جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پایه‌ی نظام تربیتی هر مکتب اخلاقی، بر جهان‌بینی آن مکتب بنا شده است که مهم‌ترین جزء این جهان‌شناسی نیز، انسان‌شناسی آن مکتب است. مکاتب غیرالاهی بر مبنای فهم خویش از انسان، گاهی به سمت توجه تام به ارزش‌های مادی گرویده‌اند و گاهی در ورطه‌ی غفلت از مادیات و فرو افتادن در ماورا افتاده‌اند؛ گاهی نیز به نوعی تعادل - البته غیرمتکی به ارزش‌های الاهی- رسیده‌اند. در این میان، نظریه‌ی اخلاقی تربیتی اسلام بر انسان‌شناسی دوبعدی بنا می‌شود؛ به این بیان که انسان را مرکب از دو ساحت وجودی روح و جسم می‌داند و البته اهتمام ویژه را متوجه روح می‌کند. این مقاله به بیان بخشی از این انسان‌شناسی، یعنی قرار گرفتن دوگانه‌ی روح - جسم به عنوان موضوع و محطّ تربیت انسان و مقایسه‌ی آن با مکاتبی می‌پردازد که در این زمینه حرفی داشته‌اند و مورد توجه قرار گرفته‌اند. در پایان نیز نتیجه می‌گیرد که در عین دوگانگی روح و جسم و تأثیر و تأثّر متقابل این دو بر یکدیگر، اصالت با روح است و نقش کلیدی را در تربیت انسان بازی می‌کند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 137 تا 162

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیلی براصول اخلاقی در فرایند پژوهش های علوم تربیتی

نویسنده:

بهرام افشاری، زهرا اسحاقیان، حسنعلی بختیارنصرآبادی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

اصفهان: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اخلاق , اخلاق در پژوهش , معیار اخلاقی , مکاتب اخلاقی , علم و اخلاق , فرهنگ پژوهش , ملاک فضیلت , اهمیت و ضرورت پژوهش , معیارهای اخلاقی پژوهش

کلیدواژه‌های فرعی :

رازداری , پرهیز از تجسس , روش شناسی , اصطلاحنامه اخلاق اسلامی , مسئولیت پذیری , بداخلاقی علمی , آیه 8 شمس , مشورت در روایات , انتقاد پذیری , مشورت از دیدگاه امام علی , ویژگی های پژوهشگر , حفظ حریم شخصی , امانتداری در پژوهش , دوری از تعصب ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری , محمدتقی مصباح یزدی

چکیده :

امروزه اهمیت پژوهش آن قدر اساسی و حیاتی است که آن را موتور محرک ملت ها می دانند. این مهم عناصری دارد که بی تردید اخلاق از مهمترین آن ها است. با عنایت به اینکه اخلاق، به ویژه در پژوهش های علوم تربیتی، بسیار مهم است، محقق بر آن است تا اصول و ضوابطی را ارائه دهد که پژوهشگران به درستی آن باور دارند و باید در قالب قانون و دستورالعمل در امور تحقیقی به کار ببرند. بنابراین با تکیه بر روش کیفی و با استفاده از روش مرور، اسناد و مدارک مربوط به موضوع موردمطالعه، بررسی می شود. در این مطالعه ضمن تبیین چیستی اخلاق در پژوهش های علوم تربیتی، به ملاحظات و معیارهای اخلاقی در پژوهش در سه بخش، معیارهای اخلاقی قبل از ورود به پژوهش، معیارهای اخلاقی حین انجام پژوهش و در نهایت معیارهای اخلاقی بعد از جمع آوری داده و پس از پژوهش پرداخته می شود. در پایان محقق با ارائه مولفه هایی برای اثربخشی و فرهنگ سازی کاربرد معیارهای اخلاقی در پژوهشگران، پیشنهادهای کاربردی در این زمینه را مطرح می نماید.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 67 تا 94

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

سیره امام على و تساهل و تسامح

نویسنده:

حسین عبدالمحمدى

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه متنی

وضعیت نشر :

قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تساهل و تسامح , سیره امام علی علیه السلام , اخلاق اسلامی و دینی

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , اهل بیت(ع) , اقامه حدود , اقامه عدل , حاکمیت دینی , اصطلاحنامه تاریخ اسلام , مکاتب اخلاقی , اسلام و لیبرالیسم , قرآن , تفسیر قرآن , شرح صدر , تعلیم و تربیت اسلامی , ناکثین , قاسطین , مارقین , تساهل نسبی , انعطاف ناپذیرى در اصول اخلاقی , تساهل و حقوق شخصى , نظام سیاسی دینی , غارت بیت المال ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی

چکیده :

