جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرآن پژوهان از گذشته های دور، به بحث دربارۀ منابع تفسیر قرآن کریم توجه کرده اند. قرآن کریم، روایات، تاریخ، عقل و دستاوردهای قطعی علوم از جملۀ این منابع اند. در این مقاله، ابتدا به برخی مفاهیم بنیادین، همچون تفسیر، منبع و منابع تفسیری، اشارۀ گذرا می کنیم. به دنبالِ آن، دربارۀ دلایل منبع بودن قرآن کریم بحث می کنیم. این دلایل عبارت اند از تصریح آیات قرآن کریم، سیرۀ عقلا در محاوره و سنت و سیرۀ عملی معصومان(علیهم السلام) که در موارد بسیاری، بر لزوم رجوع به قرآن کریم برای تفسیر آیات تأکید و در برخی موارد نیز خود آن بزرگواران بر همین اساس، آیات را تفسیر کرده اند. در ادامۀ مقاله، گونه های مختلف منبعیت قرآن را برای تفسیر، با نمونه های متعدد تبیین می کنیم.

شواهد روایی و گزارشات تاریخی مویَد این مطلب است که ائمه مقامی عالی‌تر از سایر صحابه داشته و وارثان حقیقی سنت مادی و معنوی رسول خدا می‌باشند. دانشمندان شیعه معتقدند که ائمه(ع) دارای درجه‌ای عالی از علم می‌باشند که فراتر از علم بشری است. ایشان علم خویش را از طریق منابعی کسب کرده‌اند که جنبه افاضی دارد. قرآن، سنت پیامبر(ص)، مصحف علی(ع)، مصحف فاطمه(س)، جفر، جامعه، الهام، تحدیث و روح القدس در شمار منابع علم امامان قرار دارند. برخی از این منابع مانند الهام و تحدیث و القاء روح القدس صرفاً جنبه ملکوتی داشته و بعضی دیگر مانند مصحف علی(ع) و فاطمه(س) و کتاب جفر و جامعه علاوه بر بعد ملکوتی به نحو ظاهری و مکتوب نیز وجود دارند. این رساله با استناد به روایات متعدّد شیعه و سنی به محتوا و ماهیت این منابع پرداخته و ویژگی‌ها و امتیازات هر یک را به تفصیل مورد بررسی قرار داده تا در نتیجه نقد مخالفان را نیز پاسخ گفته باشد. تبیین و تفصیل این منابع، زوایای علوم اهل بیت(ع) را از جهات مختلف آشکار ساخته و نشان می‌دهد که علوم ایشان در همه حال چه در زمان حضور در طبیعت و چه بعد از مرگ به مبدأ علم فیاض الهی دائماً اتصال داشته و مستقل از علم خداوند متعال نبوده است، لذا علومشان هرگز دچار خطا، کهنگی و زوال نمی‌شود. همچنین روشن می‌شود که علوم اهل بیت فرا بشری بوده و محدود به علوم شرعی نمی‌باشد.این رساله در هشت فصل تنظیم شده است. فصل اول شامل دو گفتار می‌باشد که کلید واژه‌ها، مبانی و پیش فرض‌های منابع علوم ائمه به عنوان اصول موضوعه در آن ذکر گردیده است. فصل دوم مراتب وجودی قرآن کریم و حیطه علوم و معارف آن را معرفی نموده و احاطه ائمه(ع) بر همه این مراتب و معارف را اثبات نموده است. در فصل سوم سنت پیامبر(ص) و حجیت آن بیان گردیده و ائمه(ع) به عنوان وارث حقیقی سنت ظاهری و باطنی معرفی‌ شده‌اند. در فصل چهارم مصحف امام علی(ع) و محتوای آن تبیین گردیده و تفاوت آن با قرآن موجود بررسی شده است. فصل پنجم به معرفی مصحف فاطمه(س) پرداخته و بر اساس احادیث معتبر شیعه اثبات شدهکه منظور از این صحیفه، قرآن کریم نبوده و محتوای کاملاً متفاوتی نسبت به قرآن دارد. در فصل ششم جفر و جامعه و محتوای آن‌ها بر اساس روایات معرفی شده و تفاوت ساختاری آن‌ها مشخص می‌شود. در فصل هفتم رابطه الهام و تحدیث و تفاوت‌ آن‌ها با پدیده وحی تشریعی مورد بررسی قرار گرفته و مصادیق القاء شده به واسطه آن‌ها معرفی شده است. در فصل هشتم بر اساس روایات پدیده روح القدس تبیین گردیده و نظرات حکمای الهی در باب این همانی روح القدس و قوه قدسیه بررسی شده و در سخن پایانی جمع‌بندی از مباحث مطروحه بیان گردیده است.

