با رحلت پیامبر اکرم ناگهان همه احکام ثابت می‌شوند. رحلت پیامبر که تغییری در سرشت خدای شارع ایجاد نمی‌کند. خدا همان خداست. خدایی که قادر است در زمان حیات پیامبر حکمش را تغییر دهد، و حکم جدیدی را به جای حکم قبلی خود بنشاند، علی‌الاصول قادر خواهد بود که بعد از رحلت پیامبر نیز چنین کاری را بکند.

«اخلاق اسلامی چیست؟»؛ «چگونه ممکن است؟»؛ «ساختار آن کدام است؟» اصلی‌ترین مسائلی است که در این رساله? دکتری به آنها پرداخته‌ایم. اخلاق اسلامی به عنوان نوعی از اخلاق دینی ـ هم به لحاظ فلسفی و هم به لحاظ دینی ـ موضوع پر‏اهمیّتی است. امّا در عین حال استدلال شده است که اخلاق اسلامی نمی‌تواند وجود داشته باشد کما اینکه دیگر اخلاق‌های دینی هم امکان تحقّق ندارند؛ آنچه وجود دارد اخلاق مسلمانان است. کسانی‌که چنین ادّعایی را مطرح می‌کنند، گاه به این نکته پناه می‌برند که ما به واقع‌ِ اسلام دسترسی نداریم و فقط با تفسیرهای مسلمانان از آن مواجهیم پس نباید از «اخلاق اسلامی» به عینه سخن گفت. و گاه مدّعی می‌شوند پذیرفتن «ذوات» مستقل برای اشیاء که از حکمت یونان به ارث رسیده است، ضرورتاً حیطه‌ای مستقل برای اخلاق بازمی‌کند که رجوعی به دین ندارد. در این رساله به این استدلال‌ها پاسخ گفته‌ایم و راه را برای پذیرش نوعی «اخلاق اسلامی» بازکرده‌ایم. در ضمن دو نمونه از مهم‌ترین آثار اخلاقی حکیمانه را مورد تحقیق و تدقیق قرار داده‌ایم: تهذیب الاخلاق ابن‌مسکویه و جامع‌السعادات نراقی. در فصل پایانی، ساختاری برای اخلاق اسلامی پیشنهاد کرده‌ایم. «غایت نهایی» در اخلاق اسلامی توضیح داده شده است، همچنین نگاه اسلام به «فاعل اخلاقی» و «فعل» او مورد بررسی قرار گرفته است؛ و نهایتاً «حیطه? اخلاق اسلامی» به عنوان رکنی از ارکان ساختار اخلاق اسلامی مورد بحث قرار گرفته است. در نهایت این فصل، دو دیدگاه مختلف در باب اخلاق اسلامی: یکی از غرب و دیگری از شرق مورد نقّادی قرار گرفته است: نگاه مک‌اینتایر به اخلاق ابن سینا و نگاه علامه طباطبایی به اخلاق توحیدی

فیلسوفان اخلاق در باره نقش انگیزشی باورهای اخلاقی دو رویکرد مختلف دارند: درون‌گرایان با انحصار دلایل انگیزشی به باور، رابطه باور و التزام اخلاقی را ضروری می‌دانند و برون‌گرایان با پذیرش باور و میل به عنوان دو عنصر انگیزشی، ارتباط باور و التزام اخلاقی را ضروری تلقی نمی‌کنند. از این رو، ضعف اراده را ممکن می‌دانند یعنی فاعل با وجود باور به درستی فعل، آن را انجام نمی‌دهد. این مقاله نقش انگیزشی باورهای دینی را مورد سؤال قرار می‌دهد و از ارتباط باور با التزام اخلاقی می‌پرسد؛ اینکه باورهای دینی می‌توانند فاعل را به سوی انجام فعل برانگیزانند؟ و آیا باورهای دینی شرط لازم و کافی برای التزام اخلاقی‌اند؟ این مقاله پس از تحلیل دو رویکرد درون‌گرایی و برون‌گرایی اخلاقی و توضیح صور مختلف رابطه دین و اخلاق، رابطه روان‌شناختی را بررسی می‌کند و پس از تبیین نقش انگیزشی باور دینی رابطه ضروری آن را با التزام اخلاقی رد و ایمان را جایگزین باور می‌کند و در نهایت، نتیجه می‌گیرد ایمان، اگر واقعی باشد، می‌تواند با التزام اخلاقی ارتباط ضروری داشته باشد.