تساهل و تلورانس در فرهنگ غرب داراى مبانى و فرايند تاريخى خاصى است كه با آنچه در فرهنگ اسلامى تحت اين عنوان مطرح شده تفاوت ماهوى دارد. در مكاتب گوناگون سخن از تساهل و عدم تساهل مطلق نيست. در هيچ مكتبى سازش و تحمل رفتار مخالف و يا نابردبارى در برابر آن به طور مطلق تجويز نشده است بلكه بحث از تساهل و عدم تساهل نسبى است. بنابراين مهم تبيين موارد تساهل و عدم تساهل در مكاتب مختلف است. از آن جا كه سيره على (عليه السلام) تجسم عينى اسلام است، براى راه يابى به موارد تساهل و عدم تساهل در مكتب اسلام مى توان سيره آن حضرت (عليه السلام) را مورد توجه قرار داد. نبشتار حاضر با اين هدف به سيره على (عليه السلام) نگريسته و اجمالا روشن كرده است كه امام على (عليه السلام) با تمام وجود به اصول اساسى دين پاى بند بود و مداهنه و سازش درباره آن ها را روا نمى دانستند و در برابر ناقضان حدود الهى، تهديدكنندگان عدالت اجتماعى و توطئه گران براندازى نظام دينى سخت نامتساهل بودند. در عين حال، در مورد حقوق شخصى و مناظرات علمى بسيار با سعه صدر و متساهل بودند. در اين خصوص، نمونه هايى از سيره آن بزرگوار ارائه شده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نگرشی فلسفی بر اخلاق در پژوهش

نویسنده:

علی محمودی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اخلاق , اخلاق در پژوهش , مکاتب اخلاقی , علم و اخلاق , فلسفه اخلاق (عام)

کلیدواژه‌های فرعی :

عمل اخلاقی , نظریه پرستش , پژوهش , مکتب اخلاقی کانت , اصطلاحنامه اخلاق اسلامی , بداخلاقی علمی , ملاک فضیلت , اخلاق از دیدگاه راسل ,

چکیده :

رشد و توسعه شگفت انگیز علوم در چند دهه اخیر، دانشمندان و پژوهشگران را با شرایط متفاوت و تنگناهای مختلف رو به رو کرده است. گسترش بد اخلاقی علمی و پژوهشی و استفاده ابزاری از علوم و نوآوری های علمی، جامعه علمی و دانشگاهی را به چالش کشیده است. در این مقاله سعی شده چرایی و چگونگی ارتباط و نسبت پژوهش با اخلاق مورد بررسی قرار گیرد و جایگاه اخلاق در فرایند کنونی تولید علم و تکنولوژی تبیین شود. لذا ابتدا به بررسی اجمالی نظریه های اخلاقی پرداخته و سپس ساختار تولید تکنولوژی و جایگاه پژوهش در آن تبیین شده است. نتیجه اینکه؛ یکی از بزرگ ترین معضلات فرهنگ مادی، حذف اخلاق و معنویت از عرصه و زیرساخت علوم بشری است. این مشکل باعث ناشکیبایی تمدن مادی از همزیستی مسالمت آمیز با تفکرات اخلاق گرا شده است. علم و تکنولوژی امروزی در خدمت اقتصاد و نیازهای غریزی بشر است. در واقع؛ زیربنا و اصول موضوعه علوم موجود بر اخلاق الهی و تالم معنوی استوار نیست و همین نگرش منفی نسبت به اخلاق الهی و رویکرد مثبت به اخلاق مادی باعث شده است اخلاق متعبدان و متالهان و صاحبان ایدئولوژی های الهی یک حرکت ضد اقتصادی در درون تمدن مادی قلمداد شود. تا زمانی که مسیر، جهت و اصول موضوع علم اصلاح نشود و اخلاق و معنویت جزء اصول قرار نگیرد، این مشکل لاینحل باقی خواهد ماند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 129 تا 148

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

آشنایى با فرا اخلاق

نویسنده:

زهرا جلالى

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه متنی

وضعیت نشر :

قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فرا اخلاق , مکاتب اخلاقی , فلسفه اخلاق (عام)

کلیدواژه‌های فرعی :

عواطف , رئالیسم اخلاقی , آزادی اخلاقی , آزادی اراده انسان , اختیارگرایی , درون گرایی , برون گرایی , روان شناسی اخلاق , معناشناسی اخلاق , معرفت شناسی اخلاقی , وجود شناسی اخلاق , غیرواقع گرایی اخلاقی , رابطه الزام و انگیزش اخلاقی , غیرشناخت گرایی اخلاقی , طبیعت گرایى تحویل گرایانه , غیرطبیعت گرایى , عینیت گرایى ,

چکیده :

