جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در اين مقاله سعي شده است تا مبناي اصولي و نظري علامه طباطبايي در مورد حجيت و اعتبار اخبار - اعم از روايات پيامبر (ص)، اهل بيت (ع) و صحابيان و تابعيان - و نيز سلوک عملي ايشان در بحث هاي روايي تفسير الميزان مورد بررسي قرارگيرد، تقريبا همه مواردي را که علامه، بحثي هر چند مختصر درباره اعتبار و يا عدم اعتبار اخبار آحاد، سند روايات و يا راويان واقع در اثناي سند انجام داده، بررسي و کاربردهاي آن ها در ابعاد گوناگون فقهي و غير فقهي مشخص گرديده است. گرچه شيوه علامه و بناي اصلي و فراگير وي، عدم ذکر اسانيد روايات و نقد محتوايي آن هاست، در برخورد با اسناد، گاه سند روايات را به طور کامل و گاهي فقط نام آخرين راوي را يادآور شده، روايت را به مصدر اصلي آن ارجاع داده و احيانا به جرح و تضعيف راويان نيز پرداخته است، اخبار آحاد را در غير مسائل فقهي حجت ندانسته، با روايات اسباب نزول، به سبب فراواني جعل و تحريف با احتياط برخورد نموده و راويان اهل کتاب را عامل اصلي نفوذ اسرائيليات به ساحت تفسير تلقي کرده است.

نقش سند در ارزیابی احادیث معصومان علیه السلام از دیرباز کانون گفت وگوی صاحب نظران بوده است. هدف این مقاله بررسی و تبیین دیدگاه علامه طباطبایی دربارة «نقش سند در ارزش گذاری حدیث» است. حاصل پژوهش اینکه از دیدگاه علامه حدیث مخالف قرآن، مردود است؛ ازاین رو جایی برای بررسی سند آن باقی نمی ماند. بررسی سند احادیث غیرمخالف غیرفقهی، در صورت همراهی با قراین متنی می تواند نتیجه بخش باشد. تنها در احادیث فقهی، سند به منزلة قرینة مستقل به کار می آید. در نظام فکری علامه طباطبایی، به تبع نقش محدود سند در ارزش گذاری حدیث به ویژه حدیث غیرفقهی، دانش های مرتبط با سند، یعنی رجال و درایه نیز در غیرفقه به ویژه در تفسیر قرآن، جایگاه ویژه ای ندارند.