جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 14
بررسی مقایسه ای صقع ربوبی از منظر حکمت متعالیه و عرفان نظری و کارکردهای آن
نویسنده:
حسام الدین شریفی؛ استاد راهنما: حجت الاسلام دکتر عسکری سلیمانی امیری؛ استاد مشاور: حجت الاسلام دکتر علی مصباح یزدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نظام هستی شناسانه‌ ملاصدرا از عرفان ابن­ عربی و پیروان او بهره بسیاری برد و مکتبی فلسفی را رقم زد که بسیاری از نظریات عرفانی در آن تلقی به قبول شد. یکی از این آموزه‌ها صقع ربوبی است. ملاصدرا به صورت روش‌مند و برهانی به تبیین صقع ربوبی پرداخت. او با تبیین مقام ذات یا احدیت و تمایز بخشیدن آن از مقام واحدیت یا عالم اله، بخش دوم را صقع ربوبی دانست. از نظر وی، احدیت، همان حقیقت مطلق وجود و مقام وجود محض و حضرت غیب الغیوبی است که هیچ اسم و رسمی ندارد ولی منشأ تمام اسماء و صفات است. این نظر او با اکثر عرفا که احدیت را اولین تعین حق می‌دانند در تعارض است. از نظر بیشتر عرفا، صقع ربوبی شامل احدیت و واحدیت به عنوان تعین اول و ثانی است ولی ملاصدرا، تنها واحدیت را در صقع ربوبی قرار می‌دهد و احدیت را همان مقام ذات می‌داند. او همچون عرفا، کثرت اسماء و صفات الهی را در واحدیت می‌داند. اسماء و صفات در صقع ربوبی، اولین تجلیات حق تعالی هستند که به صورت معانی و اضافات معقول از حق تعالی متجلی می‌شوند. علاوه بر اسماء و صفات، اعیان ثابته از لوازم اسماء و صفات الهی و در صقع ربوبی هستند. ملاصدرا عقول و مفارقات را نیز جزو عالم اله و صقع ربوبی می‌داند. از خصوصیات صقع ربوبی آن است که حقایق موجود در صقع ربوبی به وجود حق موجود و به وجود او واجب هستند و واسطه میان خلق و خالق به شمار می‌روند. با تبیین صقع ربوبی، برخی مسائل فلسفی توسط ملاصدرا، تفسیرهای جدیدی می‌یابند. از جمله آنکه: 1. تجلیات موجود در صقع ربوبی، معانی و اضافات معقول ذات و تجلیات علمی حق هستند. تجلیات موجود در صقع ربوبی، در مقابل تجلیات وجودی حق تعالی هستند که عالم ممکنات را تشکیل می‌دهند. 2. صور موجود در صقع ربوبی یا اعیان ثابت، علم الهی به مخلوقات پیش از خلقت آنها هستند. 3با صقع ربوبی که معانی کثیر موجود به وجود ذات هستند و واسطه شدن آنها میان ذات و ممکنات، ربط واحد به کثیر قابل تبیین است. 4. با قرار گرفتن عالم عقل در صقع ربوبی، تنها عالم مثال و ماده جزو ممکنات هستند و به این ترتیب ملاصدرا به حدوث همه ممکنات حکم می‌کند. 5. علم خداوند به موجودات مختار در صقع ربوبی با قید اختیار صورت گرفته است و تبیین گر افعال اختیاری انسان است و مباحث دیگری از این دست.