اين مقاله نوشتارى موجز در زمينه مكاتب و نظريات مهمى است كه در حيطه فرا اخلاق مطرحند و هدف عمده آن، ارائه تصويرى روشن از جايگاه هر يك از اين نظريات است. منابع مورد استفاده در تأليف اين مقاله، مقالات برگزيده اى از دائرة المعارف فلسفى روتلج است كه نويسندگان آن ها غالبا در زمينه موضوع مورد بررسى مقاله، صاحب نظرند. در اين مقاله، مباحث عمده فرا اخلاقى به چهار بخش معناشناختى، معرفت شناختى، وجودشناختى و روان شناختى تقسيم شده اند. در بخش مسائل معناشناختى، اقسام «نظريات توصيفى» و «غير توصيفى» فرا اخلاق مطرح گرديده اند. در بخش مسائل معرفت شناختى، به طرح دو مكتب «شناخت گرايى» و «غير شناخت گرايى اخلاقى» و در بخش مسائل وجودشناختى، به ديدگاه هاى «واقع گرايانه» و «غير واقع گرايانه» در اخلاق پرداخته شده است. «رابطه الزام و انگيزش اخلاقى» و «مبحث آزادى اراده»، دو مبحث عمده اى هستند كه در حيطه مسائل روان شناختى مورد بررسى قرار گرفته اند. در پايان، در قالب بررسى دو مكتب «واقع گرايى» و «غير شناخت گرايى» و تقابل اين دو با يكديگر، جمع بندى كلى از مطالب صورت گرفته است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

روان شناسی و اخلاق؛ تفاسیر مختلف از نفس و تفاوت ها در رویکرد اخلاقی

نویسنده:

حیدر علوی نژاد

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

نفس در قرآن , خود , اخلاق در قرآن , 03. انسان شناسی Human nature , فطرت(کلام) , نفس لوامه , نفس مطمئنه , ناخودآگاه , هرم مزلو , ساختار شخصیت , ماهیت انسان در قرآن , روان شناسی انسان گرا , مسایل جدید انسان شناسی , مکاتب اخلاقی , علم نفس , رفتارگرایی((اصطلاح وابسته)، قسیم تفسیرگرایی و کارکردگرایی و بازنمون گرایی و ابزارگرایی و رفتارگرایی) , فراخود , فروید و انسان شناسی , تئوری شخصیت فروید , اضطراب اخلاقی , نقد بر نظریه فروید , عناصر تشکیل دهنده شخصیت , نفس ملهمه

کلیدواژه‌های فرعی :

نفس اماره , هدف بعثت پیامبر (ص) , یگانه انگاری نفس و بدن , آیه فطرت , شکل گیری شخصیت , روان شناسی انسان گرا , آرامش روحی , آیه 43 فرقان , آیه 260 بقره , آیه 18 یوسف , آیه 43 نجم , آیه 2 مائده , اصطلاحنامه اخلاق اسلامی , سکینه , هوای نفس , ویژگی های نفس انسانی , تسویل , آیه 30 مائده , آیه 40 نازعات , جبر روانی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

در این پژوهش تأثیر تفاسیر مختلف از نفس، روان یا ذهن بر رویکرد و جهت‌گیری اخلاقی، از دیدگاه سه مکتب و سه نفر به اختصار بررسی شده است که عبارتند از روان‌کاوی فروید، رفتارگرایی واتسون و انسان‌گرایی انسان خودشکوفای مزلو. نهاد، من و فرامن در دیدگاه فروید و نقش من در میانجی گری بین نهاد و فرامن و دیدگاه اخلاقی؛ نقش محرک و پاسخ در شکل‌گیری شخصیت و رفتار اخلاقی در رفتارگرایی، که جایی برای انتخاب و عمل اخلاقی، خارج از محرک‌های محیطی باقی نمی‌گذارد، و نظریه آلپورت که ابعاد هشتگانۀ من را بررسی کرده؛ و نظریۀ خودشکوفایی مزلو و همجوشی حقایق و ارزش‌ها. اما قرآن کتابی است که آفرینندۀ انسان آن را نازل کرده است؛ کسی که روان انسان، تواناییها و راه رشد و ضعف‌های او را میشناسد. بنابراین او روانشناس ترین روان‌شناسان است که دانش او بر تجربه و احتمال متکی نیست. او خصوصیات نفس انسان را بیان کرده و راهنمایی و تربیت او را بر عهده گرفته است. برای این مهم، رسولانی فرستاده است که از جانب خدا، کتاب و برنامه تربیت دارند: تعلیم حکمت، رشد و کمال، در محور ارزش‌های الهی.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 104 تا 133

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

سازواره نظام اخلاقی در قرآن

نویسنده:

