جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نياز جامعه به رهبر و اهميت عملكرد او بر كسي پوشيده نيست. رهبري اثربخش در سازمان، عامل اصلي و اساسي در ايجاد همفكري و همدلي است (ساعتچی و عزیزپور، 1384). تاکنون نظریه های متفاوتی در مورد رهبری مطرح شده است. نظریه رهبری اصیل آخرین نظریه رهبری مطرح شده است كه به صورت عملياتي درآمده است (آووليو و گاردنر، 2005؛ براون و تروينو، 2006؛ تور و آفوري، 2007 و ... ). این نظریه بر ابعاد روانشناختی رهبر و پیروان و بافتی که در آن فعالیت دارند، تمرکز دارد. اساس این نظریه بر دو بعد روانشناختی خودآگاهی و خود تنظيمي رهبر است که با نام فرآیند توسعۀ فردی رهبر معرفی شده است. بنابر نظر پژوهشگران اين حوزه،‌ خودآگاهي پایه رهبری اصیل است و دربرگیرندۀ مؤلفه های1- ارزشها، 2-شناخت در مورد هویت،3 -عواطف و 4-اهداف / انگیزه ها است. همچنين، خود تنظیمی فرآیندی است که از طریق آن رهبران اصیل ارزشهای خود را با اهداف و عملکردهایشان تنظیم می کنند و به منظور هدایت کارکنانشان، استانداردها و اهداف خود را به آنها ارائه می کنند (آووليو و گاردنر، 2005؛ براون و تروينو، 2006؛ تور و آفوري، 2007 و ... ). پژوهشگران تاکنون سعی داشته اند تا با تعریفی جامع و قابل قبول از این دو بعد به تعریفی قابل قبول و کامل از رهبری اصیل دست یابند. اما به اذعان خود پژوهشگران تعریف کامل و جامع این دو بعد و متعاقب آن عملیاتی شدن جامع و کامل نظریه محقق نشده است.برای شناسایی علت عدم توفیق پژوهشگران در تبیین این دو بعد، در این رساله، مبانی و پایه های فلسفی این نظریه بررسی می شود و چگونگی دستیابی به این دو بعد، از منظر رویکرد رایج در علم یعنی اثبات گرایی تحلیل و نقد می شود.در این راستا، دیدگاههای متفاوتی از فلاسفه اسلامی و غیر اسلامی در مورد خودآگاهي و شیوه های هدایت انسان و در نهايت رهبري وجود دارد (طباطبایی، 1332؛ طباطبایی،1360؛ جعفری، 1360؛ جوادی آملی، 1379؛ حسن زاده آملی، 1362). در این پژوهش از دیدگاه علامه طباطبایی بهره گرفته می شود. علامه طباطبايي از زمره انديشمندان اسلامي است كه مباحث خود را علاوه بر مباحث نقلي با استدلال هاي قیاسی و منطقي مطرح مي كند (طباطبايي، 1332 و ...) و بر جامعه و زندگي اجتماعي و واقعي انسان تأكيد به سزايي دارد (طباطبايي، 1382؛ طباطبايي، 1361؛ طباطبايي، 1348؛ طباطبايي، 1332 و ...).در اين پژوهش، نخست پژوهشگر با تكيه بر تحليل انتقادي، نظريه رهبري اصيل را با ديگر نظريه هاي رهبري مقايسه مي كند و اثربخشي اين نظريه را در مقايسه با ديگر نظريه هاي مطرح شده بررسي مي كند. در بخش دوم، با تكيه بر مبانی و اصول فلسفی علامه طباطبايي، و با پیروی از رویکرد قیاسی مورد استفادۀ علامه طباطبایی «ره» و با استفاده از رويكرد داده بنياد متني، نظریۀ رهبري از ديدگاه علامه طباطبايي احصاء مي شود و عنوان می شود توفيق به خود آگاهی و خود تنظیمی نیازمند هر دو حوزۀ علم حضوری (شهودی) و علم حصولی (دربرگیرندۀ علم تجربی) است. همچنین، توفیق به علم نیز نیازمند پشتوانۀ اعتقادات دینی است. در ادامه نيز با بهره گیری از استدلال های منطقی و قیاسی و بررسی آثار علامه طباطبایی «ره» با استفاده از رویکرد کیفی داده بنیاد متنی، مؤلفه های دیگری نیز برای فرآیند رهبری بدست آمد که مهم ترین آنها ولایت است. در نهایت، نظریۀ بدست آمده از ديدگاه علامه طباطبايي با نظريه رهبري اصيل مقايسه و اثربخشي آن بررسي مي شود.