نظریۀ انگیزش الهی نظریه ‏ای است اخلاقی با بنیاد الهیاتی که در تلاش است، با خوانشی نو–ارسطویی و انگیزش–محور، نسبت بین دین و اخلاق را در چارچوب الهیات مسیحی تبیین کند. این نظریه که لیندا زاگزبسکی آن را مطرح کرده است، گونه ‏ای نو از اخلاق فضیلت‏مدار را عرضه می‏ کند که در آن انگیزه ‏های الهی، به خصوص انگیزۀ عشق، بنیادِ حیات و زیستِ اخلاقی ‏اند و این انگیزه ‏ها هم به لحاظ وجودشناختی و هم به لحاظ تبیین‏ شناختی پایۀ تمام اوصاف و ارزش‏ های اخلاقی در نظر گرفته می‏ شوند. این نظریه برای پیش‏برد مقصد خود از پنج گام بهره می برد. در گام اول تشخص خدا را اثبات می ‏کند. در گام دوم نشان می ‏دهد که خداوند از عالی‏ترین فضایل و انگیزه ‏ها بهره ‏مند است. در گام سوم انگیزۀ خداوند در فعل خلقت را انگیزۀ عشق معرفی می‏ کند و آن را پایه ‏ای ‏ترین انگیزۀ الهی به شمار می ‏آورد. در گام چهارم آموزۀ تشبه به خدا را پی‏گیری می‏ کند و بر نقایص جدی این آموزه تأکید می ‏کند. در گام آخر تلاش می‏ کند تا این آموزه را با آموزۀ تجسد مسیح عجین کند و از نقایص آن بکاهد.

در این پایان نامه در پی بیان رابطه دین و اخلاق از دیدگاه علامه طباطبایی و محمد غزالی بوده‌ایم. برای بیان دیدگاه این دو دانشمند بزرگ جهان اسلام ابتدا به تعاریفی که هر یک از این دو دانشمند درباره دین و اخلاق دارند اشاره می‌کنیم. از مجموع آثاری که علامه طباطبایی نگاشته‌اند برمی‌آید که ایشان علماخلاق را فنی می‌دانند که به ملکات نفسانی انسان می‌پردازد. ملکاتی که مربوط به قوای نباتی و حیوانی و انسانی اوست. ایشان در تعریف «خلق» می‌فرمایند: «خلق هو ملکه نفسانیه التی صدر عنها الافعال بسهوله و ینقسم الی الفضیله و هو المهد وحه کالعفه و الشجاعه و الرذیله و هی المذمومه کالشره و الجبن لکنه اذا اطلق فهم منه الخلق الحسن»کلمه خلق به معنای ملکه نفسانی است که افعال بدنی آنچه مطابق اقتضای آن ملکه از آدمی سر می‌زند حال چه اینکه آن ملکه از فضائل باشد مانند عفت و شجاعت و امثال آن و چه از رذائل مانند شره و جبن و امثال آن ولی اگر مطلق ذکر شود فضیلت و خلق نیکو از آن فهیمده می‌شود.»علامه در مورد روش تدوین علم اخلاق، به سه مکتب عقلی، دینی عام و قرآنی در آثارشان اشاره نموده‌اند که مکتب اول دعوت به حق اجتماعی و مکتب دوم دعوت به حق واقعی و کمال حقیقی که موجب سعادت اخروی است می‌نماید ولی مکبت سوم دعوت به حق مطلق که خداست می‌کند که نتیجه آن عبودیت و بندگی خالص است.از نظر مرحوم علامه حسن و قبح از اعتبارات عمومی است که در انجام هر فعلی چه فردی و چه اجتماعی لازم است. علامه در تفسیر المیزان به این مطلب اشاره می‌فرمایند که حسن و قبح یا خوبی و بدی دو صفت اضافی هستند که در پاره‌ای موارد ثابت و در موارد دیگری تغییرپذیر می‌باشند مثل بذل مال که بالنسبه به مستحق خوب و نسبت به غیرمستحق بد است.علامه طباطبایی در باب نسبیت و اطلاق اصول اخلاقی معتقدند که در جوامع انسانی همواره حسن و قبحی وجود دارد و اصول چهارگانه فضائل اخلاقی مانند عفت، شجاعت، حکمت و عدالت در همه جوامع در شمار خوبی‌ها قرار می‌گیرند و نقطه مقابل آنها دائماً دارای قبح هستند و گذشت زمان و تغییر اجتماعات آنها را کهنه نمی‌کند.