برای سنجش اعتبار احادیث، می‌توان از سه راه استفاده كرد كه عبارت است از منبع‌شناسی، سندشناسی و متن‌شناسی. هر یك از این راهها به اندازۀ خود، می‌تواند مؤمِّن حجّیت روایت باشد. پیش از ارزش‌گذاری احادیث بر اساس منبع، باید خودِ منبع تعیین اعتبار شود. برای تعیین اعتبار منابع نیاز به ملاكهایی است كه از حیث حجّیت، قابل دفاع باشد. این ملاكها در سیرۀ عقلا وجود دارد و محدّثین با استفاده از راهنمایی‌های معصومین: از آن بهره گرفته‌اند. ارزش‌گذاری حدیث با «توجّه به منبع» پركاربردترین روش احراز حجّیت حدیث نزد قدماست. این روش در دوران متأخّرین جای خود را با روش «توجّه به سند» عوض كرد ولی هیچگاه از گردونۀ راههای اعتبارسنجی حدیث حذف نشد. بازسازی این طریق، تعیین جایگاه آن نسبت به دو راه دیگر و تلفیق آن با دو راه دیگر زمینه استفاده از همه راههای موثر را فراهم می‌كند. این روش موجب همپوشانی راهها شده و به افزایش حجم و ارتقای كیفیت آگاهی‌ها نسبت به هر روایت و یا مجموعه‌ای از روایات كمك می‌كند و می‌تواند اطمینانی فزون‌تر نسبت به احادیث شیعه ایجاد ‌كند. در بازسازی روش اعتبارسنجی منابع، ملاكها به سه دستۀ كلّی تقسیم می‌شود كه عبارت است از ملاكهای مربوط به ویژگیهای كلّی كتاب، ملاكهای مربوط به مؤلّف و ملاكهای مربوط به متن كه مجموعاً حدود 150 معیار را شامل می‌شود. برای جمع‌بندی این معیارها راههای مختلفی وجود دارد كه هر یك در جای خود كارآیی دارد و روش «برآیندگیری» پركاربردترین آنهاست.

محيط‌هاي محاسبات فراگير با داشتن انواع شبکه‌هاي ارتباطي و سيستم‌هاي کارگزار، محمل مناسبي براي ارائه‌ي انواع سرويس‌ها به کاربران هستند. يکي از مسائل مهم در چنين محيط‌هايي مساله‌ي کشف سرويس است. در اکثر روش‌هاي کشف سرويس که تا کنون ارائه شده‌اند، دو مساله‌ي اساسي عدم وابستگي به گره‌اي خاص و توجه به اطلاعات زمينه به‌صورت همزمان در نظر گرفته نشده است. از آن‌جا که در يک محيط محاسبات فراگير، اطلاعات زمينه نقش مهمي در ارائه‌ي سرويس راحت‌تر به کاربر دارد؛ در اين پايان‌نامه سعي شده است کليات يک روش کشف سرويس آگاه از زمينه با استفاده از منبع‌زمينه به عنوان تابلوي تبليغات سرويس‌ها ارائه شود. به اين‌صورت که اطلاعات سرويس‌هايي که اخيراً به محيط اضافه شده‌اند در منبع‌زمينه ذخيره مي‌شوند و منبع‌زمينه علاوه بر ارسال بسته‌هاي پاسخ، اطلاعات اين سرويس‌ها را نيز تبليغ مي‌کند. البته در اين ايده منبع‌زمينه، يک پوشه‌ي سرويس نخواهد بود؛ به اين دليل که روش پيشنهادي بدون وجود منبع‌زمينه با استفاده از اطلاعاتي که گره‌ها از محيط دريافت کرده‌اند نيز قادر به کشف سرويس مي‌باشد. در ضمن اين روش با گروه‌بندي سرويس‌ها، به عمليات کشف سرويس سرعت مي‌بخشد. براي ارزيابي اين روش يک برنامه شبيه‌ساز طراحي شده است که با تعريف اطلاعات محيط و انجام تنظيمات اوليه عمليات کشف سرويس را بر اساس روش پيشنهادي انجام مي‌دهد. معيارهاي سنجش در اين شبيه‌ساز «تعداد بسته‌هاي توليد شده»، «زمان مورد نياز»، و «کارايي» کشف سرويس است. در مقايسه‌ي نتايج بدست آمده از روش پيشنهادي با ساير روش‌هاي مشابه مانند روش GSD و روش Pohare و همکارش، بهبود کيفيت معيارهاي سنجش کشف سرويس مشاهده مي‌شود. کارايي برتر روش پيشنهادي ما صرف هزينه و زمان کمتر به همراه کارايي بالاتر براي رسيدن به نتايج مطلوب مي‌باشد.