بازنگری نظریۀ ارتسام ابن‌سینا: نفی علم حصولی از واجب‌تعالی و تطبیق آن بر نظریۀ عرفا
نویسنده:
میثم زنجیرزن حسینی، محمد ذبیحی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
یکی از دشوارترین مسائل فلسفی، چگونگی علم واجب‌تعالی به اشیا قبل از ایجاد آن‌هاست. حکما و عرفا دیدگاه‌های متفاوتی دارند. ابن‌سینا علم را قبل از ایجاد اشیا با نظریۀ صور ارتسامیه‌ای تبیین می‌کند که متأخر از ذات واجب‌تعالی هستند. ازآنجاکه دیدگاه وی بسیار دشوار است، برخی متأخرین تصور کرده‌اند منظور ایشان از علم ارتسامی، علم حصولی برای واجب است؛ برهمین‌اساس اشکالات متعددی بر آن وارد کرده‌اند. این پژوهش 1) این قرائت نادرست را پیراسته و ثابت می‌کند که مراد ابن‌سینا از صور ارتسامیه، اثبات علم حصولی برای واجب‌تعالی نیست، بلکه ایشان نیز به علم حضوری برای باری‌تعالی معتقد است؛ 2) می‌توان دیدگاه صور ارتسامیه را بر نظریۀ علم الهی در مرتبۀ حضرت ارتسام عرفا نیز تطبیق کرد.
صفحات :
از صفحه 29 تا 47
سیرى تطبیقى در معناى «برزخ» و «مثال» از دیدگاه فلاسفه، عرفا، و متکلّمان
نویسنده:
احسان ترکاشوند, اکبر میرسپاه
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
کلیدواژه‌های فرعی :
صقع ربوبی , اتحاد عاقل و معقول , عقول طولی , وجود منبسط , عالم قبر , تجرد خیال , عالم ماده , صادر اول , عالم عقول , عقبه محشر , اراده الهی به شر , فیض اقدس و فیض مقدس , برزخ صعودی , قاعده «الواحد» , برزخ نزولی , تجرد برزخی , وجود جمعی اشیاء , احکام مجرد , صورت , صورت مثالی , عقول طولیه , عقل اول , هیولی , ماده ثانیه , بدن مثالی , مُثُل , نوع , شی ء محسوس , وحدت تشکیکی , مرتبه احدیت , مرتبه واحدیت , فیض الهی , نظام احسن , اَظلال ( عام ) (عرفان نظری) , حضرات خمس , قاعده امکان اشرف(حکمت اشراق) , حضرت غیب مطلق , حضرت جامع(کَون جامع) , عالَم شهادت((عام)، قسیم عالم غیب و انسانی) , عالم ارواح(قسیم عالم مثال و اجسام و معانی) , عالَم مثال(قسیم عالم معانی و ارواح و اجسام) , مظهر وجود مطلق(وجود منبسط) , صورت ذهنیه(مقابل معلوم حضوری) , امکان اخس , غیب امکانی , غیب محالی , صادر دوم , اثبات کثرت عقول , تروح اجساد , انطباع کبیر در صغیر , معنای لغوی برزخ , ریشه شناسی واژه برزخ , معنی فلسفی برزخ , معنی عرفانی برزخ , برزخ اول , برزخ اخیر , صور اعمال دنیوی , معنی کلامی برزخ , برزخ به معنی قدرت خدا , قوه دماغی , تشخص اخلاق , شهود مجردات , اشباح جسمانی , دیدن فرشته وحی , معنای لغوی مثال , معنی عالُم , عوالم ثلاثه , شمول عالَم بر خدا , کثرت عرضی در عالم عقل , تقسیم موجود به مادی و غیر مادی , اثبات عقول , کثرت ذاتی در عین وحدت ذاتی , اثبات عالم ماده , معانی ماده , اسامی عالم مثال , ادله اثبات عالم مثال متصل , ادله اثبات عالم مثال منفصل , احکام عالم مثال , اتصال به عالم مثال ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
واژه «برزخ» در لغت و نیز در اصطلاح، معانى گوناگونى دارد که عدم توجه دقیق به این معانى، گاه موجب سوء برداشت از آن واژه مى شود. از این رو، شایسته است که در یک پژوهش تطبیقى، معانى واژه «برزخ» را در اصطلاح فلاسفه، عرفا، و متکلّمان به طور دقیق بررسى نماییم تا به این وسیله مانع از هرگونه سوء برداشت از این واژه در اصطلاحات گوناگون شویم.از دیدگاه فلاسفه مسلمان، برزخ به مرتبه اى از وجود گفته مى شود که حدّ وسط بین عالم مادّه و عالم عقل است و به دو قسم متّصل و منفصل تقسیم مى شود. امّا از نظر عرفا، برزخ به دو قسم نزولى و صعودى تقسیم مى گردد؛ قوس نزول و صعود برزخ عرفا هرکدام حصّه اى از مثال منفصل فلاسفه محسوب مى شود. از دیدگاه متکلّمان، برزخ همان عالم حدّ فاصل مرگ و قیامت انسان است که از نظر مفهوم، با برزخ در اصطلاح فلاسفه و عرفا تباین دارد؛ ولى از نظر مصداق، همان قوس صعودى برزخ عرفاست و با برزخ فلاسفه رابطه عامّ و خاصّ من وجه دارد.