روش اصلاح اخلاق نیز از مواردی است که در این تحقیق و پژوهش به آن اشاره کنند که از دیدگاه علامه تنها وسیله‌ای که می‌توان برای اصلاح اخلاق از آن کمک گرفت، تمرین و تکرار اعمال صالح که متناسب با صفات اخلاقی است می‌باشد چرا که با تکرار و تمرین عمل در هر بار، صورت علمی خاصی در روح انسان نقش می‌بندد و بر اثر تراکم به جایی می‌رسد که اثر آن صورت، غیرقابل زوال خواهد شد و یا به آسانی از بین نخواهد رفت.در مورد دین نیز علامه طباطبایی در آثار خویش زوایای مختلف مسائل مربوط به دین را مورد بررسی قرار دادند. ایشان در تعریف دین می‌فرمایند: «اعتقاد در حقیقت انسان و جهان و مقررات متناسب با آن که در مسیر زندگی مورد عمل قرار می‌گیرد دین نامیده می‌شود و هرگز انسان اگرچه به خدا معتقد نباشد از دین (برنامه زندگی که بر اصل اعتقادی استوار است) بی‌نیاز نیست پس دین همان روش زندگی است که از انسان جدایی ندارد.از نظر ایشان به لحاظ معرفت شناسی دین مجموعه‌ای از عقاید و اخلاق و عبادات است از این جهت می‌توان گفت دین مجموعه‌ای از مفاهیم است که در خصوص عقاید و اخلاق و احکام می‌باشد همچنین از نظر هستی شناسی، دین دارای حقیقتی عینی است که مرتبه‌ای از هستی را اشغال نموده است و به غیر از وجود لفظی از وجود عینی و خارجی نیز برخوردار است.پس از روشن شدن مفهوم اخلاق و دین از دیدگاه علامه طباطبایی، به بیان رابطه بین این دو از نظر ایشان می‌پردازیم. رابطه دین و اخلاق را می‌توان از جهت‌های مختلفی بررسی کرد. از جهت معرفت‌شناختی دین و اخلاق هر دو، بر مفاهیمی از قبل «باید» ، «نباید»، «حسن»، «قبح» و ... مشتمل هستند که جزو مفاهیم اعتباری در مورد انسان می‌باشند. مفاهیم دینی از قبیل باید و نباید و نیز مفاهیم اخلاقی مانند باید و نباید، دقیقاً ناطر به رابطه علی – معلولی بین دو حقیقت است و اگر مفاهیم و گزاره‌های هر دو گروه (دین و اخلاق) را از حیث متعلق و آنچه بدان ناظر هستند در نظر بگیریم دارای اتحاد و وحدت خواهند بود.از نظر ارتباط منطقی که دومین نوع از انواع ارتباطات است که از جنبه معرفت شناسی باید بررسی گردد. دین از مجموعه گزاره‌های حقیقی است و اخلاق از جمله گزاره‌های اعتباری می‌باشد. از نظر علامه ادراکات حقیقی و اعتباری ارتباط تولیدی ندارند بنابراین دین و اخلاق ارتباط منطقی ندارند.از جنبه هستی شناسی از مجموع آثار علامه این نکته به دست می‌آید که هستی دارای مراتب طولی و عرضی است . مراتب طولی رابطه علی و معلولی نسبت به همدیگر دارند و هر مرتبه بالاتر از مرتبه مادون کاملتر است و این مراتب عالی از جنبه هستی واقعیتی عینی هستند که علت ایجاد کننده واقعیت حقایق طبیعی می‌باشند. دین و اخلاق هر دو در مراتب عالی هستی به صورت عینیت و وحدت تحقق دارند و به تعبیری دین عین اخلاق و اخلاق عین دین است و هردو موجود به یک موجود واحد می‌باشند. از نظر روانشناسی نیز اگر بخواهیم رابطه بین اخلاق و دین را بیان کنیم اینست که اخلاق فاضله اگر بخواهد ثابت بماند ضامنی لازم دارد که آن را نگهداری کند و آن چیز غیر از توحید نیست واضح است که اگر اعتقاد به معاد در بین مردم نباشد دیگر موجبی که افراد بشر را از پیروی هوا و هوس باز دارد وجود نخواهد داشت. از طرف دیگر باید گفت ایمان نیز به وسیله اخلاق کریمه حفظ می‌شود.بنابراین ارتباط بین دین و اخلاق به صورت تأثیر متقابل می‌باشد. دیگر، ارتباط روان شناسی بین دین و اخلاق رابطه حس پرستش و حس اخلاقی مربوط می‌گردد از نظر مرحوم علامه فطرت اخلاقی از لوازم و آثار فطرت پرستش می‌باشد و منشعب از آن است.