حسین هاشمی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

آیات اخلاقی , اخلاق در قرآن , اخلاق یونانی , اخلاق اسلامی و دینی , اخلاق دینی , مکاتب اخلاقی , مکتب اخلاقی اسلام , مکتب اخلاقی سقراط , حکمت عملی , خلق , اصطلاحنامه علوم قرآنی , اصطلاحنامه اخلاق اسلامی , فضایل اخلاقی , عدالت , تقوا , فسق , نظام اخلاقی قرآن , اخلاق یونانی

کلیدواژه‌های فرعی :

قوای نفس , غضب , اقسام فضیلت , حد وسط قوه شهویه , عقل(قوه عاقله) , آیه 7 شمس , آیه 8 شمس ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

این پژوهش در پی یافتن نظام اخلاقی قرآن است. تبیین‌های مختلف از اصول اخلاق یونانی و نظام اخلاقی قرآن از منظر برخی قرآن‌پژوهان مسلمان، بخش‌های درآمدی این نوشتار را سامان داده است. بخش اصلی این پژوهه، جست‌وجوی دلیل برای اثبات ادعای نگارنده است مبنی بر اینکه نظام معرفتی قرآن بر توحید، و نظام اخلاقی قرآن بر بنیاد تقوا بنا شده و فراخنای مفهومی تقوا و در نقطه مقابل آن فجور، تمامی فضایل و رذایل اخلاقی را پوشش می‌دهد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 92 تا 111

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل و معناشناسی تزکیه و تهذیب در آیات قرآن با تاکید بر تفسیر المیزان

نویسنده:

مریم قهرمانیان، علی حسینی زاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علامه طباطبایی , اخلاق اسلامی و دینی , رستگاری اسلامی , علم اخلاق , اصطلاحنامه علوم قرآنی , خود سازی , فلسفه اخلاق (عام) , تفسیر المیزان (کتاب)

کلیدواژه‌های فرعی :

ملکات انسانی , اهل بیت(ع) , ثواب اخروی , اخلاق توحیدی , مکاتب اخلاقی , تربیت , قرب الهی , تعلیم اخلاق , رذایل اخلاقی , زهد , حکمت , طهارت باطنی , مسلک اخلاقی فلاسفه , مسلک اخلاقی انبیا , قاعده زرین اعتدال ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , محمدتقی مصباح یزدی

شاپا (issn):

2228-7256

چکیده :

واژه تزکیه با مشتقات آن 25 بار در قرآن باز آمده است. تزکیه و تهذیب نفس به جهت نقش اساسی آن در رستگاری انسان، از نظر قرآن دارای ارزش و اهمیت ویژه ای است؛ زیرا بدون تزکیه و پالایش نفس از انحرافات: اعتقادی، اخلاقی و رفتاری، دستیابی به سعادت ناممکن است. این مقاله به بررسی اهداف و مقاصد سه مسلک اخلاقی: فلاسفه، انبیا و اخلاق توحیدی قرآن می پردازد. علامه طباطبایی با ارائه دلایل قرآنی معتقد به مسلک سوم و هم معنایی تزکیه نفس و اخلاق قرآنی است. هدف از ترک رذایل و کسب فضایل اخلاقی، در مسلک فلاسفه «اغراض و مقاصد دنیوی» و در مسلک انبیا «دستیابی به ثواب اخروی» است اما در مسلک اخلاق قرآنی «قرب و رسیدن به وجه الله» است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 9 تا 24

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی رابطه اخلاق با دین از دیدگاه علامه طباطبایی

نویسنده:

سمیه اسماعیلی فر

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها : دانشگاه معارف اسلامی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علامه طباطبایی , دین , اعتباریات , فطرت(کلام) , اخلاق , ضامن اخلاق , دین و اخلاق , خلق , درباره علامه طباطبایی

کلیدواژه‌های فرعی :

نقد اعتزال , اصل توحید , ادراکات اعتباری , اعتبار وجوب , اعتقاد به معاد , دین و فطرت , ضامن اخلاق , ادراک حقیقی , مکاتب اخلاقی , عقل و دین , اخلاق و فطرت , اعتبار حسن و قبح , اعتقاد به مبدا ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , غلامحسین ابراهیمی دینانی

چکیده :

مسائل هستی شناسی، معرفت شناسی، مفاهیم و روان شناسی ازجمله مباحثی است که در باب رابطه بین اخلاق و دین از دیدگاه علامه طباطبایی قابل تحلیل و بررسی است.علامه به استقلال اخلاق در سه زمینه مفاهیم، ثبوت و روان شناسی معتقد است و در مرحله اثبات به شرعی و عقلی بودن گزاره های اخلاقی معتقد است.ایشان با طرح دیدگاه های خود در این حوزه بین اخلاق، دین و فطرت پیوند معناداری برقرار کرده و دو اصل مبدأ و معاد را ضامن افعال اخلاقی می دانند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 129 تا 160

مشخصات اثر

ثبت نظر