صفحات :
از صفحه 105 تا 132
تطابق عوالم تکوینی با عوالم انسانی
نویسنده:
عبدالمحمود منصوریانفر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
یکی از مباحث مهمی که از دیرباز و از دوران باستان در حکمت الهی و فلسفه و عرفان اسلامی مورد توجه متفکران، فلاسفه و عرفا بوده است، تطابق عوالم تکوینی با عوالم انسانی و یا به عبارتی انطباق عالم اکبر و عالم اصغر و به تعبیر دیگر عالم تکوین و عالم تشریع، و سرانجام تطبیق انسان کلی با هستی است. این مسأله در فرازهای مختلف دعای سحر آمده و مفسران معاصر در شرح این دعا به این موضوع اشاراتی کرده‌اند. نگارنده سعی کرده تا این مسأله را با نگاهی نو مورد بحث قرار دهد و نتایج حاصل از این مباحث را نقد و بررسی و تحلیل کند، و توجیه عقلی نظریه همبستگی علم ازلی الهی را با هستی و آفرینش بیان کرده و برداشت خود را از آن ارائه دهد.
صفحات :
از صفحه 29 تا 48
واحديت خدا
عنوان :
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
منظور از واحد بودن ذات خدا این است که ذات خدا دومی بردار نیست. یعنی خدا مثل مخلوقات نیست که مشابه داشته باشد یا وجود مشابه برای او ممکن باشد. خدا واجب الوجود است. و واجب الوجود یعنی موجودی که عین وجود است ؛ لذا علّت نمی خواهد ؛ چون علّت ، یعنی وجود د بیشتر ...
چگونگی تقدم وجود علمی بر وجود عینی، از منظر فلسفه و عرفان
نویسنده:
محمدمهدی گرجیان، زهرا محمدعلی میرزایی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ايران,
چکیده :
سابقیت علم الهی بر وجود عینی ممکنات، از جمله مباحثی است که می توان تمامی هستی شناسان الهی بر آن اتفاق نظر دارند. در نگاه مشائی، سلسله علی و معلولی موجودات که در نهایت به خداوند متعال منتهی می شود، وجودات عینی را تشکیل می دهد. خداوند سبحان که علت العلل این نظام علی و معلولی است با علم به ذات خویش، عالم به تمامی ممکنات است. بر مبنای دیدگاه حکمت متعالیه که وجود، تنها امر اصیل و عینی است، وجود عینی، سلسله ای مشکک از موجودات ممکن به امکان فقری را شامل می شود که در نهایت به حق تعالی به عنوان تنها وجود عینی مستقل بالذات، منتهی می گردند. اما در نگرش عرفانی که وجود عینی و حقیقی، منحصر در ذات حق تعالی است و تمامی ممکنات، مجالی و شئون او هستند، بحث از تقدم مظاهر علمی حق بر مجالی عینی و خلقی اوست. پژوهش حاضر، درصدد بررسی چگونگی تقدم وجود علمی بر وجود عینی از منظر دو مکتب فلسفی مشاء و حکمت متعالیه و مبانی عرفانی است.