پس از بررسی دیدگاه علامه در مورد دین و اخلاق و رابطه ایندو به بیان نظر محمد غزالی درباره دین و اخلاق و رابطه‌شان می‌پردازیم. غزالی اخلاق را اینچنین تعریف می‌کند: «اخلاق عبارت از اصلاح و ویراستن قوای سه گانه تفکر، شهوت و غضب است.» از نظر او اخلاق عبارت است از هیأت نفسانی و یک تشکیلات درونی. غزالی اساس خوبیها و مهمترین آنها را چهار چیز می‌داند و حکمت، شجاعت و عفت و عدالت. فضیلت را عبارت از حد میانگین دو رذیلت می‌داند.غزالی معتقد است اساس تغییر اخلاق و درمان عیوب نفس عبارت از این است که انسان به عیوب خویش پی ببرد و این آگاهی یافتن از چهار طریق امکان دارد یا باید شیخ و پیری را استاد خویش قرار داده و از اشارات او در مجاهدت خویش پیروی می‌کند و یا از دوستی راستین و بصیر و متدین بخواهد حالات و رفتار او را زیر نظر بگیرد و عیوبش را به او نشان دهد و طریق سوم آگاهی از عیبهای خویش آنست که از سخنان دشمنان خود آگاهی یابی و طریق چهارم عبارتست از اینکه با مردم آمیزش کند پس چیزی را که از نظر مردم زشت و ناپسند می‌بیند خودش را بر آنها متهم سازد چرا که طبایع مردم به هم نزدیک است.در تعریف حسن، ابتدا غزالی فعل را نسبت به فاعل به سه نوع تقسیم می‌کند: نوع اول فعلی است که با غرض فاعل متناسب است . نوع دوم، فعلی که با مقصد فاعل ناسازگار است و سوم فعلی که در ارتکاب و عدم ارتکاب آن غرضی وجود ندارد. درتعریف فعل حسن ابتدا آن را به دو نوع تقسیم می‌کند یکی آنکه حسن به مفهوم عام فعلی است که با هدف فاعل سازگار است هدف می‌تواند متعلق شخص یا دیگران باشد. حسن و قبح اموری اعتباری‌اند و به اعتبار اشخاص و زمانهای مختلف تفاوت دارند. نوع دوم فعل حسن بر اعمال خداوند اطلاق می‌شود و مبتنی بر تعریف حسن می‌توان برای قبح نیز تعریفی ارائه کرد.غزالی در اندیشه‌های اخلاقی خود هم از فلاسفه استفاده کرده است و اغلب ایده‌های اخلاقی او مشابه اندیشه‌های فیلسوفان است و همچنین او از سخنان صوفیان در دانش اخلاق بهره برده است. بنابراین می‌توان گفت غزالی از سه منبع عقل و وحی و عرفان در اخلاق استفاده کرده است. پس از بیان اندیشه‌های اخلاقی غزالی به تعریفی که او از دین دارد اشاره می‌کنیم. غزالی در آثار خود بیان می‌کند که حقیقت دین سلوک از محسوس به معقول است . و عبور از جهان محسوس به عالم معقول یا از ملک به ملوک، دین شناخته شده است.او با اینکه پا به دنیای عرفان گذاشته، اشعریت را رها نکرده و از چهارچوب دینی خارج نگشته است. او در فلسفه خود عقل و شرع را با یکدیگر متحد می‌داند . و علوم را به شرعی و غیرشرعی تقسیم کرده است که علم شرعی را علمی است که از انبیاء استفاده شده و عقل و تجربه در آن راه ندارد. در مورد ارتباط دین و اخلاق، غزالی که اخلاق را به عنوان علوم دینی محسوب می‌کند. او اخلاق را علمی دینی- عقلانی می‌داند و در توضیح طریق صوفیان در کشف حق و طریق اهل نظر، روش مذکور را به اخلاق مرتبط می‌داند. بنابراین او وحی، عقل و عرفان را با هم آمیخته است. و در کتاب «المنقذ من الضلال» همه این سرچشمه‌های اخلاق را تأیید می‌کند.از مجموعه مطالب او چنین برداشت می‌شود که نظام اخلاقی به مذهب وابسته است و به طور مشخص انجام اعمال مذهبی مانند نماز و روزه از نظر او عنصر ضروری نظریه اخلاقی وی می‌باشد و روابط با دیگران در اخلاقیات او تکالیفی هستند که خداوند و پیامبر او به آن حکم کرده‌اند.