معنويت از رايج ترين واژگاني است كه از آغازين حضور آدمي در عرصه هستي نمود داشته است . توجه به معنويت كه بعد غيرمادي انسان يا به عبارت دقيقتر ، بعد معنوي (فطري) اورا دربرمي گيرد و شامل كليه رفتار، گفتار و افكار غيرغريزي او مي باشد، امروزه دربرخي از شاخه هاي علوم از جمله ، روانشناسي و مديريت افزايش قابل ملاحظه اي داشته است . تا چندي پيش جامعه بشري عامدانه از اين موهبت الهي محروم بود ، تا اينكه رنجها و آلام آنچنان او را به زنجير غرايز گرفتار كرد كه به ناچار به اصل خود كه همان فطرت الهي است ، رجوع نمود. عرصه روانشناسي و پزشكياولين جايي بود كه رويكردي به معنويت داشت. حال آنكه ديرزماني نيست كه قلمرو مديريت پس از فراز و نشيب هايي كه درطول يك قرن گذشته به خود ديده ، امروزه شاهد تأثيرانديشه معنوي در سازمان ها مي باشد. اين پژوهش رابطه بين معنويت و اثربخشي سازماني درسه سطح فرد، گروه و سازمان را بررسي نموده است. براي اين منظور پس از بحث و بررسي پيرامون معنويت درحوزه هاي مختلف از جمله حوزه دين و روانشناسي و نيز بررسي درخصوص اثربخشي و رويكردهاي متفاوت به آن ، و پس از مشخص شدن مدل مفهومي پژوهش و شناسايي شاخص هاي آن ، دو پرسشنامه كه يكي به جهت سنجش اثربخشي سازماني و ديگري درخصوص سنجش معنويت در سه سطح فرد، گروه و سازمان تنظيم شد، درميان جامعه هدف توزيع گرديد. بعد از جمع آوري داده ها ، با استفاده از آمار توصيفي و استنباطي ( آزمون هاي كاي ـ دو ، اسپيرمن و فريدمن و ... ) كليه داده ها مورد تجزيه و تحليل قرارگرفت كه نتايج به دست آمده تمامي فرضيات پژوهش را تأييد نموده و در نهايت مدل مفهومي تحقيق نيز پذيرفته شد. اين پژوهش نشان مي دهد كه موضوع معنويت از جمله عوامل بسيار مهمي است كه مي تواند در سازمان ها و مؤسسات تأثيرگذار باشد.

معنویت بخش مهمی از وجود انسان است که اغلب در سیستم سازمانی نادیده گرفته شده است. محتوای گفتمان معنویت در برگیرنده این عقیده است که افراد معنوی دارای اخلاق کاری بالاتری هستند و در نتیجه ، منافع زیاد و چشمگیری برای یک سازمان فراهم می‌آورند. هدف از تحقیق حاضر بررسی نگرش کارکنان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مورد رابطه معنویت و سه بعد معنویت فردی و گروهی و سازمانی با عملکرد کارکنان می‌باشد. سوال اصلی تحقیق این است کهآیا حضور معنویت در محیط کار موجب بهبود عملکرد کارکنان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌شود؟ تحقیق حاضر یک فرضیه اصلی و سه فرضیه فرعی دارد که عبارتست از: 1- معنویت بر عملکرد کارکنان اثر مثبت دارد 2- معنویت فردی بر عملکرد کارکناناثر مثبت دارد. 3- معنویت گروهی بر عملکرد کارکناناثر مثبت دارد. 4- معنویت سازمانی بر عملکرد کارکناناثر مثبت دارد. تحقیق حاضر از نظر جهت گیری اصلی تحقیق کاربردی، از نظر نوع پژوهش کمی(توصیفی) و از نظر استراتژی گردآوری اطلاعات پیمایشی می باشد . مدل تحقیق اقتباس از مدل میلیمان (2003) می باشد. جامعه آماری تحقیق کارکنان ستادی شاغل در ساختمان مرکزی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می باشد که تعداد آنها حدود 1200 نفر می باشد. با توجه به فرمول کوچران تعداد مناسب برای نمونه گیری از جامعه مورد نظر 291 نفر می‌باشد. پرسشنامه تحقیق بین 300 نفر از کارکنان توزیع و تعداد 294 عدد از آنان جمع آوری گردید و آزمون فرضیه های تحقیق بر روی این نمونه انجام شد. نتیجه بدست آمده حاکی از تایید فرضیه های این تحقیق می باشد.