صفحات :
از صفحه 105 تا 123
وحدت هستی از منظر حکمت و عرفان برتر
نویسنده:
یحیی کبیر
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در این مقاله درصددیم بحث در باره وحدت هستی و تشکیک در آن را در شکلی نو که تلفیقی از مکاتب اشراقی و عرفانی و متعالیه است، به تصویر درآوریم و روح توحید ناب اسلامی را آشکار ساخته، راه سیر و رسیدن به مقام فنا در هستی را که همان محو شدن دروحدت و اتحاد است مبین سازیم و شأن رفیع حکمای اشراقی و متعالیه و سهم عظیم محی الدین عربی و عرفا اسلامی را در تحقق این امر روشن سازیم.
صفحات :
از صفحه 51 تا 71
بررسی ساحت ذات احدیت از منظر عرفان نظری
نویسنده:
هادی وکیلی، حسین زحمتکش
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کاشان : دانشگاه کاشان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مرتبۀ ذات احدیت، نخستین تعین و تجلی ذات غیب ‌الغیوب است که در آن، اسماء و اعیان، اتحاد مفهومی و مصداقی با یکدیگر و با ذات دارند. تلقی از ذات احدیت در لسان عرفا، معمولاً بدین شکل است که آن را مرتبۀ ظهور حضرت هویت و غیب ‌الغیوب و باطن مقام واحدیت می‌دانند و این هر سه، مراتب ذات حق تعالی را در مقابل مراتب خارج که عبارت از جبروت، ملکوت و ملک است، شکل می‌دهند؛ البته اساساً چنین تغایری میان مراتب مذکور بنا به اعتبار است، زیرا این اصل در عرفان پذیرفته شده است که وجود یک حقیقت بیشتر ندارد. ذات احدیت، حقیقت به شرط لا از کثرات و ممکنات است و جایگاه اعتبار اسمای ذاتی الهی می‌باشد. بنابراین، مرتبۀ احدیت که خاستگاه تنزیه و عین‌الجمع است، هرچند اسماء و صفات را مکتوم می‌دارد، با این حال در قوس نزول، سرآغاز تجلیات و تعینات اسمائی می‌شود. در این میان، نحوۀ گشایش تجلیات ذاتی احدی به واسطۀ فرآیند «فتح مطلق» ترسیم می‌شود. از این مرتبه در لسان قرآن به «مقام أو أدنی» تعبیر شده است و گهگاه بر آن «بطن سابع» نیز اطلاق می‌شود.
صفحات :
از صفحه 233 تا 252
مبانی حکمی اسم اعظم در عرفان نظری
نویسنده:
منیر پورطولمی، معصومه رجبی کبودچشمه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کاشان : دانشاه کاشان ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ارائۀ تبیینی صحیح دربارۀ مفهوم اسم اعظم و جایگاه آن در نظام اندیشۀ عرفانی، و سپس چگونگی به کارگیری معرفت حاصل از آن در حیات علمی و معنوی انسان‌ها، از طریق شناخت مصداق و مظهر واقعی اسم اعظم، مسئلۀ مهمی است که تحقیق حاضر به آن پرداخته است. در بینش عرفانی، هریک از اسماء خداوند، مظهری از مظاهر کمالات الهی‌اند و اسم اعظم، جامع جمیع کمالات حق است؛ یعنی اسمی است که می تواند همه کمالات حق تعالی را به منصۀ ظهور برساند و در بین مظاهر اسماء خداوند، آن مظهری که آیینۀ تمام‌نما بوده و یکجا حکایتگر همۀ کمالات و اسماء الهی باشد، انسان کامل است. مفهوم حقیقت محمدیه نیز در ارتباط با اسم اعظم و انسان کامل، مورد بررسی قرار می‌گیرد و در نهایت این نتیجه به دست می‌آید که حقیقت محمدیه، مقام و جایگاهی است که ظهور یافته در انسانی که جامع اسما و صفات الهی باشد و در عین حال، به صورت انسان کامل هر عصری تجلی کرده است.
صفحات :
از صفحه 21 تا 38
  • تعداد رکورد ها : 14