جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مشروعیت، یک ویژگی در یک نظام حکومتی است که به‌سبب‌آن، حاکم حکمرانی خویش را صحیح می‌داند و مردم تبعیت از حکومت را وظیفۀ خود می‌شمارند. مشروعیت پاسخی به این پرسش است که چرا عده‌ای حق حکومت دارند و دیگران موظف به اطاعت از آنانند؟ مسئلۀ مشروعیت، همان پرسش از حق حاکمیت فرمانروایان است. مفسران فریقین به‌دلیل صراحت آیات مربوط به حکومت، به‌اتفاق، خداوند متعال را، منشأ ذاتی مشروعیت حکومت می‌دانند و بر این نظرند که چون خداوند اجلّ از ماده است و در قالب مادی نمی‌گنجد و نمی‌تواند خود در جامۀ انسان‌ها درآید و بر آنان حکم راند، حتماً مرتبه‌ای از ولایت خود را به برخی از انسان‌ها تفویض کرده است. آنها همچون اکثر قریب‌به‌اتفاق مسلمانان، معتقدند که در زمان حضور پیامبر(ص)، خداوند حق حاکمیت را به ایشان واگذار کرده است؛ لیکن اختلاف عمده بر سر منبع یا منابع مشروعیت حکومت حاکمان پس از پیامبر(ص) است. مفسران شیعه اعتقاد به مشروعیت الهی حکومت و نصب امام با نص از جانب خداوند دارند؛ اما مفسران اهل‌سنت به‌رغم مسلّم دانستن این طریق برای اثبات امامت، به‌دلیل آنکه آن را ثابت نشده می‌دانند، معتقدند که امامت و حکومت از راه‌های گوناگونی از جمله بیعت و انتخاب اهل حل و عقد، ولایتعهدی و استخلاف امام سابق، زور و غلبه منعقد می‌شود؛ هرچند راه آخر یعنی زور و غلبه بیشتر مورد توجیه و حتی تخطئۀ این مفسران قرار گرفته تا مورد تأیید.

کتاب "دولة الدينية" اثر استاد واعظی می باشد کتاب حاضر به بررسی مسایل مهم مربوط به اندیشه سیاسی اسلام می پردازد. در ابتدای این اثر کلیاتی در مورد معرفت دینی و دینداری ارایه شده و پس از آن پیامدهای معرفتی مدرنیته و سکولاریسم، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. آن گاه چالش مهم مسلمانان با مقوله مدرنیته بیان شده و ظهور بنیادگرایی اسلامی و سلفی گری و تقابل آن با نوگرایی دینی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است در بخش بعدی کتاب نویسنده تحلیلی از ماهیت وحی و نبوت و فلسفه آن دو ارایه و ضمن بررسی مفهوم و چرایی ختم نبوت، نسبت بین دین و حکومت و مشروعیت تفکرات سیاسی در اسلام را بررسی کرده است و مبانی حکومت دینی در عصر غیبت معصومین (علیهم السلام) را تبیین می کند. نویسنده در ادامه به بررسی ادله فقهی و سیاسی مشروعیت حکومت ولایت فقیه پرداخته و شرایط رهبر و ولی فقیه برای احراز مسند حکومت را بیان نموده و پرسش ها و ابهاماتی را در این زمینه پاسخ داده است